Vrijdag 10 JFeforaari 1899.
voor de Kuid-llollandirlie eii Zeeuwwelie iHilanden,
Tweede Blad.
Antirevolutionair
Dertiende Jaargang No. 6C
Orgaan
T BOEKHOVEN.
IN HOC SIGN O VINCES
uitgever:
SOMMWXjSHBJH.
Alle stukken voor de Mftedactie bestemd, Adverteaitiën en verdere Administratie franco toe ëe Kenden aan den ftJitgever
Dit nummer bestaat
uit twee Bladen.
Tuin- en liandbouw.
Plaatselijk nieu ws
Stad aan 't Haringvliet. Zon
dag 11. had het zoontje van J. Baardman
het ongeluk, ten gevolge der gladheid, te
vallen en zijn arm te breken.
Den Bommel. In deze gemeente
komt een geval van Febris Typhoieda voor.
Ollde Tonge, 2 Febr. Bij het ver
werken van stroo in de schuur Van den
Landbouwer B. D. is de arbeider H. B.
van den tilt op den dorschvloer gevallen,
ofschoon hij niet kan werken wegens kneu
zingen door den val bekomen is hij hoewel
gebrekkig toch op de been, dus is dit on
geval betrekkelijk goed afgeloopen.
Deze Courant verschijnt eiken Try dag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijk® nummers 5 Cent.
Advertentiën 10 cent per regelen 3/2 maal. Reclames 20 cent per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/j maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij be
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
saBmsÊ^a£as&ssmssi3sasmsssise^sisaxMtm^a^s£2X2 EgaaaasmB a
llerkingen. De agenten der suikerfabrie
ken alhier hebben orders om land te huren tegen
een contractprijs van f iO per iooo kilog. fr.
aan boord. De boeren evenwel zijn voor dezen
prijs niet toeschietelijk wel voor f 9,50 per
1000 kilog. op 't gehaltecontract met voor elk
o,l°/0 meer of minder f 0,10 bij of af. Op dit
contract moet reeds ruim 120 H. A. verhuurd
zijn terwijl mag worden aangenomen dat hier
met inbegrip de door J. F. Vlekke te ontvan
gen bieten pl.m. 150 H. A. op gehalte zal wor
den gezaaid. Wanneer men nu nog weet dat
hier nooit meer als 200 H. A. met bieten zal
bezaaid worden dan is 't begrijpelijk dat voor
de andere 7 hier ve rtegenwoordigde kantoren
'n luttellapje grond ter verdeeling overblijft.
Sommelsdijk, 8 Februari. De Burgemees
ter dezer Gemeente maakt bekend dat de ko
hieren der Pers. Bel. van het 4e kwartaal over
het dienstjaar 1898 aan den ontvanger is ter
hand gesteld en ieder daarop voorkomende ver
plicht is zijnen aanslag op den bij de wet be
paalden voet te voldoen.
De Gemeente-veldwachter J. S. Frederiks
alhier hield een schipper aan, die in het Al
gemeen Politieblad wegens strooperij gesigna
leerd stond.
Op Vrijdag 10 Febr. a.s. hoopt de heer J.
v. d. Waal eene lezing te houden in het Zon
dagschoolgebouw over De Sociale kwes
tie en 't Kiesrecht. Er zal gelegenheid
zijn tot debat.
MEDDELHARNIS. Maandag 6 Februari
kwam de stoomboot Middelharnis, van vege
de lage waterstand des avond te 9 ure al
hier aan.
8 Februari. Vermoedelijk door het onbe
dacht wegwerpen van een brandende luci
fer had hedenmiddag alhier een begin van
brand plaats in de Timmermanswinkel van
L. .S op den Westdijk alhier, die gelukkig-
spoedig werd opgemerkt en nog met een paar
emmers water gebluscht kon worden.
Als een bewijs van zacht weder, diene
dat M. Borgdorff deze week kropsalade
oogstte van den koude grond.
Door M. Borgdorff, jager alhier werd
in den polder het Noordland op 6 dezer
een nest gevonden met drie jonge hazen.
Ook vroeg
De oudste ingezetene Adriana Bakker
is in den ouderdom van bijna 93 jaar
overleden.
Ooitgensplaat. J.Maandagavond ont
stond er een begin van brand in de woning van
den Logementhouder en Timmerman A. Buijs,
te Achthuizen (Ooltgensplaat). Het ergste werd
gevreest, aangezien er geen brandspuiten voor
handen zijn. Het mocht evenwel gelukken door
flink te handelen den brand spoedig meester te
worden.
Naar men verneemt, wordt de schade door
de Assurantie gedekt.
3 Febr. Heden avond hield onze afd.
van "Schuttevaer" haar tweede bijeenkomst
in dezen winter, waarop tegenwoordig wa
ren 27 leden en een gast; aan de orde
was in de eerste plaats het verslag van de
afgevaardigden. D. W. Nieuwenhuizen en
J. van IJzerlooij naar de te Sneek gehouden
/Vlgemeene vergadering. De tocht naar en
hun wedervaren in de aloude Friese lie Ves
te, werd ons bij monde van den heer van
IJzerlooij, plastisch en soms geestig be
schreven. Helder en degelijk werden ons
de voornaamste punten vermeld, op die
vergadering besproken, en in ,t bijzonder
die voorstellen, voor 't algemeen van 'tmees,
te belang. Aangenaam werden we aan 't
slot nog verrast door de mededeeling dat
door toedoen van den Rotterdamscheii af
gevaardigde E. Mast op die vergadering
een flinke som werd bijeen gebracht, ten
bate van het alhier gevestigde schoolfonds
voor schipperskinderen in Zuidbolland. Dit
gaf dan ook den penningmeester van dat
fonds, den heer J. J. de Vos, aanleiding
nog een warm woord te richten tot de
aanwezigen, om hen op te wekken zich
ook jegens deze goede zaak niet onbetuigd
te laten. De voorzitter bracht intnsschen
namens de leden alle hulde aan de afge
vaardigden, voor hun zaakrijk en boeiend
verslag en de flinke en waardige wijze
waarop zij onze afd. in het hooge noorden
vertegenwoordigden.
Nu kreeg den Heer llabig, hoofd dei-
School en tevens Voorzitter van genoemd
fonds, voor schipperskinderen het woord
voor zijne aangekondigde Lezing over
Schippersscholen. Spreker begon zijne re
de met te zeggen dat hem de tijd had ont
broken om een in alle deelen uitgewerkt
betoog te maken en dat hij daarom slechts
in zoo mogelijk lossen duidelijken vorm,
eenige denkbeelden zou ontwikkelen en op
merkingen in 't midden te brengen die aan
leiding konden geven tot nadenken over het
zoo belangrijke onderwerp Onderwijs zoo
goed en geregeld mogelijk voorde kinderen
onzer schippers. De Min. B. ZGoeman
Borgesius heeft een ontwerp van Wet inge
diend tot invoering van Leerplicht d. w. z
een wetsontwerp dat de ouders noodzaakt
aan hunne kinderen tot een bepaalde leeftijd
behoorlijk lager onderwijs te doen geven.
Voor kinderen vanschippers en kramers is
daarop een uitzondering gemaakt, daarop
is de wet niet van toepassing, want hoe willen
die menschen hunne kinderen geregeld naar
school sturen. Maar eilieve als de wetgever
het lager onderwijs zoo noodig acht, dat hij
de Ouders door de Wet wil dwingen dit aan
hunne kinderen te verschaffen als de Wetge
ver zoo oordeelt,is hij dan verantwoordt als
hij 15000 schipperskinderen (waarvan blij
kens de statistiek 3300 volstrekt geen
onderwijs ontvangen) zoo maar uitzonderd
en hun al dan niet onderwijs ontvangen aan
't toeval overlaat, gij allen zijt er toch
zeker met mij van overtuigd dae in onze
tegenwoordige maatschappij iemand die de
aller eerste beginselen van lezen, schrijven
en rekenen mist, er zeer ongelukkig aan toe
is, hij staat hulpeloos en loopt dikwijls gevaar
a.s hij in de handen van gewetenlooze lieden
valt het slachtoffer te worden van zijne on
wetendheid, en nu wil ik U vragen schip
pers, kan in den tegeuwoordigen tijd bij de
scherpe concurentie een schipper het zonder
die kennis stellen. Hij kan een bekwaam
vakman zijn, een schipper van de bovenste
plank, maar als hij niet lezen of schrijven
kan is hij dan niet een gemakkelijke prooi
voor eene oneerlijke bevrachter, cargadoor
of met wien hij anders te maken heeft.
Daarom vond ik het zoo een gelukkig ver
schijnsel dat in 't Weekblad «Schuttevaer"
van 28 Mei jl. een schipper opkomt tegen
de uitzondering door den Minister voor
schipperskinderen gemaakt.
Zoo als ik zei, er zijn 3300 schippers
kinderen, die volstrekt geen onderwijs ge
nieten men mag gerust aannemen, dat van
de overige 12000 een zeer groot, moge
lijk wel liet over groote deel ongeregeld
en onvoldoend onderwijs geniet en dit kan
niet anders, de meeste schippers doen hun
best om, als ze ergens eenige dagen liggen,
hunne kinderen daar ter school te zenden,
maar je behoeft geen vakman te wezen,
om te begrijpen, dat die kinderen
van het onderwijs maar weinig kun
nen profiteeren, immers dat onderwijs
is klassikaal ingericht, en wie daar zoo
van tijd tot tijd maar eens invalt, kan
het niet geregeld volgen. Nu doen onze
schoolfondsen wat zij kunnen. Ze onder
steunen te samen ongeveer 151) kinderen,
de Maatschappij tot nut van 't algemeen,
heeft voor dit doel op hare begrooting
f 1 000 uitgetrokken, de Minvan Binnenl
zaken heeft er f3000 voor op zijn be
grooting geplaatst, maar wat beteekenen
die fél)00, als we ondersteuning voor ie
der kind op f50 stellen, wat zeker wel
het minimum is dan kunnen daar 80 kin
deren geholpan worden dat is een droppel
aan den emmer. Onze schoolfondsen werken
nuttig in dien zin, dat ze het kwaad eenig-
zins temperen, maar afdoend helpen kun
nen ze niet. Dat kan alleen de staat, de
staat moet zeggen, ik zal voorzien in de
huisvesting en het onderhoud dier kinde
ren. Hier tegen schijnt de Minister te hebben
pgezien en in de schriftelijke gedachte-wis
seling daar op gewezen, verklaarde hij d it
er moet afgewacht worden wat in dezen
door particulieren kan gedaan worden.
Met het oog daarop heeft de Minister
de f 3000 op de begrooting gebracht,
doch het is licht in te zien dat de 6 ton
die minstens noodig zijn om de schippers-
kindeïen afdoende te helpen, niet licht door
particulieren zullen worden bijeengebracht.
Daarom moet er eene andere weg worden
ingeslagen, die weg is de afzonderlijke
oprichting van scholen voor schipperskin
deren, of blijkt dit vooreerst onbereikbaar
dan het inrichten van bestaande scholen
van afzonderlijke klassen voor de schippers
kinderen, Die klassen kunnen dan zoo
worden ingericht dat het onderwijs zoo
veel noodig hoofdelijk gegeven wordt en
aangepast aan de behoefte der leerlingen.
Natuurlijk zal het onderwijs zich moeten
beperken tot liet allernoodzakelijkste lezen
schrijven, rekenen, misschien ook wat
aardrijkskunde. Die eisohen zijn zeker zeer
bescheiden, doch als men maar vast dat
had verkregen dan was een eerste stap
gezet en als de behoefte zich later deed
gevoelen zou die wel volgen, we kregen
dan tenminste al vast de zekerheid dat
geen schipper ten zij tengevolge van on
verschilligheid of onwil meer een gemak
kelijke prooi zou wezen van minder naauw
gezette patroons. Elke schipper zou dan
zijn vrachtbrief enz. kunnen lezen, zijn
rekening te maken enz. Bovendien als de
eerste beginselen aangebracht zijn dan komt
allicht de lust om het geleerde te onder
houden en is de weg gebaand om zelf de
aangebrachte kennis te vermeeren, zooals
U bekend is heeft men te Rotterdam eerst
eene proef genomen, in de door mij be
doelde richting. De afdeeling Amsterdam
van Schuttevaer heeft tot het gemeente
bestuur het verzoek gericht om ook daar
aan enkele scholen afzonderlijke klassen
voor schipperskinderen op te richten. Dit
verzoek is gesteund door de afd. Amster
dam van den Bond van Ned. Onderwijzers,
het is mij niet bekend in welken zin op
bedoeld adres is beschikt, doch vast staat
het bij mij dat als in enkele groote mid
delpunten van verkeer aan de scholen een
voldoend aantal klassen opgericht werden
als te Rotterdam een groot deel der schip
perskinderen zou geholpen zijn. Het geld
aan dat doel is zeker goed besteed.
Wanneer daardoor aan onze 15000
schipperskinderen de allernoodigste wape
nen worden in handen gegeven 111 den
harden strijd om het bestaan. Het aller
eerste middel om staande te blijven in de
hevige concurrentie dezer dagen
De Nederlandsehe schipper mag in ont
wikkeling niet achterstaan bij zijne vreemde
vakgenooten. Zal dit kunnen, dan moet da
Regeering, hetzij door bemiddeling van
gemeentebesturen of door zeer krachtig
steunen van particulier initiatief tusschen-
beiden komen, liefst het eerste Zou het
hier op den weg van Schuttevaer liggen,
om op dit groote belang onzer schippers
de aandacht der Regeering te vestigen.
Te werken op de volksvertegenwoordiging,
waarin ze door hun voorzitters zoo uit
nemend vertegenwoordigd wordt? Geen
schijnbare bevoorrechting onzer schippers
door schijnbaar gunstige uitzonderingsbe
palingen in wetten; maar werkelijke ge
lijkstelling, door hunne kinderen de gele
genheid te verschaffen liet hoognoodige
onderwijs Ie genieten
Dit was in hoofdsom de inhoud van de
rede des lleeren Habig, die door de aan
wezigen met gespannen aandacht werd aan
gehoord. Stellig was de Voorzitter aller
tolk, toen hij den spreker hartelijk dank
zei voor zijne schoone rede.
Nog werd met algemeene stemmen op
voorstel van schipper O v. d. Ouden üz.
besloten een adres te richten tot het Be
stuur van den polder Klinkerland, met
verzoek om teBittenoord den westelijken
httvandain van af de kade tot en met het
einde één meter te verhoogen en 50 a (il)
meter te verlengen, 0111 den sterken golf
slag in de kaai te voorkomen.
Onder de ingekomen stukken was ook
een voorstel van 2 leden van de afd. S0111-
melsdijk S. Mulder en G. Z0011 met een
Concept Reglement tot het oprichten van
een biimenschippersbond voor Overflakkee
en Goedereede, op de wijze als de Rot-
tordamsche Bond. Alle aanwezige schippers
verklaarden zich in beginselen voor het
i
oprichten van_ zulk een bond, maar kon
den zich met het voorgelegde Reglement
niet vereenigen.
Nadat nu nog de Premie a. h. Weekblad
"Schuttevaer" verbonden was verloot, waar
bij .1 J de Vos Az. de gelukkige winner
bleek was de agenda afgeloopen en werd de
Vergadering door den Voorzitter gesloten.
BSirksSansfi. Tot en met 8 Maart
ligt ter gemeentesecretarie alhier voor een
ieder ter inzage, de opgaaf van de uit
komsten der meting en schatting van de
gebouwde en ongebouwde eigendommen
in deze gemeente.
In plaats van Ds. Slagmolen van Her-
kingen zal Zondagmiddag a.s. Ds. van
Griethuizen pred. te Lethel, voor deze
gemeente optreden.
Bij besluit van Z.Ex. den Minister, zal
bij de paardenmarkt alhier, geeii loterij
meer verbonden mogen wezen.
Ouddorp. Loop der bevolking in 1S9S
op 31 December 1897 waren er 1445
mannelijke en 1416 vrouwelijke totaal
2861, geboren 50 m. 3D vr. ingekomen
15 m. 15 vr. overleden 12 m. 19 vr.
vertrokken 18 111. 27 vr. dus de geheele
vermeerdering bedraagt 35 m. 8 vr. totale
bevolking op 3L December 1898: 2904
personen, er werden 15 huwelijken gesloten.
11. Zaterdag overleed de oudste inwoner
dezer gemeente Johannes Nuij in den
ouderdom van ruim 92 jaar in leven rus
tend vlasboer.
Jl. week hield de Zang vereen. "Halle
luja" haar uitvoering, die keurig geslaagd
mag heeten, flinke opkomst, keurige stuk
ken die goed van stapel liepen, wat wil
men nog meer. Een woord van hulde aan
haar Directeur, den heer A. II. Tunis Gz.
die door verandering van woonplaats voor
het laatst derigeercle, mag dan ook niet
achterblijven.
Hellevoetsluis. Naar wij vernem
de Heer Veldhuizen Maandagavond I
uur alhier optreden in de Bewaar!
in 't belang der geheelonthouders.
Millioenen guldens worden uitgej
voor het verderfelijk vocht dat men
ver noemt. Duizenden en tienduizl
wlcrden naar lichaam en ziel daardool
woest. Wij juichen daarom het op
van den heer Veldhuizen- ook voor
streken van harte toe.
Naar wij vernemen en dan ook
deelen bestaat alhier het plan een Gi
ratieve winkelvereeniging op te ri
welke als tegenhanger dienst moet
van de onlangs opgerichte vereenigini
neringdoenden. Leer om leer dus
BR1ELLE. De Commissie, die z:
Brielle gevormd had, tot het opr.
van een gedenkteeken voor onzen G
vaer Tromp", heeft aanvankelijk ree
sees. Men heeft zich tot vele aanz
ken in den lande gewend, om de
te maken eener Nederlandsehe Tromp
missie. De medewerking is groot e
resultaat der onlangs te 's Ilage
den vergadering kan ons tot blijd
stemmen.
Reeds lazen wij de plannen der p
nente- commissie in te richten vo'
Tromp-museum. Alles wat op deze gr
Briellenaar betrekking heeft, moet
ingeplaatst worden. Tevens kan 'liet
Bricllesclie archier, en de aanzienlijke s
king van den heer Ver-Heull et|
mooi plaatsje verkrijgen. Natuurlijk
geld voor dit doel noodig, daarom
sub commissies gevormd worden in
schillende plaatsen, die zich met
ning der gelden belasten, om zoo t
gewenschte doel te komen. Men s
reeds een gebouw op het oog te h
in de onmiddelijke nabijheid der
waar Tromp het levenslicht ontving.
We kunnen niet nalaten een -
van dank te brengen aan den mat
voor deze zaak het initiatief nam.
geen inwoners der stad zijnde maar
als oud-Brielenaar, klopt het hart va
heer C. Moerman, hoofd eener sein
Tinte voor onzen grooten Admira
paarde hij tijd noch moeite om da
stand te brengen, wat nu reeds is.
Moge de aangewende pogingen mei
den uitslag worden bekroond.
Maandag 12 Febr. hoopt D.V. de
vereeniging „Hozanna" op de bovenza
den lieer I uigtenburg, haar eerste 11
ring te geven. Aangezien de intre
slechts op 25 cent is gesteld, en he
gebreide programa iets schoons beloofiS
len velen er gebruik van maken
uitvoering bij te wonen.
I&ozcnburg. Door middel, en onder 1
van den Weleerwaarde heer Ds. Dij
v orden pogingen in het werk gesteld on
nabijh- id van den Brielschen veerheuv
eigen lokaal te krijgen ten einde de bev
van het benedeneinde onzer gemeente
zins te gemoet te komen in de verre al
De pogingen, aangewend om tot de o|
ting van een Muziekvereeniging te kome
ge geslaagd heeten. Wij hopen er naderha
meer van te kunnen mededeelen thans kunt
volstaan door te zeggen, moge zij aan haai
eere doen, welke is, «Uitspanning door I
ning". I
Vïeuw-HBeierlawcI. Het uit deze gi
te aan de Tweede Kamer der Staten-Gq
gerichte adres in zake de tramplannei
voorzien van 72 handteekeningen.
Hoogvliet. De bestaande „Vereei
tot stichting eener Chr. School",!
besloten tot den bouw eener schor
te gaan.
Een eigenaardig voorval had hier fe
leden plaats.
Een der ingezetenen liet de vorige
des nachts een raamgordijn op de bic.
gen den volgenden morgen was het ve
