Jordanië wijst
steeds meer
christenen
het land uit
Nieuw liedboek: kerkenraden aan zet
Domies gluurhoes
Meditatie
Reformatorisch Dagblad
Kerk en Godsdienst
woensdag 30 januari 2008 PAGINA 2
Kerkredactie
AMMAN - Jordanië heeft de
druk verhoogd op buitenlandse
christenen om het land te verla
ten, zo meldt Compass Direct
gisteren. Een fors aantal christe
nen die al lange tijd in het ko
ninkrijk woonden, moesten de
afgelopen dertien maanden het
land uit.
Plaatselijke kerken zien het be
leid als een aanval op hun wettig
bestaan. Ze vrezen dat de tradi
tionele godsdienstige tolerantie
in het land zal verdwijnen.
De autoriteiten hebben vorig
jaar ten minste 27 buitenlandse
christelijke gezinnen en indivi
duen een verblijfsvergunning ge
weigerd. Een aantal van hen
werkte met plaatselijke kerken
samen of studeerden aan een
christelijk seminarie, zo heeft
Compass bevestigd.
Op één geval na hebben de au
toriteiten geweigerd een verkla
ring voor hun besluiten te geven.
Maar verscheidene mensen die
werden uitgewezen, verklaarden
tegenover'Compass dat zij door
de inlichtingendienst waren on
dervraagd op het punt van evan
geliseren onder moslims.
„Zij zeiden dat ik een bedrei
ging was voor de veiligheid in
Jordanië en dat ik de samen
leving destabiliseer", zegt Hannu
Lahtinen, een Finse predikant
die vorige maand het land ver
liet.
Hoewel niet illegaal, druist „pu
bliek proselitisme" (bekerings
ijver) van christenen onder mos
lims in tegen het regeringsbe
leid, zo meldt het ministerie van
Buitenlandse Zaken van de Ver
enigde Staten in zijn jaarlijks
rapport over de godsdienstige
vrijheid in Jordanië.
Een Jordaanse woordvoerder
zegt Compass echter dat de rege
ring alleen buitenlanders het
land uitwijst die de wet overtre
den hebben of oneerlijk zijn ge
weest in hun verzoek om een
verblij fsvergunning.
Volgens voorgangers van vijf of
fïciële evangelische gemeenten
in Jordanië, die door de regering
gezien worden als "genootschap
pen", hebben de autoriteiten lan
ge tijd een grote vrijheid aan
godsdienstige minderheden toe
gekend. Plaatselijke kerkleiders
vrezen nu dat deze tolerantie on
der druk komt te staan.
Delegatie Wereldraad naar Kenia
GENEVE (ANP) - De Wereldraad
van Kerken stuuxt een delegatie
naar Kenia om de kerken in het
Afrikaanse land te steunen in
de huidige periode van geweld.
De vertegenwoordiging van ze
ven personen verblijft tot zon
dag in het Oost-Afrikaanse land.
Dat heeft de Wereldraad gisteren
laten weten. Na de verkiezingen
van december heeft het geweld
tussen aanhangers van president
Mwai Kibaki en oppositieleider
Raia Odïnga zeker 700 mensen
het leven gekost. Ongeveer
250.000 mensen moesten hun
woningen ontvluchten. De ker
ken proberen de beide partijen
tot elkaar te brengen. Een van de
delegatieleden is de Nederlandse
Geeske Zanen, bestuurslid van
de internationale christelijke
vrouwenorganisatie YWCA.
Jaco van der Knijff
APELDOORN - De Interkerkelij
ke Stichting voor het Kerklied
werkt in opdracht van onder
andere de synode van de Protes
tantse Kerk in Nederland (PKN)
aan een nieuw liedboek, dat in
2012 moet verschijnen. Inmid
dels zijn de kerkenraden aan
zet.
Unaniem besloot de synode van
de Protestantse Kerlc in Neder
land in april vorig jaar dat er in
2012 een nieuw liedboek moet
komen. Reden? Het Liedboek
voor de kerken (1973), dat in veel
gemeenten wordt gebruikt, is na
dertig jaar aan vernieuwing toe.
„Niet iedereen kan zich nog vin
den in het taalgebruik en het
muzikale karakter van het huidi
ge Liedboek. Om die reden wor
den er ook veel liederen uit an
dere bundels gebruikt. Een
nieuw liedboek is van belang
voor de eenheid van de kerk", al
dus de synode.
Naast de Protestantse Kerk
doen ook de Algemene Doopsge
zinde Sociëteit, de Remonstrant
se Broederschap en de Vrijzinni
ge Geloofsgemeenschap NPB
mee aan het project, dat is uitbe
steed aan de Interkerkelijke
Stichting voor het Kerklied (ISK).
Ook andere kerkgenootschappen
toonden inmiddels belangstel
ling. Zo hebben de Nederlands
Gereformeerde Kerken zich aan
gemeld om mee te doen, en over
wegen ook de Gereformeerde
Kerken wij gemaakt om te parti
ciperen in het ISK-projéct.
Ds. Pieter Endedijk (1954) uit
Didam is per 1 oktober aange
steld als coördinator van het
liedboekproject. De predikant, te
vens kerkmusicus, is momenteel
bezig redactionele werkgroepen
samen te stellen die elk een on
derdeel van het nieuwe liedboek
voor hun rekening gaan nemen.
Een oproep aan deskundigen om
zich aan te melden voor deelna
me, heeft een groot aantal be
langstellenden opgeleverd, aldus
Endedijk. Zo'n vijftig mensen
gaan straks in de werkgroepen
aan de slag.
Voorbeeldkatern
Ook de (wijk)kerlcenraden en de
classicale vergaderingen binnen
de Protestantse Kerk worden in-
DIDAM - Ds. Pieter Endedijk uit Didam is aangesteld als coördinator van het liedboekproject. „We houden een
open procedure, die hopelijk de acceptatie bevordert. Ik ben niet bang voor mensen die meepraten." Foto Jaco
Klamer
geschakeld. Binnenkort krijgen
alle kerkenraden een voorbeeld-
katern waarin liederen staan af
gedrukt die mogelijk in de ver
schillende categorieën in het
nieuwe liedboek een plaats zul
len krijgen. Twee bijgevoegde
cd's geven de ambtsdragers een
beeld van hoe een en ander
hoort te klinken. Daarnaast
wordt iedere kerkenraad ge
waagd aan te geven welke bun
dels momenteel binnen de ge
meente in gebruik zijn, welke ca
tegorieën uit het voorbeeldlca-
tem als een belangrijke vernieu
wing worden gezien, en welke
men'eventueel mist.
De classicale vergaderingen ver
zamelen vervolgens de gegevens
van alle kerkenraden, waarna
het nieuwe liedboek op de agen
da van de classis moet komen.
Daarbij zou het goed zijn als er
niet alleen vergaderd maar ook
gezongen wordt, aldus het syno-
debestuur van de Protestantse
Kerk. In oktober inventariseert
liet synodesecretariaat de uit
komsten van de vergaderingen
en belegt het een bezinningsdag
voor de classicale vergaderingen
en het moderamen. Vervolgens
wordt volgend voorjaar de syno
de geïnformeerd, die de bevin
dingen aan de ISK doorgeeft.
Endedijk is een voorstander
van een zo breed mogelijke aan
pak. „Het moet een open proces
zijn en blijven." Daarom mag de
eindgebruiker van meet af aan
door middel van supervisoren en
klankbordgroepen meelrijken en
meedoen. „We houden een open
procedure, die hopelijk de accep
tatie bevordert. Ik ben niet bang
voor mensen die meepraten."
Allegaartje
Kritiek op het project bleef niet
uit. Al in een woeg stadium
waarschuwden deskundigen dat
het gevaar dreigt dat de nieuwe
bundel een allegaartje zal wor
den. Zo schreef hymnoloog dr.
Jan Smelik in deze krant: „Het
proberen samen te brengen van
de PICN-diversiteit in één officiële
bundel is een prachtig streven,
maar lijkt me meteen ook de
achilleshiel van het project. Ten
minste, wanneer men niet wil
uitkomen bij een karakterloze
bundel die vlees noch vis is en
waarin te veel liederen staan die
talig en muzikaal beneden de
maat zijn."
Ook de musici Toon Hagen en
Ronald van Driinen zijn bezorgd.
Zij schreven in oktober het pam
flet "Nieuwe adem", waarin ze
hun bezwaren op een rij zetten.
Doordat in de geplande opzet
veel verschillende vormen een
plaats krijgen, wordt het geheel
erg fragmentarisch, denken ze.
„Plaats geven aan zo veel moge
lijk stijlen komt op ons kramp
achtig over. Waarom niet het
denken in stijlen loslaten en
kwaliteit van tekst en muziek als
uitgangspunt nemen? Te vrezen
valt dat een liedboek voor de
breedte van de kerk in de prak
tijk weinig diepgang krijgt."
Ds. Endedijk zegt het signaal
van de organisten „heel serieus"
te nemen. „De waag of het een
kwalitatief goede bundel wordt,
is een heel goede. Ook voor de
ISK en voor mij is de kwaliteit
van de liederen een grote zorg én
uitgangspunt. We proberen een
zo goed mogelijke bundel voor
een zo groot mogelijk gedeelte
van de kerk te maken. Dat die
breedte ten koste zal gaan van de
diepgang, daarmee ben ik het
niet eens."
Gereformeerde Bond
Hier en daar werd met spanning
gekeken welke houding de Gere
formeerde Bond (GB) binnen de
Protestantse Kerk in zou nemen
ten aanzien van het nieuwe lied
boek, Ds. A. F. Troost bijvoor
beeld riep in het Nederlands
Dagblad de GB op mee te doen
aan het liedboekproject. Hij
schreef te hopen dat „héél de
Protestantse Kerk in Nederland
met liefde mee zal doen in het
voorbereidingstraject, óók die ge
meenten die in de zondagse
diensten tot op heden alleen de
kleine bundel "Enige Gezangen"
gebruiken. Wie weet hoe mooi
juist dat liedboek worden kan als
óók 'het meest orthodoxe deel'
van de kerlc wiendelijlc en gelo
vig zijn geluid laat horen."
Ook ds. G. de Fijter, preses van
de generale synode van de Pro
testantse Kerlc, riep de GB op
zich positief op te stellen. Tij
dens de ledenvergadering van de
GB stelde hij vorig jaar dat de
lcerlc in haar geheel groot belang
heeft bij „een liedboek met liede
ren die de gemeente bepalen bij
de Schrift, bij schuldbelijdenis,
vergeving, verzoening en ver
nieuwing." Het zou volgens ds.
De Fijter „tot zegen van de kerlc
zijn wanneer er straks een lied
boek komt dat ook binnen uw
kring geestelijk weerklank zou
vinden. Een bedboek waarin het
inhoudelijk klassieke lied be
waard is. Misschien niet in eerste
instantie voor het gebruik in de
eredienst, maar wel voor het ge
bruik thuis, in de huisdïenst, op
verenigingen en dergelijke."
Inmiddels heeft de GB bij mon
de van algemeen secretaris drs.
P. J. Vergunst de kerkenraden op
geroepen zich positief op te stel
len. In de Waarheidswiend van
vorige weelc stelde Vergunst „dat
we nu als leden van de kerk ge
roepen zijn ons in te zetten voor
een liedboek dat een Bijbels-re
formatorisch karakter heeft."
Het is daarom volgens hem van
groot belang dat er, nu de ver
schillende werkgroepen worden
samengesteld, „deskundige theo
logen, neerlandici, musici en
lieddichters zijn die vanuit een
gereformeerde overtuiging hun
inbreng willen leveren." Inmid
dels hebben diverse mensen uit
GB-kring „hun verantwoordelijk
heid genomen en zich voor een
werkgroep aangemeld", weet
Vergunst.
Hij benadrukt dat het nu niet
de waag is of het nieuwe lied
boek te zijner tijd in de gemeen
ten gebruikt gaat worden. „Dat
laatste is nü geen discussiepunt.
Vanuit de doelstellingen van de
Gereformeerde Bond om de lcerlc
in gebondenheid aan de gerefor
meerde belijdenis te dienen, zet
ten we ons nu in voor een kwali
tatief goed. Bijbels, reformato
risch bedboek"
2008 jaar van het
RELIGIEUS erfgoed
Maand: januari
Provincie: Groningen
Petruskerk Pieterburen
J. van 't Hul
PIETERBUREN - De dominee
van Pieterburen had, lang gele
den, een pastorietuin,. Domies
toen, met een tuinhuis, Domies
toenhoes. Daar werkte hij aan
zijn preken. Het verhaal gaat
dat hij, dankzij de grote ramen
aan de straatzijde, ondertussen
het dorp overzag, om te bekij
ken wat z'n schaapjes deden.
Het prieel werd ook wel "Do
mies gluurhoes" genoemd.
De middeleeuwse Petruskerk ligt
als een plaatje naast een botani
sche tuin (woeger de tuin van de
dominee), met een rode beuk,
grote platanen en een monu
mentale wilg, rozenperken, stin-
zenplanten.
De pastorie is in 1961 afgebro
ken. Het was tot 1881 een zoge
naamde pastorieboerderij (in het
Gronings "weem"), want vele ge
neraties (pastoors en) predikan
ten waren niet alleen pastor,
maar ook boer. Om in hun le
vensonderhoud te voorzien, hiel
den ze ook koeien en kippen. De
"weem" verdween. Maar aan de
straatzijde staat nog steeds het
oude catechisatiegebouw. Boven
de deur staat in steen gebeiteld
"Godsdienstonderwijs, 1888".
Men schenkt er nu koffie en
thee.
Het pad naar de lcerlc loopt
langs de dobbe, een middeleeuw
se drinlcwaterpoel waar het vee
werd gedrenkt. Rechts ligt de
pastorietuin, de "sbngertoen",
met slingerpaden en glooiingen,
een bruggetje en een banlc, een
antieke zonnewijzer en een krui
dentuin.
Door hoge ramen valt in de
lcerlc het licht naar binnen, Naast
de preekstoel hangen collecte-
zalclcen aan een lange stoic. Op
het orgelbabcon staat een orgel
van Leichel. Het lege rugpositief
is nog van Arp Schnitger.
De deur in de noordbeuk, aan
gebouwd in de zeventiende
eeuw, tegenover de kansel, was
tot in de twintigste eeuw de in
gang voor de vrouwen. Mannen
kwamen onder de toren naar
binnen. Men zat ook gescheiden
in de kerlc, vrouwen aan de
noordkant, mannen aan de zuid
kant. In het gangpad liggen bij
elkaar de laatste pastoor en de
eerste predikant begraven.
1: De Petruskerk van Pieterburen ligt in een tuin, vroeger de tuin van de dominee. 2: Het prieel van de dominee. 3: Kerkhof. 4: Catechisatiegebouw.
5: De preekstoel, met houtsnijwerk van de Joodse eredienst, de tempelbouw en de ark van Noach. Foto's rd, Anton Dommerhoit
Adres: Hoofdstraat 76, 9968 AG
Pieterburen.
Telefoon: 0595-528636.
Website: www.domiestoen.nl.
Openingstijden: Van april tot no
vember zijn lcerlc (van 14.00 tot
17.00 uur) en theeschenkerij (van
10.3,0 tot 17.00 uur) geopend, be
halve op maandag. De tuin is het
hele jaar toegankelijk. Op ver
zoek worden er groepen bezoe
kers rondgeleid.
Extra activiteiten:
Er is een route uitgestippeld in
de tuin langs planten uit de Bij
bel. In de lcerlc is een tentoonstel
ling te zien over de predikant in
de negentiende eeuw.
Dit is de eerste aflevering in een
twaalfdelige serie over het Jaar van
het Religieus Erfgoed. Volgende
maand: Friesland.
refdag.nl/religieus erfgoed
voor meer foto's.
Wie een speciale band heeft met
een kerkgebouw kan foto's en
tekst (max. 250 woorden) sturen
naar erfgoed@refdag.nl.
Inzendingen worden geplaatst
op refdag.nl/religieuserfgoed.
Hoop
„Indien Ik niet gekomen
was, en tot u gesproken
had, zij hadden geen
zonden..."
Johannes 15:22
Als u blijft weigeren in
Christus te geloven, gaat
Jezus verder en zegt: Nu
hebben zij geen voorwend
sel meer voor hun zonden.
Deze uitspraak is aan de
ene kant verschrikkend en
dreigend, aan de andere
zijde de meest moedgeven
de evangelische verklaring
die wij wensen kunnen. Im
mers, indien er voor ons al
len, die onder het Evange
lie leven geen voorwendsel
voor onze zonden is, wan
neer wij in Jezus niet gelo
ven en Zijn verlossing ver
werpen, veronderstelt dit
vanzelf dat wij in Hem tot
onze zaligheid geloven mo
gen. Dat niemand dan twij-
fele over de vraag: Mag ik
in de Heere Jezus Christus
geloven opdat ik het eeu
wige leven hebbe? Mag ik
zo zondig als ik ben tot
Hem de toevlucht nemen?
Mag ik in vrijmoedig ver
trouwen kinderlijk toegaan
tot de troon van de genade
om barmhartigheid te vin
den en geholpen te worden
ter bekwamer tijd?
„Mag ik?" Wij moeten.
Het is een gebod van God,
de Schepper van hemel en
aarde. Doen wij het niet,
wij zondigen zwaar en heb
ben geen voorwendsel voor
onze zonden. Ga dan tot
Hem, verlegen zondaren en
val op uw knieën met sme
king en geween. Hij zal u
niet verstoten als u in waar
heid tot Hem komt!
Ewaldus Kist,
predikant te Dordrecht
("Leerredenen", 1840)
Beroepingswerk
PROTESTANTSE KERK IN NED.
Bedankt: voor Nieuw-Stads-
kanaal (herv., Oosterkadekerk),
W. C. P. Bevelander te Alblas-
serdam (herv.).
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Meppel, W. J. A.
Ester te Kornhorn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Oostkapelle,
L. Terlouw te Barendrecht; te
Terwolde-De Vecht, C. van
Krimpen te Oud-Beijerland.
Paus: Aalmoes is
oefening in ascese
UTRECHT/VATICAANSTAD (ANP)
- Aalmoezen geven is niet al
leen een concrete manier om de
noodlijdende te hulp te lcomen,
maar oolc een ascetische oefe
ning om ons van de gebonden
heid aan aardse goederen te be
vrijden.
Dat schrijft paus Benedictus XVI
in zijn vastenboodschap, die het
Vaticaan gisteren heeft gepubli
ceerd. Volgende weelc begint op
Aswoensdag de vastentijd: de
veertig dagen tot Pasen waarin
de rooms-katholieken worden
opgeroepen tot gebed en vasten,
maar ook tot het geven van geld
aan mensen wie het materieel
minder goed gaat.
Benedictus waarschuwt dat de
mens nooit de slaaf van materi-
eel bezit mag worden. Hij herin
nert aan de uitspraak van Jezus:
Gij kunt niet God en de Mam
mon dienen. Het geven van aal
moezen helpt om de voortduren
de verleiding van geld en goede
ren te overwinnen.
Paus waarschuwt
voor verleiding
van wetenschap
VATICAANSTAD (ANP/RTR) -
Paus Benedictus XVI heeft giste
ren gewaarschuwd voor de „ver
leidelijke" la-achten van de we
tenschap, die de menselijke spi
ritualiteit verlagen.
In een tijd dat de exacte weten
schappen wonderbaarlijke vorde
ringen malcen, is het verleidelijk
de identiteit van de mens geheel
te willen definiëren. Om niet
zo'n weg in te slaan moeten we
tenschappers ook recht doen aan
het antropologisch, filosofisch
en theologisch onderzoek dat in
zicht geeft in juist het mysterie
van de mens. Geen enkele weten
schap kan zeggen wie de mens
is, vanwaar hij komt en waar
heen hij gaat, zei Benedictus in
het Vaticaan tegen deelnemers
aan een conferentie van de aca
demie van wetenschappen in Pa
rijs en de pauselijke academie
van wetenschappen.
De paus onderstreepte dat de
mens geen vrucht van toeval of
van chemische processen is.
