Water, grauw,
angstaanj agend
water
Geslagen, maar
niet verslagen
Voorlopige schade
geraamd op
800 milj oen
Meedogenloze
waterramp
treft ons land
Vooral ook West Brabant zwaar geteisterd
Droeve
plechtigheid
Polders
Steenbergen
en Kruisland
staan blank
Watersnood
ramp
Communisten en
de Nationale ramp
3 februari 1953
Orkaan en springtij brengen dood en ellende onder
de bevolking. Een nationale ramp heeft ons land ge
troffen. Enkele honderden landgenoten hebbeii de
strijd met het water - in vele gevallen een ware wed
loop met de dood - verloren.
Totaal onverwachts is dit geko
men; ieder waande zich veilig
achter de grote sterke dijken
die immers door onze wereld
beroemde waterbouwkundi
gen waren aangelegd. De dij
ken bleken niet bestand tegen
de ongekende kracht van de
orkaanwind opgestapelde en
voortgeslagen watermassa's.
De totahteit van de schade is
uiteraard nog niet te overzien;
voorlopig zal het ongetwijfeld
in de honderden miljoenen lo
pen. Erger nog is het verhes
van de vaders, de moeders en
de kinderen, klein en groot,
die in de golven gebleven zijn.
Wij zullen trachten onze lezers
een overzicht te geven van de
grootste ramp sinds vier- of
vijfhonderd jaar. In tegen
woordigheid van de Minister
van Oorlog heeft de hoofdinge
nieur van Rijkswaterstaat de
heer Van Veen, maandag
avond meegedeeld, dat er mil
joenen mensen in nood zijn.
"Het aantal doden tot nog toe
bekend is 627. Men zal er op
moeten rekenen, dat dit aantal
nog aanzienüjk hoger wordt",
aldus Van Veen.
Dit is wat men ziet, als men aan de West- en Zuid
rand van Steenbergen de polders in kijkt. In de
nacht van Zaterdag 31 Januari en Zondag 1 Febru
ari, sloeg de watergolf, daarbij gesteund door een
hevige Noord-Westerstorm en springvloed, toe.
Nieuw-Vossemeer, St. Philipsland, Halsteren en
Dinteloord zijn de meest getroffen plaatsen in onze
Noord-Westhoek. Steenbergen en De Heen ernstig
bedreigd.
Hedenmorgen 3 februari werd
hier in onze parochiekerk een
Engelenmis gezongen voor de
drie overleden kinderen, een
jongetje van 5, een meisje van
4 en een jongetje van bijna 2
jaar, van de familie Van Oor
schot uit Nieuw-Vossemeer.
Deze kinderen hebben de
ramp die hen getroffen had
niet meer overleefd. Ze zijn als
't ware van de kou - men had
met de kinderen een volle dag
en nacht boven op een dak
moeten verblijven - overleden.
Een zeer droevig geval voor
deze ouders, die al hun kinde
ren zo plotseling moesten ver
hezen.
Over de 'beperkte overstro
mingen' heeft Steenbergse
Courant destijds een hele pa
gina gemaakt. Zo zijn ook in
woners van De Heen en de
Molenweg in Steenbergen uit
voorzorg geëvacueerd ge
weest.
De bewoners van Kruisland
zijn naar Ossendrecht overge
bracht omdat de Groenedijk
nabij de Boomdijk te Steenber
gen de watermassa niet meer
kon houden.
Hier werd toen een gat ingesla
gen zodat het water nu in de
Cruijslandse Polders stroomt,
zo meldt de Courant. Zo kwam
op de zondag het water snel op
zetten ten Westen van Steen
bergen.
De polders van het Westland,
Kladde en Koevering stonden
al onder water. Het Door
nedijkje stond blank omdat de
Linge buiten haar oevers was
getreden en ook op het voetbal
veld stond water. Het Oudland
bleef niet gespaard en hep on
der.
De Courant meldt dat er in
middels 13 hjken zijn aange
spoeld, vermoedelijk allen in
woners van Nieuw-Vossemeer.
Alle werkelozen worden opge
roepen zich te melden om zand
zakken te vullen of ander vrij
willigerswerk te doen.
Hierna volgt een beschrijving
over hoe het water toesloeg en
op welke wijze de Steenberge
naren dit te horen kregen.
"Zondag morgen vroeg loeide
de brandsirene. Men dacht
aan een grote brand, doch de
toestand was veel en veel ern
stiger. Door het geloei wilde
men vrijwilligers oproepen
zich te melden. In de Kerk
werd door Hoog Eerwaarde
Heer Deken medegedeeld dat
een grote ramp St. Philipsland
getroffen had, dat dijken door
de storm waren stukgeslagen
en men had hulptroepen nodig
om de helpende hand te bie
den. Diegene die hulp wilde
verlenen konden zulks doen.
Vele gelovigen verheten op
deze oproep de kerk om zich
op het raadhuis te melden.
Hier werd hen gezegd dat ze
zandzakken moesten vullen.
Andere werden per vrachtau
to naar St. Philipsland ge
bracht om daar te trachten
mensen te redden. Een oud
moedertje zei steeds maar
weer: 'Wat zijde gullie goede
mensen om van zover te komen
om ons te redden.' Een deta
chement der Commando's uit
Roosendaal bracht boten mee
om het reddingswerk sneller te
laten verlopen. Menig redder
was tot op zijn hemd toe nat.
Intussen was reeds het bericht
binnengekomen van de dijk
doorbraken te Halsteren en
Nieuw-Vossemeer.
Deze krijgen 90% van het
laatst genoten inkomen. Een
neveneffect van de ramp voor
Nederland is de 200 miljoen
export-schade. De krant
meldt dat er gevaar is voor ty
fus en andere epidemieën.
Zo'n 20% van de Brabantse
veestapel is verdronken. Om
hulp op sterkte te houden mo
gen alle personen ouder dan
16 jaar overwerken. On
danks regels vastgelegd in de
arbeidswet van 1919. Fami
lies die al van plan waren om
te emigreren naar Canada,
Australië en Nieuw-Zeeland,
worden zoveel mogehjk ge
holpen om dit te versnellen.
Deze mogen zich wenden tot
Stichting Landverhuizing
Nederland in Den Haag. In
middels is de evacuatie vol
tooid.
Ruim 25.000 personen zijn in
Brabant ondergebracht en de
minister van wederopbouw
verklaart dat voor lichte
schade gevallen nog deze
week een regeling komt. Ver
miste personen kunnen wor
den opgegeven bij het Rode
Kruis.
Een voorbeeld van de ver
warring in tijden van nood.
"Hier ben ik,"sprak de bur
gemeester van Oude Tonge,
die als vermist, terug gevon
den en weer als vermist was
opgegeven.
De krant meldt dat er berich
ten van plunderingen binnen
komen en dat er schoten zijn
gevallen. Later worden deze
berichten weer tegengespro
ken. Het blijft moeilijk voor
onze verslaggever van toen.
Steenbergen - In het eer
ste deel van de ge
schiedschrijving over de
watersnoodramp is voor
al de grote schok belicht
die dit teweegbracht on
der de Steenbergse bevol
king en in Nederland.
In deze aflevering kunt u
als lezer de verslaggever
van Steenbergse Courant
uit 1953 verder volgen in
diens beschrijvingen van
het gebeuren rond de wa
tersnoodramp.
Daarnaast heeft de huidi
ge redactie ook nu weer sa
menvattingen gemaakt
van diverse artikelen van
toen. Het is de bedoeling de
berichtgeving tot 1954 te
volgen. In de afleveringen
die nog volgen zal veel te
lezen zijn over de weder
opbouw.
Zo opent 14 februari de Steenbergse
Courant op de voorpagina het nieuws
over liet verloop van de ontwikkelin
gen na de ramp. De eerste kritische
geluiden dat er wel degelijk een
alarmsysteem had moeten zijn en dat
de dijken zwak waren geweest. Ook
dat besluiteloosheid mensenlevens
gekost heeft en ga zo maar door.
Onze verslaggever uit die tijd merkte ook op dat
de mensen vooruit moesten kijken en dat er iets
moois was gekomen uit al die ellende. De wil om
zoveel mogehjk te helpen. Ook 27 buitenlandse
organisaties.
Tot besluit van het lange artikel. "Onze Konin
gin zei het zondag zo treffend: 'Overal waar
leed is, is zegen nabij'. Op 21 februari wijdt de
verslaggever een hele samenvatting onder de
kop 'Thans organisatie van het herstel'.
Bij de Bescherming Bevolking hebben zich
60.304 vrijwilligers gemeld en het Koningin
Wilhelmina Fonds start met een lucifer-actie.
Op 24 februari staat Nederland voor de keuze
om de zeegaten af te sluiten of dijken 1 meter
verhogen. Men verwacht dat per 1 april alle ga
ten in de dijken gedicht zullen zijn. 28 februari
lij kt de schade in Zeeland nog mee te vallenHet
Zeeuwse is voor 21% overstroomd. De gemeen
te Nieuw-Vossemeer maakt bekend aan de geë-
vacueerden in Steenbergen, Welberg en de
Heense Molen, dat ze op 4 maart 1953 in de laat
ste vlasloods aan de Havendijk één-persoons-
hedden, strozakken, dekens kunnen ophalen.
Het strookje van de evacuatiekaart moet wor
den meegebracht, anders worden geen goede
ren verstrekt.
In maart van dat jaar verdwijnt het ramp-
nieuws van de voorpagina en gaat men zich be
zighouden met de Jodenvervolging in Rusland,
de dood van Stalin, het overleg van de Grote
Drie en de onrust in Perzië.
In de Courant van 10 februari rept men van 1352
slachtoffers en het gevaar voor tyfus. In deze edi
tie maakt men de balans op van de materiële scha
de. 143.500 woningen onderwater en 65.798 ont
heemden. De radio-actie 'Beurzen open, dijken
dicht' begon met 27.558,- gulden en een schade
regeling wordt afgekondigd voor de rampslacht
offers.
Goede raad
Noodbehandeling van trek
kers en landbouwwerktuigen
onmiddellijk na droogko-
ming. 1. In geen geval de mo
toren aandraaien. 2. Ter
voorkoming van bevriezing,
water aftappen. En zo gingen
de raadgevingen nog een tijd
je door.
Er werd destijds ook al ge
vraagd om niet uit nieuwsgie
righeid naar het gebied te ko
men kijken. 'Rampgebied,
geen kijkgebied'.
Een compliment wordt uitge
deeld aan de DUW-arbeiders.
"De DUW-arbeiders hebben
vanaf de eerste dag in het
overstromingsgebied gehol
pen bij het noodherstel. Deze
arbeiders hebben onder lei
ding van de uitvoerende li
chamen de Nederlandse Hei
demaatschappij en de N.V.
Grontmij, gedaan wat er ge
daan kon worden.
Juist omdat zij gewend zijn
grondwerk te verrichten en in
de DUW behoorlijke presta
ties moeten leveren, zijn uit
breidingen van overstromin
gen voorkomen.
Dat het communisme in die tijd werd veraf
schuwd, is algemeen bekend. De communis
ten werden gezien als een soort landverra
ders. In een artikeltje werd deze partij flink
onder handen genomen.
"De communisten maken van de ontzettende ramp, welke ons
volk getroffen heeft, misbruik om, hoe ongelooflijk het ook
moge klinken, er politieke munt uit te slaan door: a) de volle
verantwoordelijkheid op de na-oorlogse regeringen te werpen;
b) de leiding der hulpactie gebrek aan eenheid, organisatie te
verwijten, c allerlei eisen aan werkgevers en de regering te stel
len. Het rijtje was nog veel langer. Ondanks de protesten, ook
wel binnen de eigen organisatie, was het de CPN menens.
Het artikel besluit met het volgende: "Dat neemt niet weg dat
de leiding der communistische groeperingen rustig doorgaat
met haar demagogie welke het gezag der overheid onder
mijnt."
Helaas heeft de historie uitgewezen dat de communisten van
toen gelijk hebben gekregen. Ze waren met hun manier van
denken en beredeneren hun tijd ver vooruit. Onderzoekers,
wetenschappers en biologen, bevestigen allen dat de overheid,
zeker na de oorlog, geen zin had om veel geld uit te geven aan
stevigere en hogere dijken. Ook de goedbedoelde hulpverle
ning is destijds tekort geschoten. Lokaal was er geen rampen
plan en zelfs geen dijkbewaking. Iedereen deed maar wat.
Hierdoor ontstond soms chaos.
