HONDERD JAAR K.N.M.I.
TE DE BILT
Gesprek met de Duitse Bondspresident
Een eeuw weerkunde vastgelegd
een kostelijk gedenkboek
m
Prof. HEUSS heeft veel bijgedragen tot herstel
van de naam van zijn land
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN VRIJDAG 29 JANUARI 1954
5
-rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrsl
l/cLtCtfL*
A/TZ,-t-1. <^X- -Lc.*.i^J~d<Ust!c. (fy/OCC.
*jo~ê*JL
isc£--
JUx- strA*^
*AesvC
JUJL
t£<A- /UAto
**woc» ■vr.-A. -iczL-ezc. cyt
*^6-Ax_ -£BS-CA£<LCJLJUL, OVï-l^A£s/é
bi'^A**JU**XestASAfjt<is*S J <PTZ£ CLA~~ *<£*-
LLè
tfCeJf w*£ Jujd- JU-<sC*I&SIA^^£ t -T-n^z-jLA.
</-£A. P**, ■&£**&*- ^e^zn-^urCye -chz£~
<C&c£ ^c4r "^l/" XZi^c^u.-?*- ytn*+o^* -
d-^ry-Z&S- -<£é-oC sóU*~jLc**s AA**. <^4 itZ**. ■*-£*-.
■£LC<S"JL -AA*<^j&w^eSi. flyc**^ P<— dtj SCZZAld-^
■Lry^C *,l&zc/vyA**\Ac&&*i.
d«-*- £jyds£ -CCAA*. AV -<-4^ £AÜL£A^&££OSIX^ /C<?-aj£}
■*y AL**S^ •*c^«c^</£ 'tfZSis&ixdyA
Zz^e^t ^n. <f^-^tdidv<. yd-tzs^tz-us-— Q ZA<-*— JAa^A^/zA-c^j.
l*. Cl**. .-e-dydj- A*-£al— ^2z- -d'd-tC&yCjLye*^' cè&cjp -d-ct
dt. &Z£A<deSl- OAA^&v—éL 4SÏ*^K*.\.&US^£***£/+Z£^.
fllE aarzeling is er zelfs wanneer Pliilipsland stevig verbroederd
de bezoeker zich de burgemeester mochten voor de aardigheid ook wel
schot, lossen onder het
motto: „Later wordt de boel toch
opgebouwd.'' Maar in Brui
van een jaar geleden herinnert: de rij
zige man in ruig werkpak met rubber
laarzen, midden in een kamercafé
of postkantoorschamel verlicht, „issê"'werden honderdvijftig
u-aar mensen zich verdrongen om in- aan pujn geschoten, de sierlijke kerk
lichtingen en instructies te ontvan- met e hoge torenspits verdween, het
gen. Bruinisse zelf had niet veel te 0ude gemeentehuis niets bleef er-
lijden van de watersnood, ofschoon van over f/an een bronzen klok, die
een deel van het dorp, achter de dijk, thans op de gemeente stukken-kast in
blank stond. Blank? neen, want door houten noodgebouwtje pronkt,
zen overstroomde schildersicerkplaats
was het water fel-groen getint. Het rF",EN tijde van burgemeester Mi-
had echter een haar gescheeld of dc chaëlis' jonasavontuur was het
gehele vissersvloot was in de ramp- puin geruimd, er waren weer
mcl„ oen- dc Imrendijk landlmcaart* «WW* wonmgen Bl-uimsse had m
knappe kerk, de naven floreerde. Hij
gebinten en on de dijken vergaan. zette hel herstcl met kracht voort.
Hel dorp leefde op dc rand van dc jujst toen de grote riolering
\Wi
algemene catastrophe,
zelfde rand af
werden de
meeste red
dingspogingen
ondernomen.
Het krioelde er
van reddings
ploegenvan
heinde en ver
gekomen met
aartui gen
van die- aanbesteed.
tersnood.
Zoals gezegd
werd het dorp
een belangrijk
strategisch
punt in de
strijd tegen de
nood. Iedere
avond verga
derde de burge
meester met...
neen. niet met
allerlei kaliber, met zijn gemeenteraad doch met ..zijn
urgemeester
H .H. Michaëlis
dukwsen helicopters zonder tal. In mensen", alle mannen die de han
dle tijd was Bruinisse bij dag en den uit de mouwen konden ste-
„acht vooral des naclils onder de Hij u-as de gehele dag voor ieder
„netelende lichtbalken der ^Mjn'cer- ZTomVn heff
tiers oen heksenketel. Maa, hoe Jg Jfschoon die d,
roezig er ook werd geleefd, kalm en t)ag-_in dag-uit bij Bruinisse daalden
sterk bleef de jonge burgemeester. en opstegen.
Hjj vormde een rustpunt temidden
>nn de onrust, hij was een vraagbaak ALS de heer Michaëlis aan die tijd
voor ieder, hij wist en kon alles. terugdenktzegt hij: .Moe ver
schrikkelijk de omstandigheden wa-
TOCH was de heer Michaëlis nog re„, toch ging alles gemakkelijker
slechts kort burgemeester, nau- ^a)I op het ogenblik. Ik kon alles
welijks twee jaren. Hij werd in krijyen wat ik w,lde. Op een zeker
n ulc Tl Jwhr.%1 S T/finfto'ir moment, hadden wij - alleen omdat
Den Haag op school, werd volontair i -
aan de secretarie te Noordwijk en ttccet/d had ..misschien u cl eens
werkte vervolgens vier jaar bij de ce'i ziekenhuisje nodig te zullen heb-
Provinciale Griffie te Middelburg ben" een prachtig noodhospitaal
Burgemeester voor zijn „gemeentehuis" in gesprek met dorpsgenoten.
in de provincie, waaraan hij van moe
derszijde verwant was. Van deze grif
fie naar het burgemeesterschap il
n'y a qu'un pas. Nu wordt gezegd,
dat er voor een burgemeester in Zee
land geen moeilijker gemeenten zijn
dan Westkapelle op Walcheren en de
zgn. „republiek" Bruinisse op Duive-
land. Er zijn mannetjesputters voor
nodig om het daar te kunnen bol
werken. De Westkappelaars moeten
eens een burgemeester, die hun niet
aanstond, in zee hebben gedragen;
cn de vissers van „Bru" zo wordt
verteld plegen zo een over dc kaai
te gooien. „Het is met waar", zegt
burgemeester Michaëlis, „Bruinisse
is volstrekt met moeilijk, je moet
alleen mot de Bruinissers kunnen
meedoen en je moogt als hoofd der
gemeente niet uit je humeur raken
wanneer ze je bij je installatie drie
maal hoog de lucht in jonassen, want
dat is hier zo de geweonte."
T?R was, toen de heer Michaëlis zijn
werk in Bruinisse begon, zeer
veel te doen. Het is in Nederland
weinig bekend, dat liet vissersdorp
weinige maanden vóór de bevrijding
in 19-'i5 zwaar verwoest is door Cana
dese kanonnen, die op St. Pliilipsland
stonden opgesteld, Die schietpartij
had weinig practisch nut, want de
Duitsers hadden in de Noordoost-
hork van Duiveland anderhalve man
e» een paardekopBruinisse was
totaal geëvacueerdDe Canadezen
hielden hun schietoefeningen, hadden
een doel nodig cn de jongens van St,.
met zes chirurgen, twaalf artsen en
vierentwintig scmi-artscn. Zonder een
enkele zieke. Je behoefde maar één
woord te zeggen en alle wensen wer
den vervuld, Maar nu moet ik hemel
en aarde bewegen om in deze ge
meente een vierde leerkracht, een
ambtenaar of een verpleegster ie
krijgen, De mensen hebben genoeg
van het rampgebied, van het isole
ment. in dc hock van een verwoest
eiland: voor velen is Duiveland een
schrikbeeld geworden. Dat wij grote
plannen hebben, dat alles iiicr in op
bouw is. dat Bruinisse's mosselen-
handel een zeer belangrijke bloei
meemaaktmen schijnt liet niet
te beseffen."
Weldra zal een nieuw gemeente
huis in gebruik worden genomen. Het
oude keetje heeft dan afgedaan. Maar
wat niet heeft afgedaanis de „nood
woning" van burgemeester Michaëlis,
hoog tegen de dijk aan gelegen. Sa
men met zijn van oorsprong Russi
sche.vrouw, die in de dagen van de
ramp haar man krachtig heeft bijge
staan. geeft hii er de voorkeur aan,
in dit, ..moeilijke" dorp tussen zijn
mensen te wonen, de
haven aan zijn voe
ten, de wijde, grijze
watervlakte van
Krammeren Volkerak
voor ogen als een
voortdurende spiegel
van Bruinisse's ziel.
y
Publiek belde 1,3 millioen maal op
in 1953 voor weersvoorspelling
TOCH NOG GEEN
DOOI
VOORSPELD
(Van onze Utrechtse correspondent)
HET Koninklijk Meteorologisch Instituut te de Bilt de ..tempel der
weerprofeten" bestaat honderd jaar. Up 31 Januari 1854 werd het
le Utrecht gevestigde observatorium van prof. C. II. Buys Ballot van
Rijkswege belast met bet doen van weerkundige en seismologische waar
nemingen. Het Koninklijk Besluit verleende aan het instituut brede en
vastere basis. Een credict van vijf duizend guldeu was in die dagen vol
doende om liet bedrijf tot verdere ontplooiing le brengen. Thans, een eeuw-
later, is ruim twee millioen op de begroting uitgetrokken voor „de Bilt
nu een instelling, die honderden medewerkers telt, verspreid over de gehele
aarde. Deze tempel staat midden in liet leven, maar bijzonder in dat van
dc landbouw en de scheepvaart, ook van de nijverheid en het verkeer.
Hel zou onjuist zijn te menen, dat vóór ISó'i geen meteorologische waar
nemingen gedaan toerden. Reeds 250 jaar geleden verrichtte Van Musschen-
broek deze te Halfweg en te Utrecht was het prof. De Fremarij die zich
voor deze tak van de wetenschap interesseerde.
In 181/8 nam prof. Bugs Ballot in Utrecht, het initiatief tot oprichting
van een observatorium op Sonnenburghen in zijn zes en dertigjarige
ambtsperiode als hoofddirecteur van dit instituutzag de geleerde zijn
ideaal verwezenlijkt: het weerkundig instituut werd. internationaal georgani
seerd. Nederland heeft, een belangrijk aandeel gehad in de totstandkoming
van de Organisation Météorologique Internationale.
I
N 1893 werd de hand gelegd op het
landgoed Koelenberg in de Bilt en
vier jaar later kon het vernieuwde
hoofdgebouw in gebruik worden geno
men. Aan de samenwoning van weerkun
de en sterrenkunde op „Sonnenburgh" te
Utrecht was daarmede een einde geko
men.
Sinds jaren heeft het instituut filialen
te Amsterdam en Rotterdam, stations in
Maastricht, Groningen, Vlissingen en
Den Helder.
Weerberichten achter glas de baro
meter weerberichten op papier de
krant en weerberichten in de aether
de radio zij mogen zich in grote
belangstelling van het publiek verheu
gen. Nog steeds is de weerdienst de be
langrijkste afdeling van De Bilt. maar
ondanks de moeite die de meteorologen
zich in het verleden gaven, ging het in
het begin toch niet vlot met de publieke
belangstelling. In 1878 waren slechts drie
kranten bereid de weersverwachtingen
op te nemen! En wij vertellen geen ge
heim wanneer wij constateren dat juist
door de weerdienst het KN\L door alle
jaren heen aan kritiek heef. blootge
staan. Dit ontlokte dr Van Everdingen.
een der vroegere directeuren, in 1924 de
ontboezeming: „Lachen is gezond en kri
tiek. voor al op wat de overheid aan
gaat, e'en van de aangeboren rechten van
een vrij volk. Als men ons dan maar toe
staat le lachen om mensen', die overal
en iedere dag over het weer praten en
er nooit iets van begrijpen".
Het net van waarnemingsstations is
slechts langzaam gegroeid. In 1854 wa
ren er slechts negen, thans is het zo.
dat over het gehele land een dicht net
van stations is ingericht. Tevens doen
vele koopvaardijschepen belangrijke
waarnemingen terwijl ook op de Oceaan
twee Nederlandse schepen n.l. de Cirrus
en de Cumulus, hun taak vervullen in het
internationale net van weerschepen. De
vraag of men de we'erschepen al dan
niet zal handhaven, heeft de laatste lijd
nogal wat stof doen opwaaien. Er is nu
ook sprake van een „kunstmatig eiland",
ir C. .T. Warners, het hoofd van het ju
bilerende instituut, zeide in een gisteren
gehouden persconferentie: „dat „eiland"
in de Noordzee is nog fantasie. Wij wil
len meer waarnemingen doen maar eerst
zullen de kosten en de technische con
sequenties van zulk een kunstmatig
eiland bezien moeten worden. De weer-
schepen: een zeer omvangx-ijk probleem
dat de volle aandacht heeft van het in
stituut."
In de loop der jaren is de weersver-
wachtingsdienst enorm uitgebreid. Als
nieuwste ontwikkeling is er het overbren
gen van complete weerkaarten pet
„facsimilé". Het gebruik van dit com
municatiemiddel wordt, zo vernamen wij
thans ook in ons land bestudeerd. Deze
afdeling heeft uiteraard ook dankbaar
geprofiteerd van de ontwikkeling dei-
techniek. Al spoedig werden vliegtuigen
ebruikt er. toen brak de tijd aan van|
de radio-sonde. Na de tweede wereld
oorlog deed tevens de radar haar intrede
en thans wordt aan de ballon een ra
dar-doel bevestigd, zodat men vanaf de
aarde de radio-sonde kan volgen tot wel
ke hoogte ook. Bij de KNMI leeft echter
sterk de wens. ook zo spoedig mogelijk
gebruik te maken van radar.
Wat de belangstelling van het
publiek voor de weersverwachting
betreft, kunnen we nog opmerken,
dat het niet lang meer zal duren of
in geheel Nederland zal men telefo
nisch het weerbericht kunnen horen.
In 1953 heeft het publiek 1.300.000
keer het telefonisch weerbericht op
gevraagd. Wel een verschil dus met
de belangstelling in 1878. Allengs is
er ook samenwerking ontstaan mei
de landbouw en thans is het zo dat
allen die iets met de luchtvaart te
maken hebben het KNMI niet gaarne
meer willen missen. Ook met de
luchtvaart is dit het geval. Men kan
misschien nog wel zaaien en oogsten
zonder weerbericht, maar vliegen is
toch niet mogelijk zonder goed ge
fundeerde weersverwachtingen
Behalve de weersafdelïng hebben nog
vier andere diensten van het KNMI een
„stormachtige" ontwikkeling doorge
maakt. De afdeling klimatologie, nauw
bij het weer betrokken, heeft thans een
zeer omvangrijke taak. De belangrijkste
groep der vrijwillige waarnemers is on
getwijfeld die van circa driehonderd re
genwaarnemers. Er zijn in ons land ook
vele vrijwillige waarnemers van onwe-
ders en optische verschijnselen. Maar
alleen de weerverschijnselen worden ge
registreerd: ongeveer duizend mensen,
over het gehele land verspreid, doen pha-
enomenologische waarnemingen betrek
king hebbende op de ontwikkelingspha-
sen van landbouwgewassen, het bloeien
van vruchtbomen, het vóórkomen van
trekvogels enz. Naast het onmiddellijk
(Ingez. med,-advertentie
'strekken van inlichtingen bestudeert
de afdeling Klimatologie ook de weers-
verschijnselen. Zo is bijvoorbeeld op het
ogenblik in studie de frequentie en in
tensiteit van regenbuien. En de Febru-
ariramp gaf aanleiding tot een onder
zoek naar analoge stormen en naar de
kans op herhaling.
EEDS voor de oprichting van het
KNMI was men overtuigd, dal hel
meteorologisch onderzoek dienstbaar
kon worden gemaakt aan de scheepvaart.
Toen de luitenant ter zee Jansen, die
R
deling ..waarnemingen ter zee" de
hulp inriep van de scheepvaartkringen,
vond hij daar een gretig gehoor.
In 1860 verleenden omstreeks 250 zee
varende schepen medewerking en sinds
dien komt een voortdurende stroom van
scheepsjournalen bij het KNMI binnen.
Op het ogenblik heeft men reeds acht
millioen buitenlandse en acht millioen
Nederlandse waarnemingsreeksen.
In 1946 werd bij deze (vierdel afdeling
een zelfstandige onderafdeling voor Oce""-
anografie ingesteld.'
De afdeling Magnetisme en Seismolo
gie heeft bijzondere verdiensten voor het
radioverkeer en al wordt ons land ge
spaard voor aardbevingen toch is het
registreren van aardschokken in Neder
land niet nutteloos. Wist u dat jaarlijks
in De Bilt drie- tot vijfhonderd aardbe
vingen geregistreerd worden? In 1949 is
het KNMI overgegaan tot regelmatige
bestudering van ionosfeer. Dit betekent,
dat dus ook gewerkt wordt voor het wel
zijn van de lange-afstandsverbindingen
per radio. Ook de instrumentale afdeling
onderging in de loop der jaren een ge
weldige uitbreiding.
Door de grote uitbreiding van de taak
van het KNMI. welke vooral na de twee
de oorlog zijn invloed deed gelden,
bleek de beschikbare ruimte niet vol
doende. Onder leiding van de rijksbouw
meester ir G. Friedhoff werd in 1950
begonnen met nieuwbouw en thans be
schikt het instituut over ruim honderd
kamers, verdeeld over diverse gebouwen.
De toren die gelijktijdig met de nieuw
bouw gereed kwam ter vervanging van
•Ie toren van gewapend beton, heeft
een hoogte van vijf en dertig meter. De
bakstenen toren staal nu reeds algemeen
(Luchtfoto K.L.H.X
bekend onder de naam „de kopspijker".
Een wandeling door de gebouwen en
een uitgebreide toelichting hebben ons
ervanovertuigd.dat de jubilerende instel
ling een fantastische ontwikkeling heeft
doorgemaakt. Prof. Buys Ballot zou
zich de ogen uitwrijven wanneer hjj nu
eens kon zien wat het „weerstation". De
Bilt inhoudt en presteert. Men heeft nu
een kleine expositie ingericht.
Grote figuren hebben de geleerde
Buys Ballot opgevolgd en de bloei van
het instituut is met In de laatste plaats
te danken aan die opvolgers en hun be
kwame medewerkers. Na de oorlog van
1940 nam prof. ir F. A. Vening Meinesz
het hoofddirecteurschap over van de be
kende dr H. G. Cannegieter die reeds
sedert 1911 in dienst was van het KNMI.
Het personeel werd gebracht op 345.
het wetenschappelijk personeel van 24
op 73. Begin 1951 beëindigde prof. Ve
ning Meinez zijn ambt. Zijn opvolger ir
Warners, die de persconferentie leidde,
stond open voor alle vragen. Hij kon ons
natuurlijk niet zeggen wanneer wij dooi
krijgen
(Van een onzer verslag
gevers)
WORDING en Wasdom,
Wezen en Werken,
Wikken en Wegen
ziedaar de zes w's,. die de
Inhoud vormen van het kos
telijk gedenkboek, bij het
Staatsdrukkerij- en Uitge
versbedrijf verschenen ter
gelegenheid van het eeuw
feest van het Koninklijk
Nederlands Meteorologisch
Instituut. Zeker een koste
lijk boek. fors (470 bladzij
den druks), voornaam In
zijn zwarte omslag met de
grote rustige gouden letters,
rijk geïllustreerd, voorzien
van vele schetsen, grafie
ken. weerkaartjes. tabellen.
Tegenover het titelblad vindt
men het gekleurde portret
van de „grote leider" van
het K.N.M.I.. prof. dr C. H.
D. Buys Ballot, wiens naam
in het eerste gedeelte van
het werk veelvuldig voor
komt. „In hem leefde een
hartstochtelijke liefde voor
de nauwelijks aan de kinder
schoenen ontwassen meteo
rologie. waar het gold waar
nemingen te organiseren,
regeringen op te wekken,
personen aan te vuren en
plannen te smeden voor
practische toepassing door
middel van weersvoorspel
ling ten bate van zeevaart
en landbouw. Nimmer heeft
hij geheel en al zijn droom
beeld prijsgegeven, het
Utrechtse Instituut te
maken tot een Centraal
Insttuut, waarin alle waar
nemingen van het Noorde
lijk Halfrond verzameld, en
bewerkt zouden worden.
Overal en altijd van 1850
tot 1890 vindt men Buys
Ballot aan de spits der strij
ders voor uitbreiding van
het waarnemingsnet, verbe
tering der werkwijzen en
Eractlsche toepassing van
et bekende. Met gloed pro
pageerde hij internationaal
het vestigen van meteorolo
gische stations over de ge
hele wereld, ook in weinig
bewoonde streken en, in
1881, de nationale deelname
van Nederland aan het
Internationale Pooljaar 1882
1883 met een station in
Siberië onder leiding van
Snellen.
Het gedenkboek schetst
de geschiedenis van het
K.N.M.I. van 1854 tot nu.
waaruit blijkt hoe nauw
die betrokken ls bij de
ontwikkelingshistorie der
meteorologische en geophy-
sische wetenschappen en bij
die van de internationale
meteorologische samenwer
king. In het eerste hoofd
stuk worden de gebeurtenis
sen beschreven, die tot de
oprichting van het instituut
hebben geleid, en ln de
(Van onze correspondent)
Bonn, Januari 1954.
MORGEN begint bet", zegt de vriendelijke geüniformeerde reus, die
achter de glazen deuren van bet buis Kaiser Friedrichstrasse 16 in
Bonn de bezoekers van de Duitse Bondspresident onderzoekend aankijkt.
Voor bet hoge portaal staat een tweede politie-agenl en dit is de gehele
politie-troep die de President van de Duitse Bondsrepubliek bewaakt. Hij
heeft niet meer bescherming nodig. Theodor Heuss, die op 31 Januari 70
jaar oud wordt, beeft geen vijanden. Ook gewone stervelingen plegen bun
70ste verjaardag bijzonder feestelijk te vieren. Maar voor de Bondspresi
dent is dit feest niet alleen een genoegen. Morgen begint bet", zegt de
reus aan de ingang van bet Prasidial-Aml, „morgen beginnen dc verjaar-
dags-fecstelijkheden". En inderdaad hebben zich zoveel bezoekers uit bet
binnen- en buitenland aangemeld om te feliciteren, dal professor Heuss
tien dagen van 's ochtends lot "s avonds moet uittrekken om hen te
„Reeds een week geleden heeft nicn
mij iets bijzonder aangenaams bereid",
zegt de Bondspresident, toen wij in z(jn
gezellige werkkamer tegenover hem
zaten. ..Het was eigenlijk geen felici
tatie-brief. maar ik bewaar hem als een
kostbaar cadeau. Het is een brief van
de Koningin der Nederlanden. Nu nadat
de laatste schade veroorzaakt door de
ramp van verleden jaar is hersteld, heeft
de Koningin mij geschreven en nog eens
bedankt voor de spontane hulp, die wij
de Nederlanders probeerden te brengen.
Juist uit Holland een dergelijke warme
en vriendelijke brief te ontvangen doet
goed. want wij hebben nog zoveel goed
te maken wat de Nazi's hebben aan
gericht."
Professor Theodor Heuss herhaalt
steeds weer hoeveel hem gelegen is aan
de hartelijke en vriendschappelijke be
trekkingen met Nederland. Hoewel de
Duitse Bondspresident niet dikwijls ge
noemd wordt in verband met de grote
beslissingen in de Duitse politiek weten
de politici en journalisten in Bonn wel
degeliik. .dat hij zeer zeker niet alleen
de nieuwe Duitse staat representeert,
maar dat hij een grote invloed heeft op
alle belansrijke Duitse staatszaken. Toen
hij vier en een half jaar geleden zijn
ambt aanvaardde als president van een
land. dat men met wantrouwen be
jegende. hekeken ook de Duitsers zelf
hun staatslieden met een gevoel van
bitterheid en geresigneerd wantrouwen.
TN deze vier en een half jaar heeft
Heuss een waar wonder volbracht.
Zijn absolute eerlijkheid, zijn fiere
houding, zijn openbare bekentenis,
niet tot een collectieve schuld
„want tienduizenden Duitsers
hebben in concentratiekampen en ge
vangenissen hun leven om hun anti
nazistische gezindheid verloren",
maar tot collectieve schaamte, zijn
wijsheid en zijn tact, en bijzonder
zijn echte hartelijkheid hebben wezen
lijk er toe bijgedragen, dat de jonge
Duitse Bondsrepubliek in het binnen-
en buitenland heden met meer
respect en vertrouwen wordt be
schouwd.
..Wij zijn een Jonge staat", zegt hjfj
..maar tot mijn spijt ben ik helemaal geer
conventioneel iemand. Ik maak het onze
neren van het protocol niet gemakkc-
ijk. Natuurlijk trek ik bij diplomatieke
recepties braaf mijn rok aan en ook
elders probeer ik mij overeenkomstig de
nternaiionale regels van de diplomatie
'e gedragen, maar ik heb drie en dertig
jaren in Berlijn geleefd en gestreden,
van 1902 tot de nazi's mij de mond
snoerden, mijn boeken verbrandden en
mij verboden verder te schrijven. In deze
33 jaren heb ik als politieke journalist
on a'.s politicus altijd voor de zaak van
het liberalisme en van verdraagzaam
heid ingestaan. U zou misschien kunnen
zeggen", zo gaat hij met een listig knip
oogje door, „dat ik mij niet verder heb
ontwikkeld. Want zoals toentertijd
geloof ik ook heden aan de democratie,
aan het liberalisme."
Deze verklaring moeten wij een beetje
corrigeren. Theodor Heuss schreef on
■»en leeftijd van 18 jaar zijn eerste
'ournalistieke opstel over een Duitse
lichter en schilder, Wilhelm Busch. Hij
beeft talrijke stukken gepubliceerd en
boeken geschreven over kunsthisto
rische, architectonische, cultuur-histo
rische en sociologische problemen. Zijn
universeel weten is ouitengewoon. Ter
wijl hij spreekt kjjken w(j nog eens go?c!
naar het gezicht van deze man. Het
beschrijft zijn karakter beter dan a'.le
woorden. Het is het open, opgewekte,
veestige gezicht van een intellectueel,
die veel heeft beleefd, gezien en nage
dacht. Ook zijn werkkamer, waar hij
het grootste gedeelte van de dag ver
toeft. is karakteristiek. Een behaaglijke
ruimte, middelmatig groot, waarin door
drie grote ramen de Januari-zon schijnt.
Een paar kleurige moderne schilderijen,
een schrijftafel zoals die van een ge
leerde of schrijver, en een oude rood
leren garnituur van fauteuils. En geen
enkel dossier in de kamer!
TN het buitenland is prof. Heuss
A maar weinig bekend. Alleen de
buitenlandse gezanten in Bonn en de
buitenlandse journalisten weten, dat
de vriendelijke en hardnekkige per
soonlijkheid van de Bondspresident
een sterke invloed uitoefent op de
Duitse politieke ontwikkeling. In
Duitsland zelf is de Bondspresident
buitengewoon populair. „Ik ben door
Gods genade tot mijn ambt geroe
pen", zei hij eens, „en al het werk
van mensen blijft maar stukwerk
ook het mijne."
Hij is te bescheiden, te hartelijk, te
eenvoudig om een heros van het Duitse
volk te kunnen worden. Maar de brede
massa voelt de menselijke kwaliteiten
van deze man. „Dat is onze Heuss", zei
een jonge man tegen zrjn meisje toen
zij op de Koblenzerstrasse in Bonn de
Bondspresident in het park van zijn
ambtszetel, de Villa Hammerschmidt.
zagen wandelen. Hij zei het met een
zekere naïeve bezitterstrots alsof deze
man die daar alleen met een sigaar in
zijn mond. zonder hoed in het park ging
wandelen, aan hem, de jonge man. toe
behoorde en alsof hij zijn meisje aan
clit kostbaar bezit wilde doen deelnemen.
De Bondspresident mag men zoiets
wel niet vertellen. Men moet mijn per
soon niet „verkitschen". zei hij En als
wij hem met zijn zeventieste verjaardag
feliciteren, dan kunnen wij zeker ook de
ionge Duitse Bondsrepubliek feliciteren,
die zich deze man tot staatshoofd
heeft gekozen.
daaropvolgende hoofdstuk
ken worden de verschillende
tijdvakken behandeld die
aan beroemde namen zijn
verbonden Buys Ballot,
Snellen, Wind, Van Everdin
gen. Cannegieter. Zeer be
langwekkend ls het hoofd
stuk. dat aan de Internatio
nale Pooljaren is gewijd.
Aan het eerste Pooljaar,
waartoe öe Oostenrijker
Weyprecht het initiatief had
genomen, nam Nederland
deel met het schip Varna,
dat op 5 Juli 1882 onder
grote belangstelling uit
Amsterdam vertrok en voor
de kust van Nova Zembla
een ontmoeting had met het
exploratieschap Willem
Barentsz. uitgetrokken op
onderzoek naar de resten
van de vermaarde overwin
tering. Een grappige groeps
foto herinnert aan deze
curieuze reis.
MEN vindt in dit boek belangrijke ge
gevens over de internationale me
teorologisch organisatie, over de fi
liaalinrichtingen te Amsterdam en Rot
terdam, die in de loop der jaren zo tal-*"
loos veie inlichtingen hebben verstrekt
aan justitie, advocatuur, bedrijven en
particulieren, in verband met aanrijdin
gen. branden, stormschade, bederf van
ladingen enz. De dienst van het K.N.M.I.
is nu eenmaal uit het leven onzer grote
havensteden niet weg te denken. Het
boek laat zien. dat de historie van het
instituut is samengevallen met die van
geheel ons land.
De volgende hoofdstukken geven een
beeld van de ontwikkeling der diverse
onderdelen van het werk van het insti
tuut. gerangschikt naar de onderwerpen
van wetenschappelijk onderzoek en daar
aan ontleende toepassingen. Het gaat
daarin over de weerdienst en de lucht
vaartmeteorologie, over de klimatologie
en de landbouwmeteorologie, de mari
tieme waarnemingsdienst, de physische
oceanografie en de geophysica, onderde
len die in onze moderne wereld van on
ontbeerlijk belang zijn geworden. Wie
allerlei wetenswaardigs wil vernemen
omtrent de observatie van aardtrillin-
gen. omtrent het onderzoek van de
ionosfeer een nog jonge wetenschap
betreffende lagen boven de stratosfeer
die worden gekenmerkt door een groot
gehalte aan geladen deeltjes ontstaan
door ionisatie van de dampkringgas-
sen kan er in dit boek menige boei
ende bladzijde over lezen Wij lezen bv..
dat de jonge ionosfeerafdeling van het
K.N.M.I. belangrijke toekomstplannen
heeft. Zo is het de bedoeling regelmatige
gegevens te verkrijgen over de D-laag,
door het meten van de absorptie die ra
diogolven ondergaan, wanneer zij tegen
de hoger gelegen lagen worden weer
kaatst. Thans is een „panoramische
ionosfeerpeiler" in aanbouw, die de on
derzoeker in staat stelt, snelle verande
ringen in de ionosfeer te volgen. Dit ge
schiedt in nauwe samenwerking met de
PTT.
Ten slotte geeft het boek „momentop
namen" van de wetenscr»■•ne'üke arbeid
van elk der K.N.M.I.'-afdelingen, waarin
actuele onderwerpen van onderzoek wor
den gemeld. Voorts is er een uitvoerige
bibliographie in opgenomen, die deze ju
bileumsuitgaaf het werk van tal van
wetenschapsmensen als naslagwerk
van de allereerste orde op dit gebied
vervolmaakt.
Viaduct in spoorbaan
te Aerdenhout
De aandachtige lezer zal uit de tekst
van het-bericht in ons blad van gisteren,
hebben begrepen, dat In het opschrift:
„Spoorbaan bij Aerdenhout wordt om
hoog gebracht" de wens de vader van
de gedachte is geweest. Het opschrift
moet dan ook luiden: „Spoorbaan bj
Aerdenhout moet omhoog gebracht"*
