s
uit öe historie
SLOT MOERMOND TE RENESSE
4 Juli 1952 - No. 2
-
SCHOUWEN
LJMjlM’WLyd
De Tempelput te Haamstede
De nog al eens omstreden reis
gelegenheid in Zeeland heeft
een uitbreiding ondergaan, die
even gemakkelijk als aantrek
kelijk is. We bedoelen de veer
dienst Scharendijke-Ouddorp,
op welke door veerman Jac.
Berrevoets, met zijn snelva
rende dieselmotorboot „Olga”
onderhouden dienst, Maandag
j.l. de officiële openingsvaart
werd gemaakt.
Maandag 30 Juni j.l. opende de
heer Jac. Berrevoetj Hzn. uit
Zierikzee een veerdienst tus
sen Scharendijke en Ouddorp
v.v. met de motorboot „Olga”.
Tüdens de proefvaart gaven
tal van autoriteiten van Schou-
wen-Duiveland en Goeree van
hun belangstelling blijk.
Onderstaande foto toont de ge-
pavoiseerde „Olga” tijdens de
proefvaart.
GRATIS VERSPREIDING TEN
GERIEVE VAN DE BADGASTEN
EN KAMPEERDERS TE BURGH,
HAAMSTEDE EN RENESSE
g
l!
Van Scharendijke naar
Ouddorp met de „Olga**
De dienst is speciaal gelan
ceerd voor de touristen, want
de verwachting mag bestaan,
dat ook vele badgasten uit
Ouddorp en omgeving eens
een kijkje op Schouwen-Dui-
veland komen nemen. Dat is
nu heel gemakkelijk geworden.
Voorlopig wordt tweemaal per
dag gevaren: vertrek Scharen
dijke 9 uur v.m. en 5 uur n.m.
Vertrek Ouddorp 10 uur v.m.
en 6 uur n.m. Eventueel zal
de dienst worden uitgebreid
tot driemaal per dag. Ook op
verzoek vaart de veerman.
DE BADCOURANT verschijnt
gedurende de zomermaanden,
in Westelijk Schouwen ten ge
rieve van de badgasten en
wordt iedere Vrijdag gratis
huis-aan-huis bezorgd door de
P.T.T.
Zij die wensen te adverteren
gelieven zich in verbinding te
stellen met drukkerij Laken
man Ochtman, Zierikzee,
telefoon 32.
Zittend op het duin te Renesse
en nog verder richting vuur-
we de wij- en offerstenen lie
ver op een opgeworpen heuvel
en we waren rond of we niet
de resten kunnen vinden van
de botten, die na het verbran
den van het offerdier zijn over
gebleven.
De tempels uit die tijden wa
ren dikwijls opgerichte, om-
En aan zulk
hier
toren ziet men aan de overkant
de duinen van Ouddorp en
’s avonds de lichten van de I Ten
vuurtoren. Het maken van een dorp Renesse
heen- en weertochtje naar deze - -
welvarende Flakkeese bad
plaats vormt een alleraardigste
onderbreking van het gewone
vacantiemenu met zwemmen
en bakken in de zon als voor
naamste hoofdschotels.
De overtocht duurt ongeveer
drie kwartier en vormt een
evenement voor allen die de
schoonheid van de Zeeuwse
stromen minnen. Een prachtig
uitzicht heeft men onderweg
op de kusten van Flakkee en
Schouwen-Duiveland en het
eeuwige spel van de golven
met de talrijke zeehonden, die
nieuwsgierig naar het schip
komen loeren of liggen te bra
den op de hete zandbanken,
vormen evenzovele aantrekke
lijkheden.
nodig hersteld. In de jaren
1800 en verder hebben wan
smaak en verwaarlozing hun
stempel ook op dit oude Slot
gedrukt, het zakt af tot woon
verblijf voor de knecht van
de pachter en op de zolders
werd graan geborgen. Totdat
er in 1908 sprake was dat het
oude Slot zou worden gesloopt
en o.a. van Rijkswege hierte
gen werd geprotesteerd. De
eigenaar, Mr J. F. v. d. Lek
de Clercq, liet de toestand on
derzoeken en het bleek dat het
gebouw geenszins, zoals be
weerd, de ondergang nabij
was, doch bij een grondige res
tauratie nog eeuwen kon staan.
Er werd een begin gemaakt,
het nodigste werd verricht,
toen in 1910 de gehele bezit
ting, Slot, heerlijkheid, hof
stede en landerijen, overging
in handen van de vader van
de tegenwoordige eigenaar-be-
woner, de heer J. Vriesendorp.
Bij de restauratie, die in 1911
werd voortgezet, is er naar ge
streefd zoveel mogelijk het be
houd van het oude, door mo
dem comfort bewoonbaar te
maken. Zo werd het aspect
verkregen dat het Slot nog op
de dag van heden heeft.
Ten overvloede delen wij nog
mede, dat het Slot niet toegan
kelijk is voor het publiek. Dit
verbod geldt ook de omliggende
terreinen.
Een vaartdienst er bij
Haamstede van nu verschilt
aanmerkelijk met dat uit vroe
gere tijden. Hoe verder we
teruggaan, hoe groter de ver
schillen zullen zijn. In de men
sen van nu en van toen heeft
echter altijd de gedachte ge
leefd aan hogere dingen, in
welken vorm dan ook. Gods
dienstzin zouden we dat kun
nen noemen. Wanneer we ho-
'en de naam Tempelput dan
dekken we direct in die rich-
ting. Eerstens vragen we waar is opgeworpen liet
die te vinden is en anderzijds
wat dit te beduiden heeft. Ieder
te Haamstede kan U die aan
wijzen. Aan de weg achter het
Slot kunt gij hem vinden.
Links van de laan van het ka
steel die uitkomt aan de duin
kant en welke weg naar Burgh
voert, ligt hij verscholen on
der het hout.
Wanneer we blikken in het
heldere water, gaan onze ge
dachten terug naar tijden uit
het verre verleden. Een tem
pelput zonder tempel is voor
ons ondenkbaar. We fantaseren
bij de put een offer- of ge
bedsplaats, waar de bewoners
uit die dagen aan hun inner
lijke drang naar hogere dingen
konden voldoen. Maar ook de
plaats zelve moet in die dagen
wel een ander aanzien hebben
gehad, toen de duinen veel
meer westelijk dan nu zullen
gelegen zijn geweest. Het is
niet onmogelijk dat het toen
een zeer bosrijke streek was,
temidden waarvan deze, voor
die mensen heilige plaats, zal
zijn opgericht.
Is zulk een gewijd oord ge
groeid uit een gerichtsplaats
waar het volk samen kwam
om aan het recht, toen nog
ongeschreven, te voldoen, of
.waren er nog tff weinig men
sen hiervoor aanwezig? Spo
ren van vroegere bewoning zijn
wel in de omtrek te vinden en
zelfs de neolitische cultuur le
verde ons enkele losse vond
sten, diê evenwel niet van per
manente bewoners behoeven
geweest te zijn doch ook van
aldaar jagende stammen af
komstig kunnen zijn.
Het nu overstoven terrein
houdt elke aanwijzing voor ons
verborgen en we weten zelfs
niet of de bossen gerooid of
nog onder de overstuiving te
vinden zijn.
Alleen de put kennen we uit
de volksmond die ons dit heeft
overgeleverd. En bij de put
denken we ons een tempel,
zonder nog aan een gebouw
van hout of steen, wat even
goed mogelijk zou kunnen zijn,
te geloven. In gedachten zien
Noord-Oosten van het
ligt het Slot
Moermond. Een 600 meter
lange oprijlaan (de dreef)
leidt te midden van bos naar
het Slot, dat omringd door een
gracht, waarover een vaste
brug, een inrij hek met stenen
kolommen, waarop leeuwen,
beladen met de wapens van
Renesse en Moermond, toegang
geeft tot het voorplein.
Met de uitkijktoren, van verre
op Schouwen zichtbaar, vormt
het een schilderachtig complex,
dat nog de kentekenen ver
toont van de verschillende pe
rioden, waaruit de gedeelten
stammen, die thans het geheel
vormen. Het Noordelijk deel
verraadt duidelijk zijn middel
eeuwse oorsprong en doet den
ken aan de Ridderzaal te
’s Gravenhage. In 1244 wordt
melding gemaakt van een rid
derlijk huis in de nabijheid
van „Rietnesse”. De uit de
Vlaamse oorlog bekende Jan
I van Renesse, die in 1304 ver
dronk toen hij de Lek wilde
overvaren, bewoonde Moer
mond, totdat het in 1297 door
de troepen van Graaf Jan I
van Holland belegerd werd en
verwoest. Ook het kasteel, dat
in 1399, naar sommigen zeggen
op enige afstand van de puin
hopen van het ouwe, volgens
andere op dezelfde plaats, door
ridder Aernoud van Haamstede
werd gebouwd, is niet geheel
meer in dezelfde staat.
In 1513, in een tijd, waarin de
kastelen in ons land reeds niet
meer de versterkte woonsteden
waren van de elkaar beoor
logende krijgsheren, werd het
overgebleven gedeelte door
Jacob Serooskerke „uyt goede
saeken” verbouwd en honderd
jaar later, ongeveer 1612, werd
het opnieuw door Iman van
Zuydland gewijzigd en ver
fraaid.
In 1751 werd het gebouwen
complex zoals het dan is, door
Pieter v. Schuylenburgh waar
walde heuvels.
een heuvel zullen we
waarschijnlijk moeten denken.
De grond waarvan de heuvel
dan een
soort gracht achter, waarvan
dan de tempelput kan zijn
overgebleven. Zolang geen
aanwijzingen verkregen zijn
is het niet verantwoord daar
een houten of stenen tempel
gebouw te zoeken.
Toch moge het niet ondienstig
zijn, de thans in Westelijk
Schouwen vertoevende gasten
te wijzen op deze laatste rest
van voortijdse godsverering,
opdat dit als een overoude re-
lequi onder ons bewaard moge
blijven. P. v. B.
