Als een lam tussen de wolven
Méns
en Reformatorisch Dagblad vrijdag 25 januari 2008 PAGINA
Advocaat Sietse Voogt: In kerkelijk conflict gaat het er vaak grover aan toe dan in werelds geschil
17
lak voor het gesprek stuurt'de 45-jarige advo
caat uit Berkel en Rodenrijs spontaan nog per mail
een routebeschrijving naar zijn voormalig tuinders-
huis onder de rook van Rotterdam. Het tekent de
man die zowel bij collega's als cliënten bekendstaat
als toegankelijk, vriendelijk en aimabel. Bovenal
roemen juristen zijn kwaliteiten op het terrein van
botsende grondrechten: de vrijheid van godsdienst
of vereniging aan de ene kant en het verbod om te
discrimineren aan de andere kant.
Voogt een gerespecteerde pleitbezorger? Er is geen
enkele sprake van het uitkomen van een jongens
droom, verzekert de jurist lachend. „Ik had me in
geschreven voor de studie medicijnen, maar werd
uitgeloot. Daarom ging ik rechten studeren in Lei
den, met de gedachte dat ik altijd nog kon overstap
pen." Met zijn uiteindelijke studie- en beroepskeuze
is Voogt thuis een buitenbeentje: twee zussen zijn
verpleegkundige, een broer en een zus zijn beiden
huisarts.
Kerkelijk gezien staat Voogt minder alleen in het
gezin, ondanks zijn overstap van de Gereformeerde
Kerk synodaal naar een evangelische gemeente. Zijn
oudste zus ging hem daarin als eerste voor. „In de
kerkelijke gemeente van Rijswijk waar ik opgroeide,
brandde in mijn jeugdjaren de Schriftkritiek los.
Kritische vragen over de daadwerkelijke opstanding
van de Heere Jezus of het opslokken van Jona door
de vis kregen de overhand. Zelf geloofde ik daar wel
in. Maar was.fk nu gek of zat de gemeente fout met
het in twijfel trekken van de historische feiten? Dat
vroeg ik me sterk af. Ik ging andere kerken bezoe
ken, preken beluisteren en boeken lezen. Zodoende
kwam ik in aanraking met evangelist Nol Esmeijer
uit Hoenderloo, die aan de wieg heeft gestaan van
de Evangelische Omroep."
Via een evangelisatietent op een camping in Zie-
rikzee kwam Voogt in aanraking met de evangeli
sche gemeente de Brandaris in Rotterdam en besloot
daar kerkelijk onderdak te zoeken. Inmiddels is hij
al elf jaar een van de oudsten van deze gemeente,
die ruim 400 man herbergt. Hij gaat met een zekere
regelmaat zelf voor in de diensten.
Welke plaats heeft uw gemeente binnen het geheel van
de evangelische beweging?
„De Brandaris is een missionaire gemeente en lid
van de Evangelische Alliantie. We hebben geen ei
gen leerstellingen, maar willen Jezus Christus leren
kennen en Hem gehoorzamen. Voor leden van een
pinkstergemeente gaat het er bij ons in een eredienst
te weinig uitbundig aan toe, maar voor mensen uit
de reformatorische hóek is het weer niet rustig ge
noeg. Ten opzichte van de reformatorische kerken
leggen wij ook meer de nadruk op de gaven van de
Heilige Geest en ziekenzalving."
In deze krant kwamen drie weken geleden enkele
mensen aan het woord die vanuit een evangelische ge
meente overstapten naar een kerk van gereformeerde
signatuur. Ze misten hetonderwijsvanu.it Gods Woord,
vonden dat de christelijke vrijheid erg ver was door
gevoerd en dat er weinig zondebesef was in hun voor
malige gemeente.
„Dat gevaar ligt zeker op de loer. We moeten
erop alert zijn dat de vorm de inhoud niet over
neemt. We kunnen uitbundig zingen met de han
den in de lucht, terwijl het lied zelf ons nog weinig
zegt. Het is echter evenmin een bewijs van gezond
geestelijk leven als we alleen met orgelbegeleiding
Hij pleitte voor RPF-leider Leen van Dijke in het
strafbankje. Stond de gewetensbezwaarde trouwambtenaar
Nynke Eringa uit Leeuwarden bij voor de Commissie Gelijke
Behandeling. Verdedigde het Hoornbeeck College in
hoger beroep. Nu neemt hij het in de rechtszaal op voor de
mannenbroeders van de SGP. Advocaat Sietse Voogt
staat zijn mannetje in procedures waar de vrijheid
van godsdienst of vereniging een cruciale rol speelt.
„Wilders hoeft mij niet te bellen."
Ewout van der Staaij
zingen terwijl de teksten ons niets doen.
Jaarlijks ga ik met mijn gezin naar de Opwekkings
conferentie in Biddinghuizen. Ik vind het geweldig
als we aan het slot van de bijeenkomst met mensen
uit de pinksterbeweging en leden uit een gerefor-
meei'de gemeente samen het heilig avondmaal kun
nen vieren.
Ik vind het prima om te discussiëren over allerlei
kerkelijke verschillen, maar dat hoeft niet altijd de
geestelijke eenheid in de weg te staan. Het is verlei
delijk om steeds onderlinge geschilpunten te bena
drukken, maar we moeten niet vergeten ook naar de
wereld om ons heen te kijken. We zitten zo snel al
leen maar in ons eigen kringetje, terwijl als iemand
van buitenaf in de gemeente zou komen, het gevaar
aanwezig is dat hij bij zichzelf denkt: waar gaat dit
nu over?
Zelf hecht ik eraan om in mijn doen en laten geen
onnodige afstand naar niet-christenen te creëren.
Ook niet in mijn woorden. We moeten als christen
benaderbaar en toegankelijk zijn voor iedereen. Dat
blijkt knap lastig."
Leert de praktijk niet dat een gemeente met een sterk
accent op de wereld vaak een gemeente wordt met een
wereldse uitstraling?
„Dat is inderdaad een risico. Als we niemand an
ders bij ons toelaten, is het ongetwijfeld gemakkelij
ker om eigen opvattingen te handhaven. Het is wel
iswaar een veilige weg, maar geen Bijbelse. De Heere
Levensloop
Mr. drs. S. 0. Voogt LL.M. (1962) is getrouwd en
vader van Joëlle (12), Micha (11), Thirza (9) en
Esther (7). Tussen 1980 en 1986 doorliep hij in
Leiden twee studies rechten (privaatrecht en een
vrij doctoraal administratief recht). Hij schreef een
doctoraalscriptie over de Algemene wet gelijke
behandeling, met als titel: "Geloven doe je in de
kerk!?". Na zijn Leidse periode behaalde hij in
Londen een "masters degree" (LL.M.) Engels recht.
Voogt begon in 1988 als advocaat bij het
toenmalige kantoor Dutilh, Van der Hoeven
en Slager. Sinds eind 1990 werkt hij bij Moree
Gelderblom Advocaten in Rotterdam. Sinds
1 januari 1994 is hij lid van de maatschap.
Jezus zegt in Lukas 10: „Ik zend u als lammeren in
het midden der wolven." Dan zijn we kwetsbaar en
lopen we het gevaar om te worden verscheurd. Maar
het is niet onze opdracht om als zoutpotjes bij el
kaar te blijven zitten, al is het wel van belang om,
voordat we naar anderen toe stappen, te weten waar
we zelf staan."
Wat kunnen evangelische gemeenten leren van refor
matorische kerken en andersom?
„Ik voel veel verbondenheid met reformatori
sche kerken, maar ze zouden in mijn ogen minder
vormelijk moeten zijn. En laat ik eens een oud
testamentische uitdrukking gebruiken: evangelische
gemeenten zouden wel eens wat meer de vreze des
Heeren mogen benadrukken. Daar bedoel ik eer
bied voor een heilig God mee. In onze diensten lijkt
het misschien wel eens alsóf we voor de gezelligheid
bij Hem kunnen binnenlopen. Er moet ook ontzag
voor God blijven."
13e preken die Voogt voor de gemeenteleden van
de Brandaris houdt, hebben vaak een actuele spits.
Zo ging hij laatst in het kader van een maandserie
over relaties uitgebreid in op. de positie van alleen
staanden.
Hebben singles het zwaar?
„Ik ben zelf tot mijn 3 le vrijgezel geweest. Op mijn
Een bijzonder specialisme van Voogt betreft
de bescherming van grondrechten, met name
de relatie tussen de godsdienstvrijheid en het
antidiscriminatiebeginsel. Over dit thema heeft
hij diverse publicaties op zijn naam staan. Hij
staat op dit moment de SGP bij in de juridische
procedures rond de vrouwenkwestie. Vorig jaar
was hij in hoger beroep betrokken bij de zaak
rond het Hoornbeeck College, dat volgens het
gerechtshof in Arnhem een leerling ten onrechte
weigerde met het oog op zijn identiteit.
In zijn vrije tijd is Voogt actief als oudste van
de evangelische gemeente de Brandaris in
Rotterdam.
27e heb ik een zware burn-out gehad. Ik was op dat
moment koud twee jaar aan de slag als advocaat,
maar nam te veel hooi op mijn vork. Daardoor liep
ik een forse dreun op. Met het oog op mijn eigen
sores durfde ik aanvankelijk geen relatie aan te kno
pen, al ben ik uiteindelijk wel getrouwd. Het valt
me wel vaak op dat juist in christelijk Nederland al
leenstaanden er.een beetje bij lijken te hangen. Zij
krijgen vaak opmerkingen te horen in de trant van:
„Ach, wat zielig voor je dat je nog niet getrouwd
bent." Of: „Ben je niet te kritisch?" Zonder dat het
wordt uitgesproken, proeven singles dan vaak de ge
dachte dat het aan jezelf ligt als je op oudere leeftijd
nog geen relatie hebt.
Juist alleenstaanden kunnen veel betekenen in
Gods Koninkrijk. Toen ik nog niet getrouwd was,
las ik veel meer theologische boeken dan nu ik een
gezin heb. In de lijn van wat Paulus in 1 Korinthe
7 schrijft, is het voluit Bijbels om naar alleenstaan
den toe te benadrukken welke grote rol ze kunnen
spelen. Kijk maar naar mensen als Lydia, Dorcas
en Febe of Dietrich Bonhoeffer, moeder Teresa en
majoor Bosshardt."
In een eerdere preek ging u uitgebreid in op het omgaan
met conflicten. Waarom koos u juist dit thema?
„Conflicten komen helaas vaak voor in christelijke
organisaties en kerkelijke gemeenten. Het is schok
kend te moeten constateren dat het er in een kerke
lijk conflict vaak nog grover aan toegaat dan in een
werelds geschil. We willen allemaal gelijk hebben
en als het moet gebruiken we daar zelfs geniepige
trucs voor en gieten daar nog een christelijk sausje
overheen. Denk bijvoorbeeld aan uitdrukkingen als
dat iemand meent de Geest te hebben, tegenover de
ander die dan vleselijk zou zijn.
Niet de vraag of wij gelijk hebben moet voor ons
centraal staan. Het gaat erom of de ander in ons iets
herkent van de gezindheid van Christus Jezus, zo
als Paulus in Filippensen 2 beschrijft. De Zoon van
God heeft Zich vernederd tot de dood aan het kruis.
Als beide partijen in een conflict wat meer van die
gezindheid zouden vertonen, kwamen geschillen
minder snel voor de rechter.
Vergeet ook nooit dat een rechterlijke uitspraak
een conflict niet oplost, maar alleen een praktische
uitweg biedt. Wat innerlijk kapot is, wordt niet
plotsklaps hersteld. Daarom moet een gang naai
de rechter altijd tweede keus zijn. Als twee partijen
samen op de knieën zouden gaan in een conflict en
God vragen om hulp en vergeving voor de eigen
fouten, dan mogen we daar veel van verwachten."
p
Imuim tien jaar geleden stond Voogt toenmalig
RPF-leider Van Dijke bij, toen Henk Krol van de
GayKrant de politicus voor de rechter had gedaagd
vanwege zijn uitspraken in de Nieuwe Revue van
maart 1996 („Waarom zou een praktiserend ho
moseksueel beter zijn clan een dief?"). Uiteindelijk
sprak de Hoge Raad Van Dijke vrij.
Nu heeft Henk Krol recent aangegeven dat hij voor Van
Dijke groot respect heeft gekregen en dat hij denkt dat
diens uitspraken anders zijn bedoeld dan ze destijds
in de pers zijn gekomen. Hoe kijkt u zelf terug op die
zaak?
„Ik heb de zaak rond Van Dijke als een. kantelpunt
ervaren. Het bleek niet mogelijk om duidelijk te
vertellen waar hij voor stond. Het leek alsof we van
Advocaat Sietse Voogt: „Ik hecht eraan om in mijn
doen en laten geen onnodige afstand naar niet-chris
tenen te creëren. Ook niet in mijn woorden. We moe
ten als christen benaderbaar en toegankelijk zijn voor
iedereen." Foto RD, Anton Dommerholt
een andere planeet waren, zo venijnig waren de re
acties. De homobeweging keek naar mij alsof ik de
Iraanse ayatollah Khomeini in hoogsteigen persoon
was. Gelukkig oordeelde de Hoge Raad uiteindelijk
dat het antidiscriminatiebeginsel niet boven de vrij
heid van godsdienst of vereniging staat. Dat is een
belangrijk markeringspunt, maar het was frustre
rend om bij een lager rechtscollege te ervaren dat
er nauwelijks begrip was voor bepaalde geloofs
opvattingen, zodat Van Dijke in eerste instantie wel
werd veroordeeld."
Datzelfde gevoel bekroop u toen u het moest opnemen
voor de gewetensbezwaarde trouwambtenaar Nynke
Eringa uit Leeuwarden, voor wie ontslag dreigde?
„Absoluut. Mensen begrijpen steeds minder wat
iemands geloofsopvatting nog te maken heeft met
bijvoorbeeld het voltrekken van een homohuwelijk.
Je moet gewoon je werk doen en je geloof thuisla
ten, zo redeneren velen. De media-aandacht voor
de zaak-Eringa was ook enorm heftig. Zowel bij de
zaak rond Van Dijke, bij die van Eringa, als nu bij de
SGP-zaak is me opgevallen hoe snel media een inge
wikkelde kwestie reduceren tot enkele oneliners en
dat andere media die klakkeloos overnemen. Er is
nauwelijks ruimte om nuances in zulke zaken voor
het voetlicht te brengen."
Zijn we in Nederland op weg naar een morele dictatuur
van de seculiere meerderheid?
„Dat zou ik zo nooit zeggen. Er is wel een dui
delijke lijn zichtbaar van het ontstaan van de Al
gemene wet gelijke behandeling naar de uitspraak
van het Flaagse gerechtshof vorige maand, waarin
de staat werd gelast maatregelen te nemen tegen de
SGP omdat die partij vrouwen zou discrimineren.
De ruimte om eigen opvattingen op basis van hei-
geloof in te nemen, wordt kleiner. Dat is niet zozeer
een juridische ontwikkeling, als wel een geestelijke.
Laten we echter niet direct gaan piepen als het lasti
ger wordt, maar alles in het juiste perspectief blijven
zien. In Nederland worden geen christenen in con
tainers gestopt en- vervolgens in zee gedumpt."
Behalve de SGP verdedigt u nu ook een Rotterdamse
moslim die een baan niet kreeg, omdat hij weigert
vrouwen een hand te geven. Kunt u als christen advo
caatvan een moslim zijn?
„De buitenwacht vereenzelvigt vaak een advocaat
met zijn cliënt. Mijn rol is beperkt. Niet mijn opvat
tingen staan ter discussie, maar die van mijn cliënt.
Ik word als advocaat geroepen de belangen van mijn
cliënt zo goed mogelijk te verdedigen. Mijn per
soonlijke visie doet niet ter zake. Ieder mens heeft
recht op verdediging, maar er is wel een vertrou
wensrelatie tussen een advocaat en zijn cliënt no
dig. Ik zie mezelf nog niet met verve een abortusarts
verdedigen."
„Ik heb erover nagedacht of ik de belangen van
de Rotterdamse moslim goed kan behartigen. Het
is een prima kerel, al hebben we volstrekt tegen
overgestelde geloofsopvattingen. Mijn opdracht is
echter om zijn zakelijke belangen zo goed mogelijk
te behartigen. Dan zou het onverteerbaar zijn als ik
iemand vanwege een andere geloofsopvatting op
voorhand zou uitsluiten. Op grond van de Algeme
ne wet gelijke behandeling mag dat ook niet."
Kan uw Amsterdamse partijgenote Lont een beroep op
u doen als zij zich zou moeten verdedigen voor haar
uitspraak dat homoseksualiteit de geestelijke dood ver
dient?
„Ik denk het wel. Wat zij heeft gezegd, is de tradi
tionele christelijke opvatting over homoseksualiteit.
De vraag is alleen wat ze daarmee heeft willen zeg
gen en in welke context ze dat bedoelt. Juist in deze
tijd moeten we voorzichtig zijn met onze woorden.
Homoseksualiteit is een te complexe materie om
daar met zevenmijlslaarzen doorheen te lopen."
Mag PW-leider Wilders u bellen?
Lachend: „Nou, nee. Die zou ernstig in de categorie
mensen vallen waar ik zo weinig affiniteit mee heb
dat ik die niet ten volle zou kunnen verdedigen."
U bent lid van de ChristenUnie. EO-presentator Knevel
sluit op termijn een fusie van het CDA en de Christen-
Unie niet uit. Hoe kijkt u daartegen aan?
„Ik ben tevreden met de manier waarop de Chris
tenUnie zich in dit kabinet profileert. Een samen
gaan tussen deze twee partijen zie ik nog niet zo snel
zitten. De ChristenUnie heeft in haar algemeenheid
gesproken een sterkere binding aan Gods Woord
dan het CDA. Overigens bidden we in mijn ge
meente wel voor alle christelijke politici. We hebben
ook voor de SGP gebeden toen ze zich weer voor de
rechter moest verantwoorden."
Neemt het werk als advocaat veel tijd in beslag?
„Voor mij staat God op één, het gezin op twee,
mijn werk op drie en de activiteiten voor de ge
meente op vier. Zo probeer ik. 's ochtends en
's avonds altijd met de kinderen te eten, ook als dat
ten koste gaat van het lunchen met collega's. Twee
jaar geleden werd bij mij een sterk verdacht kwaad
aardige tumor geconstateerd. Na de operatie bleek
ik óf wonderbaarlijk te zijn genezen óf hadden de
artsen de ziekte niet goed vastgesteld. Net als in
mijn burn-outperiode heeft dat me geleerd wat wel
en niet belangrijk is in het leven. Ik was me op die
momenten eens temeer bewust van mijn eigen be
perktheid, zwakheid en afhankelijkheid."
