DE 24e WERELDSPAARDAG
Waeln en schandpaal
Binnenland
WAARIN OPGENOMEN DE lERSEKSE EN THOOLSE COURANT
Dc macht van het kleine
Brieven uit het eiland
Distri butrèrïieuws
Vrijdag 24 Oct. 1947
No. 43
Twee en zestigste
jaargang
Nieuwsblad voor het Eiland Tholen Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland, Oud-Vossemeer *en St-Philipsland
Als iedere Nederlander, klein
en groot, cent per dag.spaart,
bedraagt de gezamenlijke bespa
ring per jaar bijna vijf en dertig
millioen gulden. Met die ene
dagelijkse cent van alle Neder
landers kunnen dus bruggen ge
bouwd of hersteld worden, en
wegen verbeterd. Die bruggen en
wegen besparen het verkeer het
maken van omwegen. Daardoor
besparen wij weer benzine, ban
den en zelfs hele auto's, want
door kortere afstanden en betere
wegen is er minder slijtage, zodat
de wagens langer meegaan. En
met de aldus gespaarde deviezen
kunnen we
Lijkt het te veel op de pot met
honing uit de fabel van Lafon-
taine En toch is het zo en het is
zelfs maar voorbeeld van de
mogelijkheden, die de spaarzaam
heid ons opent. Het is maar
van de vele manieren, waarop de
.acht van het kleine tot uiting
kan komen.
Maar om deze macht te kunnen
uitoefenen, moeten de vele klein
tjes tezamen grote macht kun-
rr worden en daarvoor zorgt nu
spaarbank. Wie zijn spaar
geld naar de spaarbank brengt,
'ordt mede-bouwer aan wegen
bruggen.
„Dat is nu alles goed en wel",
/egt de man, die aan zichzelf
lenkt, „maar wat schiet ik er zelf
mee op Dat zai meevallen
de eerste plaats zorgt de spaar-
ank ervoor, dat de kleine be-
paringen, waarvoor men nu een
maal geen staatspapieren of aan
delen kan kopen, toch rente
ragen.
„Maar ik kan niet sparen, ik
jm zelfs te kort", zegt een ander.
-en tegen dat degene, die
'at'zegt, toch spaart. Een dege-
-vke huisvrouw zei ons onlangs
Ik heb nooit gespaard en ik heb
net mijn kinderen ook nooit ge-
leerd." Stilr wijgend antwoord
een verbaasd gezicht. „Ja", zegt
ze dan, „ik heb natuurlijk wel
altijd wat opzij gelegd voor de
grote dingen, kleren en zo." Onze
wedervraag„Maar noemt dat
dan geen sparen?" We moeten
elkaar niet misverstaan. Sparen
is niet „over hebben". Juist als we
te kort komen, moeten we sparen,
want dat is dan de enige manier
om te kunnen kopen, wat we nu
eenmaal toch nodig hebben.
Het mag misschien wat langer
duren, maar ook voor ons zelf
vormen de vele kleintjes op de
duur het bedrag, dat wij nodig
hebben voor de grotere aanschaf
fingen. En dan is het spaargeld
bij de spaarbank veilig. Veilig
niet alleen tegen brand, diefstal,
enz., maar ook tegen de verlei
ding het geld voor iets anders te
gebruiken. En dan is toch ook
nog medebouwer aan bruggen en
wegen. Dat is het wonder van het
sparen. Het nut van de Wereld-
spaardag is dit, dat hij ons aan
leiding geeft ons op de waarde
van het sparen voor enkeling en
samenleving te bezinnen.
In verband met bovenstaande
is het van belang te weten, dat de
Nutsspaarbank te Tholen gelegen
heid biedt tot sparen op de vol
gende manieren
op de Spaarbank, dagelijks
van 11 tot 12 uur v.m.
door middel van spaarbusjes,
welke gratis verkftjgbaar wor
den gesteld
op de Openbare Lagere School
te Tholen in spaarkisten
op de repetities van het mu
ziekgezelschap Concordia te
Tholen en de gymnastiekver
eniging Olympia te Tholen in
spaarkisten.
Verenigingen of scholen kunnen
gratis spaarkisten bekomen. Ver
dere inlichtingen zijn te bekomen
ten kantore van de Nutsspaar
bank, Hoogstraat 28, Tholen.
Prof. Schermerhorn heeft voor
de radio een rede gehouden,
die bedoeld tnoel zijn als een
overzicht en een verdediging.
Zij gat inderdaad een beeld van
wat hij heeft nagestreefd. Van
zijn waan. Voor Indische Neder
landers, voor hun vrienden in
Indië, voor alle Nederlanders
die op enigerleiwijze met Indië
verbonden zijn, kortom voor
alles wat men kan samenvatten
als het stuk Nederlandse cultuur
in Indië, was deze rede even
ontslellenil als duidelijk en riep
zij de verschrikkelijkste herin
neringen wakker.
De herinnering aan de propa
ganda van Seys Inquart en de
zijnen. Dit wordt hier niet
gezegd om nodeloos te grie
ven. Wij stellen voorop dat
de Partij Arbeid gruwt
van de methoden der nazi's en
eerlijk daartegen streed.,.. Dat
maakt het verschijnsel slechts
des te ernstiger* Want hoe men
de zaak ook wendt of keert,de
overeenstemming met de Duitse
propaganda is onmiskenbaar.
Ook hier een man van beperkte
kennis, zich hullend in een soort
mystiek, een man bevangen
door een waan die hij wil op-
dringen aan een groep waar hij
eigenlijk bij zou- behoren. De
waan der Duitsers was de
toekomst van Hitler's Europa
Schermerhorti's waan is het
„historisch gebeuren" in Azië.
In beider gedachtengang is er
een „onderstroming" die toch
niet meer is tegen te gaan.
Beiden achtten hel leed dat
gebracht wordt voor het door-
voeren van dat nu eenmaal
vaststaand proces van secundair
belang.
„Staakt!" zo roept ook Scher
merhorn de Nederlander toe
„de taaie afbrokkelingsslrijd van
een stuk Nederlands cultuur."
„liet gaat niet om Indonesiërs
die bereid zijn met de Neder
landers mee te gaan," maar om
„een zeer dunne laag die bewust
geworden is" om „hen die
wezenlijk zijn aangeraakt".„Ga
met hen mee" aldusSchermer-
horm, „onderken niet telkens
te laat de kracht van het wereld
gebeuren." Dat riep de N.S.B.
ook. Maar in dit geval brengt
„het wereldgebeuren" in plaats
van de „vrijheid" voor Duitsland
en Europa, waarin Nederland
verdwijnen zou, de vrijheid voor
Azië waarin het stuk Nederland
in Indië verdwijnen moet. Want
prof. Schermerhorn vraagt vrij
lieid voor Indonesië „Zonder
achterdeurtjes" en wacht dan
af," zo roept hij „wat vrijwillig
door de Indonesiërs, die wezen
lijk zijn aangeraakt" zal worden
overgelaten, voor het stuk
Nederlandse cultuur, overblij fsel
van het vroegere Nederlands
Indië. Het zal meevallen."
Het wordt allemaal wat minder
„schneidig," wat „burgerlijker"
voorgedragen, maar waarlijk
het is vrijwel letterlijk wat
Duitsland vroeger aan Neder
land voorhield, de gelovige zei
vernie iging, de onderwerping
aan een regiem dat op misdaad
steunt, de eis om daarvoor
grondwet, wet en ambtseed te
breken. En er is nog meer
overeenkomst. Er is een ontzag
lijke ellendededuizenden doden,
de vernielingen, de niets ont
ziende nationalistische eigen
waan, de minachting voor „West-
Europa", voor eigen cultuur en
verleden en de onderschatting
van de expansiedrang van Ame
rika en Rusland. Dat alles
verandert niet doordat Prof.
Schermerhorn zelf een pijnlijk
mislukte poging deed om cje
propaganda, die vroeger voor
het nationaal-socialisme gemaakt
werd te vereenzelvigen met een
b;toog, waarin wij wijzen op
de rampen die dagelijks ge
beuren, dingen die naai Prof.
Schermerhorn mededeelt, „aan
de oppervlakte plaals hebben."
Dat Prof. Schermerhorn hier
over iets zei, was op zichzelf
handig. Wij vrezen dat het
slechts een bewijs is (kil hij
zelf soms voelt dat hij en de
zijnen staan op de plaats der
Nazi's en pogen om met geweld
en schijnbaar diepzinnige rede
nering hun noodlottige, beperkte
levensvisie op te dringen aan
een volk dat daar niet van
gediend is. Inmiddels is de
pijnlijke gelijkenis van Scher
merhorn's positie met die der
nazi's onmiskenbaar en ontstel
lend. En even duidelijk is dat in
het arme Indië ontzaglijk veel
kostbaar goed en bloed aan deze
waan is geofferd. Wij vrezen
dat vooral ook op de houding
van onze niet Nederlandse vrien
den in Indië door de gedachten,
welke Prof. Schermerhorn ook
daar ongetwijfeld zal hebben
.verkondigd, een rondweg ver
woestende invloed zal zijn uit
geoefend. Hij was daar in zekere
zin vertegenwoordiger van Ne
derland, al voelt hij zich dan
helaas zelf meer dan aan Neder
land verbonden aan zijn waan.
De schandpaal is voorliet Ling-
gadjati van Prof. Romme. Deze
keer hebben wij met het op
stellen van diesclutndpaal niets
te makeh. Het is Romme's
ambtgenoot en coalitiegenoot
Prof. Schermerhorn, die het
fantoom daaraan vastnagelt.
Want ding is wel duidelijk
uit de rede van Schermerhorn
of deze Commissaris Generaal
heeft te Linggadjati nooit iets
anders bedoeld dan een volledig
souverein Indonesië „zonder
achterdeurtjes", dat eerst de
volstrekte souvereiniteit moet
hebben als „eerste stap", hij
heeft toen verzwegen wat hij
(met de communisten) voor de
waarheid hield. Immers „zonder
achterdeurtjes", betekent zonder
enige afspraak elke afspraak
zou niet anders zijn „dan een
juk dat het Indonesische volk
zal proberen kwijt te raken".
Nederland, aldus zeer duidelijk
de gedachtengang van deze
Professor-Regeringscommissaris
zal na de volledige souvereini-
teitsafstand hebben af Ie wach
ten wat „volstrekt vrijwillig"
zal worden aanvaard en ge
vraagd door een Indonesië dat
in laatste instantie deze rea
liteit zal zelfs door een Professor
nooit mogen worden vergeten
gebaseerd is op de wapenen in
handen van de heren öoetomo,
Soedirman, Alimin
Ziehier de gedachtengang van
de heer Schermerhorn. Zijn taak
heeft op die van de heer Romme
een ding voor, nl. dat zij begrij
pelijk is. Maar als Prof. Scher
merhorn nu waarheid spreekt
en dat nemen wij aan
dan wordt wat er in December
194(5 in de Tweede Kamer is
geschied, toch wel heel pijnlijk.
Wat er had behoren te ge
schieden zou dan natuurlijk zijn
geweest dat het voorstel-Scher-
merhorn van Van Poll is
terecht nergens sprake aan
het Nederlandse volk eerlijk
zou zijn voorgelegd. De Kamer
had zich dan kunnen uitspreken
voor of tegen en zo het ver
worpen was, dan hadden de
Regering en het Nederlandse
volk kunnen pogen elkaar te
overtuigen. In alle gevalle zou
duidelijk geweest zijn dat er
geen wilsovereenstemming was
en men had nog eens naar die
wilsovereenstemming kunnen
gaan zoeken.
Maandag voor een week werd ik
vroeger wakker dan gewoonlijk, om
dat mijn bed meer trilde dan ge
woonlijk. We wonen aan de grote
weg en het voorbijrijden van de grote
vrachtauto's tegenwoordig, (raat dien
tengevolge niet helemaal zon .er tril
lingen gepaard. We zijn dat gewend
en slapen er wel doorheen, maar
ditmaal leek het meer op een kleine
aardbeving. Ik schoot uit bed en
zag in eerste ochtendgrauwen een
enorm dubbel gevaarte van in de 20
ton voorbijdreunen, een Mac, zoals
men dat noemt. En toen drong het
oök tot mij door de brug is weer
open.
Ik herinner me nog heel goed, hoe
ze in 1928 geopend werd, de mensen
hosten er in drommen overheen in
de maat en door dat eendere rhytme
zag men het brugdek bedenkelijk
golven. Het leek zelfs voor leken-
ogen een gevaarlijk moment. En nu
na 19 jaar de derde opening, een
veelbewogen leven.
Er zal wel niemand (uitgezonderd
kinderen) meer op ons eiland zijn,
die de brug niet gezien heeft. Met
de evacuatie hebben de laatste wei-
nig-reislustigen haar moeten passe
ren. En er zullen ook maar weinigen
meer zijn, die het geweldige belang
van deze vaste verbinding, niet heb
ben ervaren of ingezien. Verschil
lende vrachtauto-ondernemers kostte
het veer de laatste jaren, naar men
zegt, soms dicht bij de honderd gul
den per week. Van de verloren tpd
spreken we dan nog niet. Want ook
tijd is geld.
Met het heropenen van de brug
willen we echter de aandacht vesti
gen op de grote omwenteling in het
transportwezen.
Het vervoer op ons eiland concen
treerde zich van oudsher op de land
bouwproducten. De boer bracht zijn
producten met paard en wagen aan
het pakhuis, op de haven of aan de
veiling. Verder transport geschiedde
voor het overgrote deel per scheeps
gelegenheid. Maar de havens ken
nen deze oude drukte niet meer te
rug. Het laadvermogen van de
vrachtauto is zodanig toegenomen,
dat steeds meer land- en tuinbouw
producten het water niet meer zien.
Werd er vroeger in dag een
schip van 100 ton aardappelen op
een haven geladen en volgde daarna
nog het varen naar Rotterdam of
elders en het lossen daar, thans
brengen 20-tonners in vijf vrachten
op eenzelfde dag dezelfde vracht
rechtstreeks van het land ook recht
streeks op de plaats van bestem
ming. En voor het bietenvervoer be
gint zich deze wijziging eveneens af
te tekenen. De boeren die een wiel-
trekker op luchtbanden hebben ziet
men ton bieten ineens naar de
.fabriek brengen. Het lossen is voor
hen geen tijdrovende werkzaamheid
meer, evenmin als voor de vracht
auto's, die zich met het bietenver
voer bezig houden, daar de bieten op
netten worden geladen en deze aan
de fabriek met kranen worden opge
tild en geledigd.
Steeds grotere vrachtwagens ziet
men de weg bevolken. Maar daar
mede heeft voor ons polderland een
nieuw vraagstuk zich opgeworpen,
nl. dat van het onderhoud der pol
derwegen. Maatregelen zullen ge
troffen moeten worden, willen deze
niet in de regenperioden totaal ver
nield worden.
SAMMETJE.
Uit de verklaring van Prof.
Schermerhorn blijkt, dat Prof.
Romme hier tussenbeid^ kwam.
Merkwaardig en tekenend is
hierbij dat de rol van de heer
Beel en diens gehele persoon
lijkheid geheel in het niclzinken.
Het gaat hier om het streven
van de Partij Arbeid, of
juister om de waan van Prof.
Schermerhorn aan de ene kant
en Prof. Romme aan de andere
kant. Prof. Romme deed in zijn
op dat moment gehouden his
torische 3peech de linkerzijde
hartelijk lachen om „lieden die
meenden dat er geen uur te
verliezen was". Hij zelf werkte
met ijveren succes aan het doen
verloren gaan, niet van uren
maar van maanden tuaanden
die aan velen zowel in Nederland
als in Indië elke neiging tot
lachen over de gang van zaken
in Indië hebben verleerd. Prof.
Romme kwam in die historische
rede dhn mot zijn beroemd
geworden „werkelijke Lingga
djati", met de bevestiging van
het Koninkrijk, een reëel gezag
des Konings en nog vele fraaie
woorden. De Partij van de Arbeid
hielp met dit goochelspel braaf
mee, de Kamer en het Neder
landse volk hebben dit alles
geslikt.
dat zelfde Neder-
tegenover de feiten
dreiging van
Thans sta!
landse volk
in Indië, de dreiging van de
Veiligheidsraad, de gevaarlijke
waan van Prof. Schermerhorn
en het door deze Commissaris-
Generaal persoonlijk aan de
schandpaal genagelde „werke
lijke Linggadjati", fantoom van
Romme.
Officiëele bonnenlijst
voor het tijdvak van 20 Oct.
t/m November 1947. Elk der
volgende bonnen geeft recht
op het kopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC711 (Serie
01 Biood 800 gram brood
01 Boter '125 gram boter
02 Boter 125 gram mar
garine of 100 gram vet
08 Boter 250 gram mar
garine of 200 gram vet
Vlees 100 gram vlees
400 gram vlees
liter melk
liter melk
-01
02 Vlees
01 Melk
03 Melk
0—05 Melk
C/2 liter melk
01 Diversen 100 gram kaas
of 125 gr. korstloze kaas
02 Diversen„50 gram cacao
03 Reserve 1600 gram brood
04 Reserve 200 gram kaas
of 250. gram korstl. kaas
06 Reserve 800 gram brood
Bonkaarten KD, KE 711 (Serie
11 Brood 800 gram brood
Boter 250 gram boter
12 Boter 125 gram mar
garine of 100 gram vet
12 Vlees 100 gr. vlees
13 15 Melk 10 liter Melk
11 Diversen 100 gram kaas
of 125/gram korstl. kaas
12 Divdrsen 50 gram cacao
13 Reserve 800 gram brood
14 Reserve 100 gram rozij
nen (voorinlevering)
Bonkaarten MA, MB, MC, MD, ME,
MF, MG, MH 712 (Bijz. arbeid,
a.s. moeders en zieken) (Serie
21 Brood 800 gram brood
21 Boter 250 gram boter
Boter 250 gram mar
garine of 200 gram vet
Melk liter melk
Vlees "300 gram vlees
22 Vlees 100 gram vlees
21 Kaas 200 gram kaas of
250 gram korstloze kaas
21 Eieren eieren
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 24 Octobtr
as. worden gebruikt, met uit
zondering van de bonnen voor
melk, waarop eerst op Maandag
27 October mag worden ge
kocht.
De bonnen 14 Reserve voor
rozijnen moeten uiterlijk op
Zat erdagS Novem her bij een
detaillist worden ingeleverd.
Prinses Marijke in ooglijders-
ziekenhuis.
Naar wij vernemen is Prinses
Marijke Dinsdag vooreen korte
nabehandeling in het gasthuis
voor ooglijders te Utrecht
opgenomen,
—22
21
0—21
De inter-geallieerde commissie
voor de herstelbetalingen te
Brussel, heeft in een officieel
communiqué mededeling gedaan
van een eerste verdeling van
het goud, dat de Duitsers tijdens
de oorlog in de bezette landen
hebben gestolen.
De ter beschikking gekomen
hoeveelheid is groot 198.468
kilogram, die verdeeld wordt
onder de Bënelux-landen. België
krijgt hiervan het leeuwendeel,
t.w. 90 49 kg. De aan Neder
land toegewezen hoeveelheid is
gioot 35.649 kg., terwijl aan
Luxemburg werd toegewezen
1.929 kg.
Nederlands toewijzing is bijna
36.000 kg. groot, overeenko
mende met een waarde van
ruim honderd millioen gulden.
Druk en uitgave
IRMA M.C. POT, Tholen
telefoon 16. Postrek. 1043
Dit blad verschijnt eiken
Vrijdag. Prijs per kwartaal
0.90 15cent disp.kosten
Losse nummers cent.
THOOLSE COURANT
Advertentiën millimeter
10. cent, meteen minimum
*va^ f2. De advertenties
wcaden gemeten van lijn tot
lijnJAdvertenties onder no.of
te bevragen bij het bureau
deffer courant 25 ct. extra
