Kwallen
Hoog-
en
laag
water
WAARSCHUWING
I
in juli
5
BERICHTEN
UIT DE WESTHOEK
Domeingebied geheel
vrij te betreden
12 JULI 1963 No. 4
I
t
L
TANDBEDERF EN FLUOR
n
16
geldt
voor
B1DC0UR1NT
Ie
Houdt u aan de volgende voor
schriften:
De eerste ballonoptocht
te Haamstede/Burgh
De jaarlijkse ballonoptochten -
een speciaal feest voor de kin
deren - gaan volgende week be
ginnen. De eerste wordt gehou
den op dinsdag 16 juli, ’s avonds
om kwart voor 8. Er wordt ge
start te Haamstede bij garage
Dijkman aan de Zuidstraat, waar
ook de ballonnen kunnen wor
den gekocht. De Kon. harmonie
„Witte van Haemstede” verleent
aan deze optocht uiteraard zijn
onmisbare medewerking. Na een
ronde over Haamstede te hebben
gemaakt, wordt naar Burgh ge
marcheerd. Ook dit dorp wordt
in marstempo „genomen”, waar
na men naar het sportpark „Van
Zuijen” gaat, waar de ballons
worden losgelaten.
Uitvoering Kinderkoor
te Haamstede
Donderdag 18 juli a.s. geeft het
Kinderkoor „Westelijk Schou
wen” een uitvoering in het vei-
lingsgebouw aan de Hogezoom
te Haamstede. Opvoering van de
Oriënteringsrit
motorclub „Sparta”, Zierikzee
Oriënteringsrit voor auto’s, mo
toren en scooters, op zaterdag
13 juli a.s., georganiseerd door
de Motorclub „Sparta” te Zie
rikzee. Start 14.30 vanaf Restau
rant „Bru” te Bruinisse.
0.50
1.47
2.49
4.02
5.21
5.53
kinderoperette „De Toverring”
en diverse zangnummers. (Zie
ook de raambiljetten). Entree
f 1,-.
i-
g
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
n.m.
18.47
19.44
20.46
21.59
23.18
23.50
12.29
n.m.
12.26
13.23
14.26
15.38
16.57
17.29
18.32
Muzikale collecte
te Burgh-Haamstede
Dinsdag 16 juli a.s. houdt het
Groene Kruis haar jaarlijkse
Emmabloemcollecte met mede
werking van de Boerenkapel uij.
Zonnemaire. Gecollecteerd zal
worden te Burgh en te Haam
stede.
Wandeltocht S.v. „Zeemeeuwen”
Volgende week woensdag 17 juli
wordt weer een bijzondere ge
notvolle dag, zowel voor de gas
ten als voor de eigen burgerij,
’s Avonds houdt de sportvereni
ging „Zeemeeuwen”, in samen
werking met V. V. V. Burgh-
Haamstede, de jaarlijkse wan
deltocht. Er wordt om 18.00 uur
gestart bij het gemeentehuis te
Haamstede. Het parcours is weer
zorgvuldig samengesteld en er
komt ditmaal een stukje strand
in voor. Hier is een verplichte
rust ingelast.
WESTHOEK, juni. Het was in
december 1962 dat het bericht
van de vrije openstelling van
het domaniale duingebied we
reldkundig werd. Het hoofdbe
stuur van de Domeinen nam
hiermede een 'belangrijke stap,
die vooral in de Westhoek nog
al wat opzien heeft gebaard.
Hoe ook evenwel de verschil
lende wandelpaden in het Do
mein inclusief het «befaamde
3 Va kilometer lange tegelpad
zijn vrij te betreden.
De opziener van de Domaniale
duinen, de heer N. H. Lysen,
deelde destijds mede dat er in
de hoogste bestuurskringen van
de Domeingebieden een tendens
tot ontwikkeling komt om alle
Domaniale gebieden in ons land
voor het publiek ter bezichti
ging open te stellen. De west-
Schouwse duinen vormen een
der eerste gebieden. Iedereen,
groot of «klein, mag nu de Do
meinen in, terwijl men voor
heen de bekende kaart van 60
cent nodig 'had om in dit won
dermooie gebied te mogen wan
delen. Vereiste blijft natuurlijk
dat men zich op de wandelpa
den houdt, terwij'l verder alle
voertuigen verboden zijn.
Voor V.V.V. betekent deze maat
regel ’n „financiële klap”, want
de toegangsbewijzen gingen tot
nu toe via V.V.V.’s administra
teur, dë heer J .D. van Nieu-
wenhuijze de deur uit naar de
verschillende verkoopadressen.
V.V.V. kreeg hiervan tien pet.
Vorig jaar werden niet minder
dan 13.000 'kaarten verkocht, zo
dat dit een schadepost voor die
V.V.V. wordt van f 700,
De heer Lysen deelde mede dat
de controle, die in het seizoen
gehouden wordt op de naleving
van de voorschriften, blijft be
staan, zodat men niet ongestraft
zo maar raak mag gaan lopen.
Hoogwater
v.m.
6.23
7.20
8.23
9.35
10.54
11.26
Laagwater
v.m.
Men verwacht tegenwoordig
wonderen van fluor. Vondsten
en onderzoekingen van en naar
de gebitten van de antieke
Grieken brachten aan het licht
dat zij over het algemeen de
gelukkige bezitters van hele
goede gebitten waren. Slechts
nu en dan trof men een slechte
tand of kies aan. Veel onderzoe
kers geloven dat de oorzaak
hiervan het dieet de Grieken
was. Hun voedingsmiddelen be
vatten namelijk vrij veel fluo
ride en weinig silenium. Ook
tegenwoordig nog zouden de
Grieken een voor het gebit zeer
goed dieet volgen.
Zoals bekend werkt fluor, in
kleine hoeveelheden ingenomen
met het voedsel in de tijd dat
de tanden en kiezen zich vor
men, permanent beschermend.
Hebt u al een slecht gebit? Dan
is de fluorisatie voor u te laat
gekomen!
Zwem niet bij eb of laag water.
Dit is zéér gevaarlijk. Het is
niet toegestaan zich met een
roeiboot, kano, rubberboot, rub
berband, luchtbed of enig ander
tot drijven geschikt voorwerp
vanaf het strand in zee te be
geven.
Die strepen 'kunnen wel eens
ontbreken, maar dan zijn eraan
de rand toch altijd nog wel dë
bruine stippen te zien. Hoewel
niet zo boosaardig als de haar-
kwallen, is hij toch niet hele
maal te vertrouwen. En tot slot
komen de zeepaddenstoelen die
wij nog tot in november zullen
vinden. Net als de paddenstoe
len in het bos, zijn het herfst-
minnaars. Bij deze grote blau
we en vrij stevige kwallen zijn
geen lange draden te ontdek
ken. Onder het scherm vinden
wij alleen maar vier korte lob
ben, die vol fijne gaatjes zitten.
Daardoor haait hij zr” voedsel,
dat uit microscopische kleine
deeltjes bestaat, naar binnen.
Het 'is dus geen zwaargewapen
de jager, maar een heel on
schuldige visser.
J. VIERGEVER.
Zeehengelwedstrijd op strand
bij het Middenpad
In het evenementenprogramma
van V.V.V. staan enkele zeehen
gel wedstrijden genoteerd. De
eerste wordt gehouden a.s. za
terdagmiddag 13 juli. Dit visfes-
tijn wordt gehouden op het
strand dat men kan bereiken
over het Middenpad. Dit pad is
geasfalteerd en loopt vanaf de
Badweg naar het strand. Er zijn
weer fraaie prijzen Uitgeloofd,
w.o. een complete zeemolen. Bij
gunstig weer mag hier zeker op
internationale belangstelling ge
rekend worden.
De kwallen, d'ie wij dagelijks
op het strand aantreffen, zien
er allerminst aantrekkelijk uit.
Een glibberig hoopje, dat in de
zon spoedig tot een goor Vliesje
uitdroogt, is alles wat wij daar
van deze boeiende zeebewoners
vinden. Maar aan de havenka
de of de zeedijk kunnen wij bij
hoog water hen in hun ware
gedaante bewonderen. Als gro
te .klokken zweven zij daar sta
tig door het heldere water, ter
wijl hun schermen in een rustig
ritme aldoor open en dicht gaan.
Even onder de oppervlakte be
schrijven zij in een kalm tempo
hun banen, en het is moeilijk
om daar niet bij te blijven kij
ken. Zo nu en dan verbreekt er
één de waterspiegel, om dan
schielijk naar de schemerige
diepte te duiken. Maar al spoe
dig maakt zo’n duiker een flau
we «bocht en 'komt weer snel
omhoog. Het is alsof de boven
ste waterlagen met hun inten
ser 'licht en hogere temperatuur
hen aantrekken. Dat zij een
aangename temperatuur prefe
reren, blijkt wel op gure 'dagen.
Want dan ziet men aan de op
pervlakte geen kwal, terwijl de
vissers er toch netten vol van
ophalen. En ook het licht speelt
een rol. Hoewel men het mis
schien niet zou verwachten,
kunnen kwallen het verschil
tussen licht en donker zeer goed
waarnemen. In 'de rand van het
scherm bevinden zich een acht
tal «organen, die niet alleen licht
gevoelig zijn, maar bovendien
ook nog als reuk, en evenwichts
organen fungeren. Bij proefne
mingen is 'gebleken, dat vele
kwallen voor sterk licht op de
vlucht slaan. Misschien ligt hier
de verklaring, waarom de kwal
len bij het bereiken van de op
pervlakte, waar immers het
licht het sterkst is, onmiddellijk
naar de diepte vluchten. Maar
zekerheid daaromtrent hebben
wij echter nog lang niet, en hun
leven is nog vol raadsels, die
ijvere onderzoekers nog vele ja-
ren kunnen bezig houden.
Zo vrij als de kwallen nu door
het water zweven, zo gebonden
waren zij in hun eerste jeugd.
Op een goede dag werden door
de 'kwallen kleine larfjes afge
zet, die zich na korte tijd als
witte puntjes op een stevige on
dergrond, als stenen, schelpen,
palen, vastzetten. Die witte
puntjes groeien al heel vlug uit
tot witte miniatuur-zeeane-
moontjes van ongeveer een hal
ve centimeter hoog. Hoewel er
langs onze gehele 'kust kwallen
voorkomen. Vindt men deze
jeugdstadia, die poliepen worden
genoemd, toch 'lang niet overal.
Terwijl zij bijvoorbeeld in de
oesterputten in de Oosterschel-
de vaak in groot aantal aange
troffen zijn, zal men er elders
tevergeefs naar zoeken. Dat is
alweer een kwallenraadsel, dat
nog om oplossers vraagt.
In het vroege voorjaar en soms
zelfg al in de winter beginnen
deze poliepen overdwarse in
snoeringen te vertonen, die
steeds dieper worden, zodat op
hét laatst zo’n poliepje net een
stapeltje kleine schoteltjes lijkt.
Tenslotte laat ’t bovenste scho-
H.H. ADVERTEERDERS
Advertenties voor het volgend
nummer kunnen worden geplaatst
mits deze uiterlijk de dinsdag vóór
de uitgifte in het bezit zijn van
de uitgever: Drukkerij Lakenman
Ochtman, Jannewekken 11, telef.
(01110) 2255.
tëltje los, draait zich om en
zweeft weg. Het 'is dan echter
nog geen kwal, maar de voorlo
per ervan, die nog tot een kwal
moet uitgroeien. Deze voorlo
pers, die enigszins op sterretjes
gelijken, werden naar een zee
meermin uit de oudheid ephy-
ren genoemd. In de loop van
de volgende drie maanden
groeit zo’n kleine ephyre op tot
een kwal van 15-20 cm. middel
lijn. Maar dan loopt het onder
tussen tegen eind april, en
breekt weer de tijd aan, dat de
kwallen op het strand verschij
nen.
Het zal U wel opgevallen zijn,
dat er onder de aangespoelde
kwallen verschillende soorten
te vinden zijn. In de loop van
het jaar kan men dan ook een
vijftal soorten aantreffen. Dat
men dit vijftal tegelijkertijd
zou vinden, 'is echter zo goed
als uitgesloten, want iedere
soort heeft zijn eigen tijd van
voorkomen. De eersten zijn
meestal de oorkwallen, die in
de loop van april verschijnen.
Soms zijn zij eens wat vroeger,
soms ook later. Dat 'hangt ook
al van de temperatuur van het
water af. Dit jaar waren zij aan
de 'late kant. In mei komen zij
dan in grote zwermen aanzet
ten, om tegen eind juni weer
tot het volgend jaar te verdwij
nen. Deze oorkwallen zijn ge
makkelijk te herkennen aan de
vier witte of rose kringen op
het scherm. Deze kringen vor
men samen het getal 88, en het
zijn de organen, waarin de eie
ren geproduceerd worden. De
oorkwallen zijn ongevaarlijke
dieren, hetgeen van de haar
kwallen, die 'ongeveer op de
zelfde tijd verschijnen, niet ge
zegd kan worden. Want dat zijn
kwade rakkers, »die U een heel
onplezierige dag 'kunnen bezor
gen. Onder hun scherm dragen
zij een groot aantal dunne ha
ren, die wel meer dan een me
ter lang 'kunnen worden. Als
een lange staart slepen zij die
haren achter zich aan. En juist
in die staart zit het venijn. Op
elke draad zitten talloze netel-
cellen, waarin kleine, scherpe
holle naaldjes zitten. Bij aan
raking worden die naar buiten
geschoten. Wanneer zij dan in
de huid dringen, breekt het fij
ne puntje af en wordt een bran
dend gif in het wondje gestort.
Het is dus net zo iets als bij
brandnetels, maar dan vele ma
len enger.
Van deze haarkwallen komen
er twee soorten op onze kust
voor. De blauwe haarkwal, die
donkerblauw van kleur is, en
de gewone haarkwal, welke
gedachtig «tot bruin te. Vooral
onder die gewone haarkwallen
komen soms ware reuzen voor,
die men 'beter uit 'de weg kan
gaan. Gelukkig worden zij na
juli niet zo veel meer 'gevonden.
Tegen die tijd verschijnt er
weer een 'nieuwe gast op het
toneel. Deze heeft veel mindter,
slechts 24, draden onder het
scherm, dat aan de bovenzijde
versierd is met bruine strepen,
die samen precies eeri kompas
roos vormen. Vandaar dat hij
kompaskwai genoemd wordt.
Bovenstaande tabel
het gehele strand rond Schou-
wen’s duinstreek. Alleen houde
men met het volgende rekening:
in de eerste uren komt de vloed
van de zuidkant opzetten door
het Westgat, doch in de laatste
twee uur massaal dver de ban
ken en in de Oosterschelde en
’t Brouwershavense Gat vrijwel
gelijk. Het verschil in hoogwa
ter te Westenschouwen is onge
veer 10 minuten eerder?
Gratis verspeiding te Burgh, Haamstede, Renesse, Scharendijke en Brouwershaven
