MUILTJES
en
M
Hoog-
I
laag
water
naar
van
Schouwen
Bezienswaardigheden
HAAMSTEDE
Diverse veerdiensten
in juli
en
IN
15 km wandeltoehten
!0
!0
)0
deren.
Houdt de duinstreek
schoon
Excursie
meeuwenkoloiiie
17 JULI 1964 No. 5
Gratis verspreiding te Burgh, Haamstede, Renesse, Scharendijke en Brouwershaven
De
J. VIERGEVER
tse
voor
I
»et
id.
B1DCOUR1NT
Burgh-Haamstede
Autobusdiensten op het eiland:
Voor de vertrekuren van Zijpe,
Zierikzee, Westenschouwen v.v.
raadplege men de dienstregeling
van de R.T.M., waarin ook de
diensten vermeld staan, die aan
sluiting geven van en naar Rot
terdam.
12.59
13.39
14.18
Burgerweeshuis. Tentoonstelling
Afrikaanse kunst van 1 julj-1
september. Toegang 75 et; kin
deren onder geleide gratis.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
Veerdienst Zijpe-Anna Jacoba-
polder. Auto- en personenver
voer met s.s. „Krammer” van de
R.T.M.
n.m.
14.00
15.02
16.15
17.27
17.51
19.02
19.42
20.21
v.m.
7.57
8.59
10.12
11.24
11.48
0.35
1.15
1.54
Wandeling door Domeinen,
Vertrek Zijpe op werkdagen:
5.00 a r, 5.30, 6.00, 6.30 enz., elk
half uur tot fen met 22.30 uur.
Op zondag: 7.30, 8.00, 8.30, 9.00
enz., elk half uur tot .en met
22.00, 22.30 uur.
Vertrek Anna-Jacobapolder op
werkdagen: 5.15 a, 5.45, 6.15, 6.45
enz., elk half uur tot en met
22.45. Op zondagen: 7.45, 8.15,
8.45, 9.15 enz., elk half uur tot
en met 22.15, 22.45 uur.
a alleen op maandag en dins
dag.
r beladen vee-auto’s hebben
voorrang.
Voor personen, motor-rijwielen,
rijwielen en kinderwagens is er
een regelmatige dienst, zowel
door de R.T.M. als door Gebr.
Maas te Zijpe en Anna Jacoba-
polder.
Hoogwater
n.m.
20.21
21.23
22.36
23.50
Laagwater
v.m.
1.30
2.24
3.26
4.39
5.53
6.38
7.18
7.57
4.000.000 kg muiltjes verwerkt
zijn.
Maar laten wij de muiltjes nog
eens nader bekijken. Bij laag
water vindt men aan de dijken
niet alleen lege schelpen, maar
ook levende dieren. Overal zit
ten zij op mossels, oesters en on
elkaar. Zo’n muiltje zuigt zich
stevig op de ondergrond vast
en er is nog al kracht voor no
dig om het dier los te krijgen.
Maar wanneer zij op elkaar zit
ten, is de onderste vaak een
lege schelp.
Laten wij eens zo’n levende
ketting oorapen, dan zien wij,
dat de onderste lege schelp de
grootste is, terwijl de volgenden
steeds in grootte afnemen. De
lege schelp was dan ook de oud
ste van het gezelschap, op wiens
De fraaie natuur in de Westhoek
van Schouwen wordt nog al te
vaak ontsierd door achtergelaten
dozen, conservenblikjes, flessen,
papier, e.d.
Geen weldenkend mens stelt
deze rommel op prijs en het is
zeker geen te grote moeite dit
afval daar te deponeren waar
het de aanblik van het mooie
duingebied niet ontsierd.
Weg met de rommel!
zullen aan
routebe-
Waarop
is
De tijdsduur is
zodat ieder op
Veerdienst Zierikzee (De Val)-
veerhaven Kats. (Auto- en per
sonenvervoer).
De provinciale boot vertrekt uit
Zierikzee (vanuit veerhaven De
Val): 5.15, 7.00, 8.00*, 9.00, 9.40,
10.00*, 10.20, 11.00, 11.40, 12.00*,
12.20, 13.00, 13.40, 14.20, 15.00»,
15.40, 16.20, 17.00», 17.40, 19.00»,
19.40, 21.00».
De Vogelwacht „Schouwen-Dui-
veland” organiseert op de dins
dag- en vrijdagavonden te kwart
over zeven, te beginnen bij het
Pompstation „De Blinkert” te
Haamstede, eindpunt A. van der
Weijdeweg, excursies naar de
zilvermeeuw-broedplaatsen. Op
één plaats wordt het broeden
van deze vogels nog toegelaten.
Vuurtoren. Dagelijks te bezich
tigen (behalve zaterdagsmiddags
en zondags) van 9.30-11.30 uur
en van 14.00-16.00 uur. Toe
gangskaarten verkrijgbaar in het
nabijgelegen woonhuis.
Plompetoren. Te bezichtigen da
gelijks. Sleutel te verkrijgen bij
de nabijgelegen boerderij van de
heer M. O. Hanse. Toegangsprijs
25 cent.
Uitkijktoren, nabij pompstation
„De Blinkert”, A. van der Weij
deweg. Toegang gratis.
BROUWERSHAVEN
Ned. Herv. kerk. Te bezichtigen
door bemiddeling van de koster,
Noorddijkstraat 44, van 9.30 tot
11.00 uur en 13.30 tot 16.00 uur
(op werkdagen). Buiten deze
uren in overleg met de koster.
ZIERIKZEE
Gemeentemuseum, stadhuis. Da
gelijks te bezichtigen (behalve
zaterdag en zondag) van 10.00-
12.00 uur en van 14.00-16.00 uur. I elke
rug de jongere generaties zich
achtereenvolgens gevestigd heb
ben. Bovenop zit meestal een
heel kleintje en dat is dan wel
een jonkie van dit voorjaar.
Van maart tot de herfst worden
namelijk de eitjes gelegd. Deze
eitjes worden door het moeder-
dier op de ondergrond onder
haar schelp vastgezet, waar zij
natuurlijk goed beschermd zijn.
Door een nauwe spleet tussen
ondergrond en schelp stroomt
steeds vers en zuurstofrijk wa
ter naar binnen. Al spoedig ko
men uit de eieren kleine larfjes,
die de veilige schuilplaats ver
laten en dan nog een paar we
ken vrij rondzwemmen. Daarna
vestigt het larf je zich ergens en
wordt een klein muiltje, dat
eerst nog wat rondkruipt, maar
al spoedig zijn definitieve nlaats
vindt. En dat het zich daarna
niet meer verplaatst, kan men
wel aan de schelp zien, waarvan
de onderrand zich geheel aan
de ondergrond aangepast heeft.
Zo schuift in die levende ket
ting ieder telkens weer een
plaats op, maar daarbij gebeu
ren grote veranderingen. Het
jonge muiltje, dat zich bovenop
vestigde, was een mannetje,
dat, naar mate het ouder werd,
ontwikkelde tot een vrouwelijk
dier. Zo’n muiltj esketting be
staat dan ook steeds uit een
paar mannetjes, enkele dieren
in een overgangsstadium en ten
slotte een paar vrouwelijke die
ren.
Het evenementen-programma
van V.V.V. biedt dan ook een
rijke keus om dit ook gezamen
lijk te doen.
Excursies domaniale duinen en
bossen slot Haamstede vormen
vaste punten op het programma
Maar ook de natuurwandeltoch-
ten van de s.v. Zeemeeuwen en
V.V.V. Burgh-Haamstede, ont
breken niet.
Weer is men er in geslaagd een
parcours uit te zetten dat voor
de deelnemers een verrassing
zal blijken te zijn. Want door
welwillende medewerking voert
de tocht ook ditmaal weer door
enkele stukjes partikulier ter
rein waar anders niet gewan
deld mag worden.
organisatoren
deelnemer een
uitreiken,
Hun naam dragen deze schel
pen met ere. want zij hebben
inderdaad de vorm van een
pantoffel. Op het strand vindt
men hen niet zo heel veel, maar
in de schelphoekjes langs de
Scheldedijken liggen zij bij tien
tallen. Dat is niet altijd zo ge
weest. Vroeger waren hier hei
maal geen muiltjes te vinden.
Hun land van herkomst ligt aan
de overzijde van de oceaan,
waar zij aan de oostkust van
Noord Amerika van de Sint
Laurens-rivier tot in de Golf
van Mexico te vinden zijn.
In het laatst van de vorige eeuw
wilden de Engelse oesterkwe-
kers het eens met Amerikaanse
oesters proberen. Men impor
teerde dus zaaioesters uit Ame
rika, en daartussen kwamen als
verstekelingen de muiltjes mee.
Het beviel hen aan de kusten
van Kent uitstekend en zij ver
spreiden zich daar Weldra over
de oesterbanken. Overigens tot
groot verdriet van de Engelse
oesterkwekers. want die zaten
al spoedig met de brokken. Niet
dat de muiltjes de oesters op-
aten, maar zij haalden de oes
ters wel het voedsel voor de
schelp weg. Muiltjes leven na
melijk net als de oesters van
plankton, zoals die honderden
microscopisch kleine diertjes
en wiertjes. die in het water
zweven, genoemd worden. Met
een heel zeefapparaat filteren
beiden dat plankton uit het zee
water. En nu vestigden zich
tientallen muiltjes op de oester
schelpen. die daardoor geen
ruimte en geen voedsel meer
hadden en daardoor het loodje
legden.
Het was natuurlijk te verwach
ten, dat die muiltjes vroeg of
laat ook de Noordzee zouden
oversteken. In 1922 kwamen de
eersten, maar het Wéren nog
maar lege schelpen, die aan bos
sen wier aanspoelden. Enkele
jaren later werden op een balk
de eerste levende muiltjes ge
vonden en niet lang daarna
werden ze uit de Oosterschelde
opgevist. Over de manier, waar
op zij hier gekomen waren, is
men het nooit helemaal eens
geworden. Sommigen vermoe
den, dat zij met stukken wrak
hout meegekomen zijn, terwijl
anderen van mening zijn, dat
de jonge larfjes met de zee
stromen naar onze kust geko
men zijn. In elk geval was de
Oosterschelde bereikt en na en
kele jaren zat het er vol mee.
En ook hier vormden zij een be
dreiging voor de oesters, die
de oesterkwekers bergen werk
gekost heeft. Bij scheepsladingen
vol werden de muiltjes opgevist,
maar er was maar weinig met
de vangst te doen. In Engeland
had men destijds nog getracht
dit nieuwe zeebanket op de
markt te introduceren, maar die
poging leed al spoedig schip
breuk. Het nieuwe produkt had
dan ook geen bijzondere kwali
teit te bieden. En hier ging het
net zo. Als mest of veevoer was
er nog wel eens wat mee te
doen. Alleen in de schaarste van
de oorlogsjaren werden zij als
voedsel gebruikt. Op die manier
moeten er in 1941 ongeveer
Wie werkelijk genieten wil van
de mooie natuur, moet de wan
delschoen aantrekken en rustig
dwalen door de mooie omgeving
waaraan Westelijk Schouwen
zo rijk is.
Bovenstaande tabel geldt
het gehele strand rond Schou-
wen’s duinstreek. Alleen houde
men met het volgende rekening:
in de eerste uren komt de vloed
van de zuidkant opzetten door
het Westgat, doch in de laatste
twee uur massaal over de ban
ken en in de Oosterschelde en
’t Brouwershavense Gat vrijwel
gelijk. Het verschil in hoogwa
ter te Westenschouwen is onge
veer 10 minuten eerder.
Hoek van Ouwerkerk-Stavenis-
se. Vaart alleen bij gunstig getij
en op vroegtijdig telefonisch ver
zoek. Het veerbootje vertrekt
van Stavenisse uit de haven of
vanaf het veer. Extra opletten
is hier gewenst.
Zijpe-Anna Jacobapolder. Naast
de bestaande diensten van de
R.T.M. is er een geregelde dienst
met drie motorboten, uitgevoerd
door Gebr. Maas Westbroek.
Zype-Goeree Overflakkee (Hoek
van St. Jacob bij Oude Tonge).
Vertrek van Zijpe: 7.30, 13.30,
17.30. Vertrek van St. Jacob:
8.30, 14.30, 18.30.
Bij al deze diverse veerdiensten
kunnen geen auto’s worden ver
voerd.
Kats, waarvan de boot
vertrekt om: 6.05,
9.00*, 9.20, 10.00,
Toegangsprijs 30 cent voor vol- schrijving
wassenen en 15 cent voor kin- vermeld wat bezienswaardig
op deze tocht
ruim gesteld,
zijn gemak kan genieten.
Lp natuurlijk aan het eind
wacht men weer op u met een
fraai herinneringskruisje, dat U
thuis weer even doet genieten
van uw zomervacantie.
Op vier verschillende data
wordt de tocht uitgezet. Zie
hiervoor de aanplakbiljetten.
Telt men hier 35 minuten bij,
dan staat ge aan de veerhaven
weer
8.00, 8.40,
10.40, 11.00*,
11.20, 12.00, 12.40, 13.00*, 13.20,
14.00, 14.40, 15.20, 16.00», 16.40,
17.20, 18.00», 18.40, 20.00», 21.50».
De uren gemerkt met gelden
alleen op zondagen; gemerkt met
betekent op werkdagen en op
zondag.
De diensten 5.15 vertrek De Val
en 6.05 vertrek Kats worden niet
op zaterdag en zondag uitge
voerd.
