adceurcuit
tweedekkers
He schippers van Westenschouwen
I
jckc u we H a
H. DUSON - RENESSE
Hoog-
en
laag
water
bakkerij Felius
taarten of gebak
L. A. BAKKER
H. A. v. d. Maas
'fc'ö’V
Ij
mondharmonica
Depót bene-gas
L C. Hoogerhuis, Renesse
In souvenir-
en strandartikelen
- HUURT
Gebr. De Jonge
16 AUG. 1957 - No. 7
RENESSE
E N
GRATIS
VERSPREIDING
HAAMSTEDE, BURGH
TEN
GERIEVE
E N
VAN
BADGASTEN
D E
L. C. HOOGERHUIS
RENESSE
RIJWIELREPARATIE en VERHUUR
Sanitair
naar
Libel
JAC VIERGEVER.
In de maand augustus:
Voor een
Electriciteit
en Butagas
wordt elke
huis be-
17
18
19
20
21
22
23
niet licht te vergeten.
Aan de waterkant is ook vaak
het leggen van de eieren te
zien. Zij strijken dan op de
waterplanten neer en steken
het achterlijf in het water.
Sommige dalen zelfs langs de
stengels onder de waterspiegel
af, andere leggen de eieren
laag over ’t water vliegend Uit
deze eieren komen larven, die
er allesbehalve vriendelijk uit
zien en zich dan ook als ver
vaarlijke rovers gedragen. Het
merkwaardigst is daarbij de
onderkaak, die uitgegroeid is
tot een grijpapparaat, dat in
rust onder het lichaam gevou
wen wordt En dat zij daarmee
zelfs grot'e prooien te lijf gaan,
Verkoop en verhuur
van gascornforen.
naar
12.13
12 57
13.46
14.45
16.03
17.34
18.13
Renesse - Hoge Zoom 63 - Tel. 52
Groenten, fruit, conserven
limonade, tafelzuren
Probeer ook eens ons
prima Vami-ijs!
vindt U bij ons alles
wat U zoekt
Hoogwater
6.15
6.53
7.43
8.42
10.00
11.31
Zonder export geen welvaart.
Het is een woord dat voor alle
tijden van toepassing is. Dat
begrepen ook de mensen in de
middeleeuwen en daarom voer
men in de tijd der Bourgon
diërs met het overschot van
zuivel, als boter en kaas, naar
het noorden om het daar te
verkopen en er graan voor te
rug te kopen dat in Holland
te weinig werd verbouwd.
Maar ook vis, volgens de ge-
standariseerde Brielse maat,
bracht men naar het noorden,
vanwaar het de weg vond naar
midden- en noord Europa. Niet
minder gezocht waren de la
kens, waarvan in Zieriksee een
grote markt was, wat ook in
de staten rond de Oostzee een
goed handelsartikel was.
De Zeeuwse steden als Middel
burg en Zieriksee hadden een
levendige handel, hoewel die
van Middelburg meer zuid-,
die van Zieriksee en Schou
wen meer noordwaarts waren
georiënteerd. Van de laatste
plaatsen voer men naar de
Hanzesteden, waar stapels wa
ren, om vandaar retourvrach
ten mee te brengen als graan
en hout. Maar de schippers de-
Laagwater
0.11
0.42
1.20
2 10
3.09
4 27
5.50
J. C. BEUZENBERG
Zuidstraat 20. tel. 408, Haamstede
slachtoffers echte zonnekinde
ren zijn, prefereren de libellen
ook de warme zonnige dagen.
Op zonloze dagen en na zons
ondergang zijn zij dan ook da
delijk uit het luchtruim ver
dwenen. Slechts een heel en
kele soort gaat pas in de val
lende schemering op jacht,
maar deze nachtjagers komen
slechts sporadisch bij ons voor.
In sommige jaren ontwaakt bij
RING 32 - HAAMSTEDE
Telefoon 464
„CENTRA" - KRUIDENIER
BURGH - TELEFOON 285
In dit tijdvak van razendsnelle
Super-Sabres en Gloster-me-
teors zijn die gezellige twee
van nog geen kwart eeuw gele
den al bijna helemaal in het
vergeetboek geraakt. Maar on
der de insecten zijn zij nog re
gelmatig in de lucht. Of lijken
die kleurige libellen - U noemt
ze misschien glazenmakers of
waterjuffers - niet net kleine
vliegmachientjes? In elk geval
kent U ze wel met hun ranke
lichamen en vier glanzende
vleugels. Schitterend zijn hun
kleuren: hemelsblauw, metaal-
groen of een mozaiek van geel,
groen en bruin. De kleinere
soorten houden zich meestal
aan de waterkant op, de gro
tere kunnen wij ook elders
ontmoeten. Vaak zitten ze zich
te zonnen en dan bieden ze
ons alle gelegenheid tot rus
tig bekijken. En daarbij vallen
vooral de naar verhouding bui
tengewoon grote ogen of beter
gezegd oogstelsels op, want U
zal wel ontdekt hebben, dat de
oogoppervlakte niet glad is,
maar uit een groot aantal klei
ne vakjes bestaat. Elk zo’n
vakje is een afzonderlijk oog.
Een libel heeft dan ook een
aantal ogen, waarop de mytho
logische Argus nog jaloers zou
worden, en kan letterlijk naar
alle kanten tegelijk kijken Bij
het bezoeken van bloemen, zo
als bijen en vlinders doen, zal
men libellen nooit betrappen,
want het zijn jagers van pro
fessie, die met het vangen van
andere insecten in hun onder
houd voorzien. In de regel is
het daarbij hoe groter libel
hoe groter prooi. Zelfs vlin
ders worden wel gevangen.
Dat vangen geschiedt steeds in
de vlucht. Als echte jachtvlie-
gers achtervolgen zij hun prooi
die met de voorpoten gegrepen
en tijdens een korte rondvlucht
verorberd wordt.
Heel mooi hebben wij dat eens
gezien op een warme zomer
dag bij het uitzwermen van ge
vleugelde mierenkoninginnen.
Een interessant gezicht, al die
vliegende mieren, die op hoog
niveau bruiloft gaan vieren,
maar minder leuk als ze daar
na juist je tent als landings
baan uitkiezen en vele mis
lukte landingen in theewater
of soep eindigen. Op zo’n dag
had een grote libel een mie
renkolonie in feestroes ont
dekt en als een ervaren piloot
van de tactische luchtstrijd
krachten ging hij er telkens in
duikvlucht overheen en elke
keer was het raak. Omdat hun
DE BADCOURANT verschijnt ge
durende de zomermaanden in
Westelijk Schouwen, ten gerieve
van de badgasten en
vrijdag gratis huis aan
zorgd door de P.T.T.
de libellen de reislust en be
ginnen zij te trekken. Grote
zwermen worden dan gesign i-
lëerd. Het hoe en waarom van
deze trek is nog in duister ge
huld en het verschijnsel is be
slist zeldzaam Een dertig jaar
geleden heb ik eens zo’n libel
lentrek meegemaakt. Het was
op een warme of beter gezegd
hete zomerdag. In de voormid
dag kwamen ze in gesloten
formaties opzetten. In een paar
uur tijds passeerden er dui
zenden. Een schouwspel om
den liefst zaken met de ver
bouwers zelf om tot een gro
tere winstmarge te kunnen
komen.
In 1417 was door de Hanze-
vergadering een verbodsbepa
ling gemaakt dat geen koren
door de Sont en Belt vervoerd
mocht worden, indien dat niet
in de stapelsteden was gela
den. Dat was het nu juist waar
men niet zo gemakkelijk ge
noegen mee nam en waardoor
het in 1422 tot een gewapend
conflict kwam tussen de Hol
landers en de Hamburgers.
Nog erger werd het toen in
1426 die van Lubeck de vaart
in de Sont voor Hollanders en
Zeeuwen geheel wilden ver
bieden. Het is begrijpelijk dat
de Zeeuwen dat verre van
prettig vonden en zich daar
tegen hebben verzet.
Op voorstel van die van Zie
riksee begon er toen een ka-
peroorlog, die ook niet geheel
zuiver werd gevoerd
De toen heersende spannende
toestand tussen de regerende
vorst over onze gewesten en
die van Frankrijk en Engeland
werkten bovendien mee om de
handel der Zeeuwen in de
Uw adres voor: Levensmiddelen,
Tabaksartikelen, Drogisterij,
Strandartikelen, Speelgoed,
Galanterie, Souvenirs, Foto
kaarten, Schrijfbehoeften, enz.
Beleefd aanbevelend, als boven
U DAN ZÓN MOPEBN
LUXE BUS2JE bv
garage
Zierikzee, telefoon 86
Ideaal voor pensiongasten om
zich ie laten halen en brengen
naar plaats van bestemming
ondervond eens iemand, die
een paar van die knapen in zijn
aquarium stopte. Reeds de vol
gende dag hadden zij de sala
mander, die dat aquarium be
woonde, soldaat gemaakt. Al
leen de botjes lieten zij liggen.
Na enkele verveningen is de
tijd voor de gedaanteverwisse
ling gekomen. Dan klimt de
larve tegen een plantenstengel.
De huid barst open en een
kleurige libelle kruipt uit de
larvehuid.
Voor uw
Oostzee te vernietigen. Verer
gerd werd dit alles door de
misoogst in onze landen, toen
meer dan ooit het graan uit de
Wendische landen nodig was,
als voorziening in een grote
voedselnood. Hierdoor werd
een verbittering geboren, zo
dat men zich niet kon schik
ken, maar de kapersoorlog des
te sterker oplaaide. De Hollan
ders en Zeeuwen beschadigden
waar zij konden de Hanzevloot
en brachten die zo mogelijk op
naar hun eigen land.
Intussen blokkeerden de Wen-
dischen de Sont en sneden de
toevoer geheel af, waardoor
Holland en Zeeland met hon
gersnood werden bedreigd.
Maar een kaperoorlog, men
weet dit reeds lang, werd niet
edel gevoerd en men ging wel
eens zover dat men zelfs een
aanval deed op schepen die
met een zelfde doel naar de
oostkust kwamen. Dat gebeur
de in 1438 Een charter uit het
archief van Zieriksee getuigt
daarvan. Daaraan hebben dan
ook de schippers van Westen
schouwen zich schuldig ge
maakt. Zij deden dat aan de
vloot van Antwerpen die ook
in de Hamburgse wateren voer
Het ligt voor de hand dat die
van Antwerpen daar geen ge
noegen mee namen, maar zich
hierover tot de stad Zieriksee
hebben gewend, om de schade
vergoed te krijgen die de Wes
tenschouwenaren aan hunne
schepen hadden toegebracht.
Het is zeker dat een poorter
van Zieriksee, Jacob Willems
zone, hierin als bemiddelaar is
ongetreden en een overeen
komst heeft gesloten betref
fende de geleden schade. In
elk geval heeft de genoemde
arbiter in 1439 op den „vier-
entwintich dach van Decem
ber” een gedeelte van het be
drag dier schade aan de Bur
gemeesters, Schepenen en Ra
den van Antwerpen, in min
dering van het hoofdbedrag,
betaald en wel 192 pond 7
schellingen en 2 penningen
„Vlaams gelte”. Omgerekend
in onze tegenwoordige munt
1154.20 gulden. Het hoofdbe
drag is ons onbekend. Van de
1154 20 gulden is kwitantie
aanwezig in het archief van
Zieriksee, waaraan het stads
zegel van Antwerpen hangt.
Moge het bovenstaande een
kleine bijdrage zijn in de ge
schiedenis van Westenschou-
wens scheepvaart, waarbij het
een duidelijk beeld geeft dat
het eens een zeehaven is ge
weest die in de Oostzee en te
Antwerpen van zich deed spre
ken, al was hét dan niet op de
meest eervolle wijze. Vergeten
we echter niet dat honger een
scherp zwaard is en gedreven
door de drang landgenoten van
het allernoodzakelijkste voed
sel te voorzien, want het was
een bange tijd.
Bang, omdat toen ook rond
waarde de zwarte dood. Want,
zo schrijft meester Claes Goe-
tensone van Haemstede op last
van Jacob Simon Danckaerts-
zoon, schipper van Westen
schouwen, in zijn kronyk, „soe
was grote sterfte over al die
lande soe dattet vele sonder
getal int veld en in de bos(sl-
schen ende in de straten ne-
derstortende van de Gee doot”.
Hier is wel het duidelijk be
wijs hoe treurig het was in
Zeeland. Want de Geedood was
de pest, die vele slachtoffers
eiste. Het uitbreken van de
pest werd geschoven op de Jo
den en het gevolg was dat ook
toen de Joden erg werden ver
volgd, waartoe de kruisbroe
ders sterk meewerkten en de
uitroeiing der Joden eisten
Het was een slechte tijd en het
verwondert ons niet dat ook
Westenschouwen in die tijd is
ondergegaan, waaraan waar
schijnlijk niet alleen het ver
zanden van de haven de oor
zaak is geweest, doch een sa
menloop van omstandigheden.
P. VAN EEVEREN.
18.39
19 17
20.07
21.06
22.24
23.55
12 10
Deze tabel geldt voor de duin
streek van Schouwen, waar
van voor Westenschouwen de
tijd 10 minuten vroeger is. De
vloed komt de eerste uren van
de zuidkant door het Westgat,
vervolgens Br.havense gat, in
de laatste 2 uren massaal over
de banken heen.
KAMPEERDERS TE
