uit öe histonie
De schippers van Westenscliouwen
I
s
s
Wilt U...
F
Tl
ïc'ff
:s
DE BADCOURANT
1,
L
L
r
5
443
GH-
kwa-
n Prettige vakantie
haalt U er altijd uit
5
5
i
I
s
19 JULI 1968 No. 6
Zonder expert geen welvaart
:N
R
werden
S
DENKT IN UW VAKANTIE
Het dorp Burgt in 1745.
B1DC0UR1NT
Hierboven een afbeelding van het slot „Krayesteijn”, zoals dat
in 1734 door de tekenaar werd gezien. In 1890 werd het laatste
deel van het gebouw afgebroken. Rondom de boerderij „Kraayen-
steijn" liggen nog de, grachten en ook de stenen brug is nog aan
wezig.
s
Wilt U lekker eten, uw fris
drankje of kopje koffie gebrui
ken, een boottocht maken langs
de Zeeuwse kust, de deltawer
ken van nabij bekijken of fijn
alleen of gezamenlijk een hen
geltje uitgooien, musea bezoe
ken, een stukje grond of een
huisje kopen, paardrijden, ge
nieten van cabaret of een gezel
lige dansavond, geld wisselen
of.och, noemt U maar op,
het staat allemaal in de adver
tenties in deze badcourant.
waaruit U een keus kunt maken.
verschijnt gedurende de zomer
maanden in westelijk Schouwen,
ten gerieve van de badgasten en
wordt elke week gratis huis-aan-
huis bezorgd en is een uitgave
van Drukkerij Lakenman Och-
man, postbus 1, Zierikzee.
Het is een woord dat voor alle
tijden van toepassing is. Dat
begrepen ook de mensen in de
middeleeuwen en daarom voer
men in de tijd der Bourgon
diërs met het overschot van
zuivel, als boter en kaas, naar
het noorden om het daar te
verkopen en er graan voor te
rug te kopen dat in Holland
te weinig werd verbouwd.
Maar ook vis, volgens de ge-
standariseerde Brielse maat,
bracht men naar het noorden,
vanwaar het de weg vond naar
midden- en noord-Europa. Niet
minder gezocht waren de la
kens, waarvan in Zierikzee een
grote markt was, wat ook in
de staten rond de Oostzee een
goed handelsartikel was.
De Zeeuwse steden als Middel
burg en Zieriksee hadden een
hoewel
meer
i en
Het slot Haamstede en het dorp in ’t verschiet. Een prent na de
jaren dat de schippers van Westenschouwen voor hun bestaan
vochten.
gersnood
Maar een
handel der Zeeuwen in de
Oostzee te vernietigen. Verer
gerd werd dit alles door de
misoogst in onze landen, toen
meer dan ooit het graan uit de
Wendische landen nodig was,
als voorziening in een grote
voedselnood. Hierdoor werd
een verbittering geboren, zo
dat men zich niet kon schik
ken, maar de kapersoorlog des
te sterker oplaaide. De Hollan
ders en Zeeuwen beschadigden
waar zij konden de Hanzevloot
en brachten die zo mogelijk op
naar hun eigen land.
Intussen blokkeerden de Wen-
dischen de Sont en sneden de
toevoer geheel af.
schouwen, in zijn kronyk. „soe
was gróte sterfte over al die
lande soe dattet vele sonder
getal int veld en in de bos(s)-
schen ende in de straten ne-
derstortende van de Gee doot”.
Hier is wel het duidelijk bewijs
hoe treurig het was in Zeeland.
Want de Geedood was de pest,
die vele slachtoffers eiste. Het
uitbreken van de pest werd ge
schoven op de Joden en het ge
volg was dat ook toen de Jo
den erg werden vervolgd, waar
toe de kruisbroeders sterk mee
werkten en de uitroeiing der
Joden eisten.
Het was een slechte tijd en het
verwondert ons niet dat ook
Westenschouwen in die tijd is
ondergegaan, waaraan waar
schijnlijk niet alleen het verzan
den van de haven de oorzaak is
geweest, doch een samenloop
van omstandigheden.
P. VAN BEVEREN.
Nog erger werd het toen in
1426 die van Lubeck de vaart
in de Sont voor Hollanders en
Zeeuwen geheel wilden ver
bieden. Het is begrijpelijk dat
de Zeeuwen dat verre van
prettig vonden en zich daar
tegen hebben verzet.
Op voorstel van die van Zie
riksee begon er toen een ka-
peroorlog, die ook niet geheel
zuiver werd gevoerd.
De toen heersende spannende
toestand tussen de regerende
vorst over onze gewesten en
die van Frankrijk en Engeland
werkten bovendien mee om de
si*
Gratis verspreiding te Burgh, Haamstede, Renesse, Scharendijke en Brouwershaven
levendige handel, hoewel die
Middelburg meer zuid-,
van Zieriksee en Schou-
meer noordwaarts waren
Van
men
Een ongevraagd mee-etertje die ook weet dat een worteltje uit
de Schouwse grond een lekkernij kan zijn.
van uw ciycn miiucicil, maai
J óók om die van uw buren-
vakantiegangers! 5
5 Breng 's avonds in uw om-
geving (door uw optreden)
5 rust en sfeer. j
s
Laat vooral de radio een ge- s
s not voor U zelf zijn en geen 5
5 ergernis voor uw omgeving! 5
r/zz/z/zz/zz////z/zz/////z//z/'
van
die
wen
georiënteerd. Van de laatste
plaatsen voer men naar de
Hanzesteden, waar.stapels wa
ren, om vandaar retourvrach
ten mee te brengen als graan
en hout. Maar de schippers de
den liefst zaken met de ver
bouwers zelf om tot een gro
tere winstmarge te kunnen
komen.
In 1417 was door de Hanze-
vergadering een verbodsbepa
ling gemaakt dat geen koren
door de Sont en Belt vervoerd
mocht worden, indien dat niet
in de sta pels teden was gela
den. Dat was het nu juist waar
men niet zo gemakkelijk ge
noegen mee nam en waardoor
het in 1422 tot een gewapend
conflict kwam tussen de Hol
landers en de Hamburgers.
dering van
betaald en wel
schellingen en
„Vlaamse gelte”.
in onze
1154.20 gulden,
drag is ons onbekend. Van de
1154.20 gulden is kwitantie
aanwezig in het archief van
Zieriksee, waaraan het stads
zegel van Antwerpen hangt.
Moge het bovenstaande een
kleine bijdrage zijn in de ge
schiedenis van Westenschou-
wens scheepvaart, waarbij het
een duidelijk beeld geeft dat
het eens een zeehaven is ge
weest die in de Oostzee en te
Antwerpen van zich deed spie
ken. al was het dan niet op de
meest eervolle wijze. Vergeten
we echter niet dat honger een
scherp zwaard is en gedreven
door de drang landgenoten van
het allernoodzakelijkste voedsel
te voorzien, want het was een
bange tijd.
Bang, omdat toen ook rond
waarde de zwarte dood. Want,
zo schrijft meester Claes Goe-
tensone van Haemstede op last
van Jacob Simon Danckaerts-
zoon, schipper van Westen
waardoor
Holland en Zeeland met hon-
bedreigd.
kaperoorlog, men
weet dit reeds lang, werd niet
edel gevoerd en men ging wel
eens zover dat men zelfs een
aanval deed op schepen die
met een zelfde doel naar de
oostkust kwamen. Dat gebeur
de in 1438. Een charter uit het
archief van Zieriksee getuigt
daarvan. Daaraan hebben dan
ook de schippers van Westen
schouwen zich schuldig ge
maakt. Zij deden dat aan de
vloot van Antwerpen die ook
in de Hamburgse wateren voer.
Het ligt voor de hand dat die
van Antwerpen daar geen ge
noegen mee namen, maar zich
hierover tot de stad Zieriksee
hebben gewend, om de schade
vergoed te krijgen die de Wes
tenschouwenaren aan hunne
schepen hadden toegebracht.
Het is zeker dat een poorter
van Zieriksee, Jacob Willems
zone. hierin als bemiddelaar is
opgetreden en een overeen
komst heeft gesloten betref
fende de geleden schade. In
elk geval heeft de genoemde
arbiter in 1439 op den „vier-
entwintich dach van Decem
ber” een gedeelte van het be
drag dier schade aan de Bur
gemeesters. Schepenen en Ra
den van Antwerpen, in min-
het hoofdbedrag,
192 pond 7
2 penningen
Omgerekend
tegenwoordige munt
Het hoofdbe-
niet alleen om de nachtrust
van uw eigen kinderen, maar
s
5
s
s
s
-el
