DE ZEE
LAAT ONS
NIET MET
JITEW flJlfS
VEERTIG.IAAR NA DE WATERSNOOD
SEP
l v
V v
Riagg-rapport:
Nog steeds veel
psychische nood
M1gV*
ZATERDAG 30 JANUARI 1993
Algemeen Dagblad
PAGINA 37
iv tf,ï
De dijken en de dammen zijn op delta
hoogte. Zuidwest-Nederland is veilig.
Maar achter de dijken is de watersnood
van 1953 nog (ittijd onvoltooid verleden tijd.
Dat uit zich-in angst- en onrustgevoelens, va
ge pijnen, zenuwen. In een enkel geval zelfs
regelrechte paniek als de ramp weer eens ter
sprake komt, of storm en springtij samen
gaan. Het telkens opnieuw ervaren levensge
vaar van tóen bepaalt er nog steeds het leven
van tienduizenden.
En achter de versterkte zeeweringen is ook
de privé-relatie met de hemel in de orthodox-
christelijke gemeenschappen. Een visie die
geen twijfel laat: de ramp was 'van Gód ge
geven als straf vóór onze zonden'. Twijfel
aan de zin daarvan staat gelijk aan een mo
tie van wantrouwen tegen de Heer.
Die beelden doemen op bij een dwaaltocht
door het land waar eertijds de huizen ineen
stortten, geliefden voorgoed verdwenen en de
wereld niets dan woedend, ijskoud water
leek. Het onverwerkte verleden blijkt er uit
de lichtjes die 's nachts her en der in de pol
der branden als de golven weer eens beuken.
Het spreekt uit het bijna tastbare zwijgen
van de meesten, als de ramp weer eens aan
de orde is.
Het is ook gebleken in een onderzoek naar
de geestelijke gevolgen van de ramp onder
een groep bejaarden in Oude Tonge en omge
ving, het plaatsje op Goeree-Overflakkee
waar de meeste slachtoffers vielen (3Ö5 do
den) toen de Oudelandpolder meters onder
water kwam te staan.
Leni Torenstra, arts in de ouderenzorg bij
het regionaal instituut voor de geestelijke ge
zondheidszorg op de Zuidhollandse eilanden,
verrichtte een diepte-onderzoek onder een
groep van bijna 20 ouderen met een gemid
delde leeftijd van 77 jaar. Uit dat project
blijkt dat bijna iedereen als gevolg van de
ramp psychische problemen rapporteert,
met uitzondering van de kleine groep ortho-
dox-gelovige-christenen die ten tijde van de
ramp ongeveer 10 procent van de bevolking
telde.
Torenstra: „Je kunt dus wel zeggen, en ik
wil dat zeker positief waarderen, dat het
zware geloof een ijzèrsterke manier aanbiedt
met je psychische problemen om te gaan.
Wat je er ook van denkt, het wérkt. De men
sen twijfelen niet, ze lossen hun psychische
moeilijkheden kennelijk op in de relatie met
hun God. Daar heb ik respect voor, al denk ik
dat deze mensen ook bij hun grote verliezen
juist het rouwproces hebben overgeslagen. In
psychiatrische termen levert hét gebrekman
rouw een diep trauma en dus ook grote pro
blemen óp. Mógelijk zijn die er wel dégelijk,
maar ze worden door orthodox-christenen
niet gerapporteerd.
„Ik heb geen eijfors over grote groepen
mensen, maar ik heb wel degelijk het gevoel
dat het beeld van de onderzochte groep veel
breder heerst. De geestelijke gevolgen van de
ramp zijn hier nog steeds onbesproken. Emo
ties tonen is gevaarlijk, je bent kwetsbaar, je
wordt outcast als je zwakte toont. Om al die
en andere rédenen heeft men de afgelopen
veertig jaar nooit hulp gezocht, al zeggen ve
len hu dat ze dat in vergelijkbare omstandig
heden wél zouden doen. Maar veertig jaar
geleden lag het heel anders: toen werd er
eenvoudig geen psychische bijstand aangebo
den. De hulp waarin Nederland zo eendrach
tig was, was van zuiver materiële aard."
Zie verder pagina 39:
Praten is verwerken
Krammersluizen in de Philipsdam
KRIMPENERWAARD
AlBLASSESWAARD
GOERED ""'Kt
PUTTEN
Numansdorp
OVERUAKKEE
Oude Tonge
De beelden van de februariramp staan, in treurige grijstinten, onuitwisbaar in ons geheugen gegrift.
De watersnood betekende het keerpunt in het leven van tienduizenden mensen alsmede in de waterstaatkundige geschiedenis van ons land.
Hoewel het deltagebied nu wordt beschut door monumentale kunstwerken leeft de ontreddering voort in de geest van overlevenden en nabestaanden.
Deze bijlage handelt over de verwerking van het immer voortdurende leed en de bestuurlijke chaos, die door het natuurgeweld werd ontketend.
Daarnaast gaan de bouwmeesters van de deltawerken uitgebreid in op de vraag of de ramp te voorkomen was geweest en hoe het, veertig jaar na dato, is gesteld met de
veiligheid van de voormalige eilanden. foto's aerocamera/hofmeester b.v
WALCHEREN
Middelburg
N-BEVELAND
Kortgene
Goes
ZUID-8EVEIAND
Vlissingen
"""«ta,..
