ZUID-HOLLANDSCHE EN ZE1ÜWSCM1 EILANDEN.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
OUWEN.
Wilde.
m i
looien
lit gebied
iverkdag,
sche als
Medaille
8STR. 19,
idiplomeerd Ver-
Ich te spreken tot
Kond. op verzoek,
k. voor antwoord,
kelen.
{otterdam.
Hl ppenhouders
ir V. P. N. kreeg in
.ongo gekruiste Ita-
ig. In April verwis-
Ier en nam op aan-
nhouders llarry's
id's Lijnkoeken
linde" te Amsfcr-
Itr dagen kreeg hij
»g; daarna gaf hij op
dag en per kip als
Is Eggsmenl en
nultry Meal
1908 van 12 kippen
eieren per «lag.
m door leden der V.
'ingraaf-v an 6 Januari
Vember 1907, waarin
i met de2e beroemde
(endvoeders werd
op een leeftijd van
ei. verder gemiddeld
ir en eene winst van
of eene gemiddelde
lp In 't jaar.
böKilo 10 Kilo 5 Kilo
ƒ2,90 ƒ1,30 0,70
1,80 0,90
Broek Co.
Lrnis.
UNDIGE.
Westkruiskade.
D A M.
1. van 2—9 uur.
.ndstoffen en Zieken-
ïourant op aanvrage.
Ir in water, ter
lepap Onont-
Warmoeziers
I Aardappelen,
Tulpen.
van Fruit, Sier-
n, de koolwortel-
larven inaden en
ihtischer en doel
end preparaat,
iltaten garandeert
jeschadiging door
oveel schadelijke
n den weg staan,
en prospectus
SC HEN, Café,
bierman, Achl-
ILOOT, Schilder
Schilder, Den
Id, Timmerman,
iringvliet.
jordigd, worden
tindel
ONZE EILANDEN
voor de
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,5U
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 44 Zaterdag 26 September 1908 15E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advertentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlandsch Overzicht.
De Duitschers vernemen zoo langzamer
hand, wat hun regeering van plan is om
in de reuzentekorten te voorzien, waarmede
de Duitsche schatkist te kampen heeft. In
1877 bedroeg het tekort nog geen 80 mil-
lioen. In 30 jaar tyds heeft de vloek dei-
volkeren het verschrikkelijke militairisme
kans gezien dit tekort op te voeren tot niet
minder dan 4000 millioen.
Licht te begrijpen dat afdoende maatre
gelen noodig zijn om in zoo'n toestand
verandering te brengen. Alle maatregelen
van zuinigheid kunnen echter niet verhoe
den, dat er in de eerstvolgende jaren toch
nog 2000 millioen noodig zijn om den war
boel wat in orde te brengen. Verhooging
van ambtenaars-salarissen, kosten van
sociale wetgeving heet het, aflossingen van
aangegane leeningen, zegt men, hadden dit
bedrag noodig. Maar men zegt er niet bij
dat al die gelden heel gemakkelijk gevonden
konden worden als niet honderdtallen mil-
lioenen werden ingeslokt door den militairen
demon. Kon men er toe komen dien afgod
niet langer te aanbidden, dan zou het tekort
gauw genoeg zijn verdwenen. Daar is na
tuurlijk geen denken aan, want de conser
vatieven zijn in Duitschland verre en verre
de baas. De Duitsche regeering kan om geld
te maken, geen inkomstenbelasting heffen,
daar dit alleen de Bondsstaten in hun eigen
gebied mogen doen. Daarom wil zij thans
een verbruiksbelasting invoeren.
Een andere reden waarom zoo'n inkom
stenbelasting voor het heele rijk niet zou
gaan, is, dal er thans reeds meer dan '200
Pruisische gemeenten zijn die 200 tot 400
opcenten op de staatsbelasting moeten be
talen. De verbruiksbelasting zal geheven
worden van brandewijn, tabak en bier, ter
wijl ook wijn getroffen zal worden. Behalve
deze verbruiksbelasting zal nog een succes
siebelasting worden geheven, waarbij echter
de vermogens beneden 20000 mark vrijge
steld zullen worden. Voorts zal elke Bonds
staat een hoogere bijdrage aan de algemeene
kas moeten opbrengen, dan tot nu.
De minister van financien zal deze ont
wei pen binnenkort in den Rijksdag verde
digen. Hij hoopt, zoo schrijft hijzelf ineen
artikel in een Duitsch blad, dat de Rijksdag
ze spoedig zal aannemen.
Natuurlijk, want Excellentie heeft geld
noodig. En zoo'n schitterende financiöele
toestand bestaat nu in een land, waar de
protectie oppermachtig is. Wat een geld
moest daar niet over zijn, in stede van een
tekort van 4*/2 duizend millioen!
Vooruit maar, een nieuwe rooftocht be
gonnen, dan kan 't militaire monster weer
opslokken!
Het beruchte proces Euienburg kon voor
eenigen tyd geen voortgang hebben, door
dat de prins zeer ongesteld was. Hij werd
nog steeds in voorloopige hechtenis gehou
den. Thans is zijn toesfand zoodanig ver
ergerd dat hem toegestaan is zich op zijn
kasteel Liebenburg te laten verplegen. Hij
moet zoo zwak zijn dat hij niet daarheen
vervoerd kan worden waarom hij naar een
Sanatorium zal worden overgebracht nabij
de gevangenis. Als de berichten waar zijn,
zal Euienburg niet eens den afloop van zijn
proces meer beleven. Voor hemzelf en vele
hooggeplaatsten is dat wellicht het geluk
kigste, daar dan de heele schandaalzaak
wel in den doofpot zal gaan. Dat is volstrekt
niet erg als onder de hooge schuldigen dan
toch de zoo noodzakelijke schoonmaak
wordt gehouden. Als dat gebeurt kan de
openbare zedelijkheid er slechts bij winnen
als over al die viezigheden een sluier wordt
geworpen.
In Engeland heeft deze week de uitslui
ting van 150000 arbeiders in de katoennij
verheid ellende in tal van gezinnen ge
bracht.
500 Spinnerijen zijn door de fabrikanten
gesloten. Rekent men voorts, dat tal van
winkelbedienden en beambten bij deze nij
verheid zijdelings betrokken zijn, dan komt
men tot een getal van 3 millioen menschen
welke te lijden zullen hebben van het ge
rezen conflict, dat onstaan is doordat de
fabrikanten zich niet wenschten neer te
leggen bij de eischen der arbeiders.
Het is de vraag maar hoe lang de strijd
zal duien. De 38000 leden van den Bond
van katoenaibeiders kunnen vooreerst re
kenen op een uitkeering van 5 gulden per
week. Wanneer hun kas uitgeput is, zullen
zij steun krijgen van de Trade Unions en
dan kunnen zij het een heelen tijd uithou
den. De vrouwen der arbeiders toonen bij
deze staking zich het meest geestdriftig en
sporen haar mannen tot volhouden aan
Groot opzien baart in Engeland een tele
gram dat koning Eduard gezonden heeft
aan den Sultan van Turkije.
Hy vertelt daarin den Sultan dat hem
de vereering van het nageslacht" verze
kerd is.
Gladstone heeft dezen zelfden Sultan eens
den grootmoordenaar op den troon van
Konstantinopel genoemd. Lord Salisbury
heeft eens de wraak des hemels over den
Turkschen heerscher ingeroepen. Waar twee
minister-presidenten zich in het openbaar
op zoo smadelijke wijze over Abdoel-Hamid
uitlieten, is het geen wonder, dat de be
trekkingen tusschen beide landen steeds zeer
koel waren Daartoe werkte ook mee da!
de Duitsche keizer den Sultan steeds zeer
de hand boven het hoofd hield. Het wekt
daarom bevreemding dat Eduard zoo'n
vleiend telegram zond. Het Engelsche blad,
de Daily News noemt dit telegram een
geschiedvervalsching. Diezelfde Abdoel Ha-
mid zegt het blad vernietigde eenmaal de
hervormingsplannen die Midhat-pasza voor
Turkije voorstelde. Zijn regeering zal de
vlek blijven dragen, dat hij het bloed van
duizenden onschuldigen heeft vergoten. Hij
heeft zich eenvoudig voor de jongste her
vormingsbeweging gebogen, nadat hij tever-
FEUILLETOJST.
Uit het leven mijner oude
vriendin.
xxii.
Onophoudelijk herhaalde lk mij zelve den
laatsten volzin uit een van je vroegere
brieven„Wilhelm, zoo men je ooit iets
kwaads van mij mocht zeggen, dan m o o g t
gij het niet geloovenwant gij weetimmers,
dat niemand ter wereld u zoo trouw bemint
als uwe Gretha; ik zou het rampzaligst
schepsel zijn dat ooit bestaan heeft, zoo
gij me eens minder lief zoudt kunnen
hebben dan thans maar dat is immers
onmogelijk 1" Deze eenvoudige woorden
stonden mij onophoudelijk voor den geest,
.en dan weer zag ik je bleek gelaat met de
treurige oogen, die mij zoo vragend, zoo
verwijtend aankeken, 't Was zeer gelukkig
dat zij, die mij in het dierbaarste wat ik
op aarde bezat bedrogen had, niet in mijne
nabijheid was!
„Gretha, hoe heeft zij het toch aangelegd,
om dezen brief in handen te krijgen O,
hoeveel ellende zou het u en mjj bespaard
hebben, indien hij goed besteld ware ge
worden En toch kon ik haar alleen
niet beschuldigen. Waarom was ik zoo zwak,
waarom liet ik mij door kokette schoonheid
verblinden Ach, ik schaam mij nog. Gretha,
vergeef mij alles; ik heb Inderdaad zwaar
Laat mij echter vervolgen. Ruth keerde
terug, onhandelbaarder dan ooit, nalatiger
jegens het kind en mij, dan vroeger. De
geheele reis was intusschen niets anders
geweest, dan een voorwendsel. Ik zag aan
haar geheele gedrag, hoezeer zij er naar
verlangde, de lastige boeien te verbreken;
hare schoone oogen zochten onophoudelijk
naar een geschikt voorwendsel daartoe;
zij kwam mij voor, gelijk een roofdier, dat
elk o ogenblik gereed is voor den beslissen-
den sprong.
„Op zekeren dag deed zich de gewenschte
gelegenheid voor, Ruth had de uitnoodiging
voor een diner op een buitenplaats aange
nomen, hoewel i k ,er voor bedankt had.
Ik walgde van dit comediespel, ik kon mij
niet als de gelukkige echtgenoot voordoen,
die ik zoo geheel en al niet was. Ik zat
aan mijn werktafel, en schreef over dienst
zaken aan Bergen plotseling vlogen mijne
gedachten weer daarheen, waar zy thans
zoo vaak vertoefden tot u. Ik nam uw
portret uit myn portefeuille, baalde je
brieven uit de geheime lade van de schrijf-
geefs een beroep op zijn troepen had gedaan.
Die toegevendheid was verstandig, maar
voor vereering van het nageslacht is zeker
heel wat anders noodig. Met deze meening
van de Daily News kan men 't gerust vol
komen eens zyn.
De noordelijke landen zijn in Europa veel
democratischer gezind dan de zuidelijke.
Dat bewijst vooral het laatste parlementaire
jaar Jin Noorwegen. Oudtijds werden daar
de koningin gekroond en gezalfd, de Volks
vertegenwoordiging heeft dit afgeschaft en
alleen den eed op de grondwet gehandhaafd
De koninklijke toestemming voor een
zitting van meer dan twee maanden is niet
meer noodig. De Koning mag zonder toe
stemming van het Storthing (de Noorsche
Kamer) niet langer dan zes maanden achter
een buitenslands verblijven, hetzelfde geldt
voor de prinsen van het Koninklijke Huis.
Houden zy zich niet aan die bepaling dan ver
liezen zij het recht op den troon. Bedeelden
krygen hun stemrecht terug, als zy de ge
kregen sommen terug betalen of gebruiken
voor de opvoeding hunner kinderen. Een der
laatste hervormingen betreft de invoering
van een normalen arbeidsdag. De sociaal
democraten hebben op een 8 urendag aan
gestuurd en nu bleek blijkens een rapport
van het zoogenaamde sociale Storthing-
comité, dat daarmede voor de staatsbedrijven
merkwaardige uitkomsten zyn verkregen.
De directie van de staatsspoorwegen, waai
de achturendag in sommige afdeelingen is
ingevoerd, deelt mede, dat nbch de loonen
lager zyn geworden, nöch de productie min
der is geworden. Bij den aanleg van een
spoorlijn bv. werd bij wijze van proef de
achturendag voor een half jaar ingevoerd.
Na afloop werd besloten den nieuwen werk
tijd te handhaven, omdat precies evenveel
werk werd geleverd als vroeger met den
tienurendag. In afdeelingen van de staats
spoorwegen, waar men hot aantal wekelyk-
sche werkuren van 60 tot 55 had terugge
bracht, was de productie niet alleen ver
meerderd, maar denkt men er hard over,
voortaan 48 uur wekelijks te laten arbeiden.
Op grond daarvan wordt nu voorgesteld een
normalen arbeidsdag van 8 of 9 uur in te
roepen. De conservatieve minderheid- in de
commissie wil dit alleen doen voor de
drijven waarby bizonder gevaar voor het
leven der arbeiders bestaat.
De conservatieven zijn echter over deze
kwestie verdeeld, zoodat er alle kans is
dat het shorting in zijn volgende zitting
het voorstel wel tot wet zal verheffen.
In Amerika zal de strijd om den presi
dentszetel weldra beginnen Eigenlijk zijn
de partijen, de republikeinen en de demo
cratie elkaar reeds fel aan het bestoken.
Geen middel wordt ontzien. De bekende
krantenman Hearst maakt een briefwisse
ling openbaar die tusschen de „Standaard
Oil Company" en den republikeinschen
Senator van Ohio, Jeseph Foraker gewis
seld is. Hearst beschuldigd een leider Has
kell, die de gelden administreert welke den
tafel, en verdiepte my met geheel myn ziel
in den heerlijken tyd, toen ze geschreven
werden. Ik had alles om my heen vergeten,
tot mij het luid en angstig schreien van
den kleine, uit myn gepeins opschrikte. Ik
snelde naar de kinderkamer.— 't was slechts
een loos alarm geweest; myn knaapje zat
reeds weer lachend op den schoot der minne.
Aan je brieven denkend, liep ik haastig
terug, en bemerkte toen ik in mijn kamer
trad, den sleep van Ruth's lichtgeel zijden
kleed, die juist achter de donkere portiêre
verdween. Terstond snelde ik haar na en
vroeg, of ze mij soms wenschte te spreken?
Zy stond in de aangrenzende kamer in 't
volledigst grande toilette; zij had de
kleine vuistjes gebald, en de donkere oogen
waren met onbeschrijfelijke woede en ver
achting op my gericht. Thans beg< zy hare
rol te spelen, en voorwaar, zij was een zóó
geroutineerde tooneelspeelster, dat ik mij
in 't eerste oogenblik liet misleiden. „Raak
my niet aanriep ze mij tegemoet. „Wat
wilt ge van mij Ik verlang je nabijheid
niet." En niet ruischenden sleep verliet zij
het salon, waar ik, niet wetend wat dit te
beteekenen had, in verbazing achterbleef.
Kort daarop hoorde ik haar uitrijden, en
eerstden volgenden dag zag ik haar in de kin
derkamer weder. Ik had den geheelen
morgen dienst gehad en verlangde er naar,
mijn lief onschuldig zoontje te zien. Myn
democraten voor den verkiezings Campagne
worden toegezonden, dat hij in dienst der
Standard Oil Company is. Uit de briefwis
seling die Hearst publiceert blykt dat Fo
raker van die Oliemaatschappij bedragen
van 15, 14 en 50 duizend dollar zou heb
ben ontvangen. Daarvoor zou by zich dan
verbonden hebben om als Senator steeds
in de bres te springen voor een wetgeving
naar de wenschen der Company. Foraker
geeft toe die sommen ontvangen te hebben,
doch beweert dat die hem toekwamen voor
bewezen diensten. De 50 duizend dollar b.v,
waren bestemd, voor een Couranten onder
neming. Toen bleek dat daar van niets kon
komen, heeft hy het geld terugbetaald. Hy
beweert verder met de olietrust niets uit
staande te hebben.
Geen wonder dat de onthullingen van
Hearst een pijnlijken indruk maken. De
kansen van Taft, den gunsteling van Roo
sevelt, zegt men, rijzen door het gebeurde
niet. Roosevelt heeft het dan ook noodig
gevonden een brief te publiceeren om Taft
schoon te wasschen door te vermelden dat
hy vroeger reeds heeft vermeld niets met
Foraker uitstaande te hebben. Men zegt dat
BryaDd's kansen door deze onverkwikkelijke
geschiedenis rijzen. We zouden voorloopig
nog maar het liefst wedden op de ver
kiezingen van Taft!
Amerika blijft overigens geheel het land
der moderne vindingen. De lezer weet, dat
overal de vrouwenbeweging tracht voor
de vrouw dezelfde rechten te verkrijgen als
voor den man. Als democraten gevoelen
we daarvoor veel en het vrouwenkiesrecht
b.v. vindt in ons geen principieele tegen
standers. We zijn ook van meening dat de
wetgever de vrouw vaak onrechtvaardig
heeft achtergesteld bij den man en vele
artikelen van het Burgerlijk Wetboek drin
gend wijziging eischen in verband met de
positie der vrouw.
Doch Amerika schijnt leelijk te over
drijven.
De vooruitgang van het feminisme heeft
in een huishouding te Chisago geleid tot od-
verwachtte resultaten.
Getrouwd zijnde met een vrouwelijke arts,
zag een ingenieur zich tot zyn leedwezen
verplicht om by absentie van de dokteresse
zelf de zorgen van zyn zoontje vaneenige
maanden oud, op zich te nemen. De inge-
nieuse vader vond toen een toestel uit, dat
in contact gebracht wordt aan een electrische
geleiding. Dat apparaat brengt een wieg in
beweging en laat terzelfder tijd een fono
graaf afloopen, welke het geliefde wiegelied
je van den kleinen erfgenaam zingt.
Niet tevreden aldus door de electriciteit
zyn rol van droge min vervuld te hebben,
heeft deze vindingrijke vader met het oog
op zyn toekomstige kinderen een electrisch
toestel geconstrueerd, welke op geregelde
tijden melk laat vloeien uit een zuigflesch
en verder bij tusschenpoozen een zeker iets
by het kind verricht, dat moeilijk te omschrij
ven en gemakkelijk te raden is.
Deze laatste vinding echter, zoo ingenieus
ze in principe ook is, stuit in de praktijk ech
ter nog op allerlei bewaren. We zijn daar
niet ver meer af, dal we een electrische moe
der kunnen koopen
Dat is toch een beetje te kras. Gelukkig
komt het bericht uit Amerika. Dat wil zeg
gen, dat men het met de waarheid ervan
maar niet zoo nauw moet nemen I
groet bleef onbeantwoord; na een poos
vroeg ze, of ik even bij haar wilde komen,
ze had mij iets te zeggen. Na verloop
van een uur ging ik naar 't boudoir. Zy
stond aan 't venster, en verscheurde het
borduursel van haar zakdoek. „Ik ben het
leven aan jouw zy'de nu zat," zoo leidde
zy, zonder eenige voorbereiding ons gesprek
in. „Ik kan het niet langer verdragen, mis
leid en bedrogen te worden. Tot nu toe heb
ik altijd nog geloofd, dat ik mij misschien
vergiste; doch sedert korten tyd weet ik
zeker, dat men mij bedriegtik wil naar
myne ouders ryden en verzoek je, my te
vergezellenik moet een beslissing heb
ben, nog heden terstond, of ik word krank
zinnig
„Zeer gaarne," zeide ik, „hoewel ik voor
loopig nog niet vermoeden kan, wat je met
deze toespraak bedoelt. Ik geloof echter
zelve, dat het goed is, als we de beslissing
bespoedigenik zal laten inspannen."
Peinzend, wat ze met dat misleid en be
drogen worden" bedoeld mocht hebben, ging
ik heen. Daarna zaten we zwijgend'naast
elkander in het rijtuighoe zou ik hebben
kunnen vermoeden, welke plannen en in
triges er in dat schoone hoofd, dat met
de uitdrukking van gekrenkte onschuld in
de kussens van het rijtuig lag, gesmeed
werden Op welke wijze zij de breuk
trachtte tot stand te brengen, hebt gij zelve
Binnenland.
Op de Internationale Tentoonstelling voor
het Koffiehuis en Restauratiebedryf werd
de inzending der firma. Alex Meijer Co,
Koffiebranderij te Amsterdam, bekroond
met de hoogste onderscheidingeerediplo
ma met gouden medaille.
Nederlandschen Bond voor vrouwenkies
recht. Men meldt ons d.d. 18 September uit
den Haag.
Dezer dagen sprak de Voorzitter van den
Bond achtereenvolgens in Geldermalsem,
waar de heer Doy'er, in Utrecht, waar mr.
E. Fokker en in Oude Pekela waar Dr. Brou
wer pretideerde. Na afloop werden in leden
vergaderingen der afdeelingen opgericht,
zoodat de Bond na een bestaan van ltyg jaar
thans 20 afdeelingen telt.
Ten slotte werd eene openbare vergade
ring te IJbergen gehouden onder presidium
van Mej. Rooyaard uit Hengelo (O.) waar
door aan die afdeeling een dozijn nieuwe
leden werd toegevoegd.
In laatstgenoemde vergadering vond uit
voerig en principieel debat plaats, dat zich
voornamelijk richtte tegen een eventueel
toekennen van kiesrecht aan de gehuwde
vrouw.
Door den trein verpletterd. Aan het Cen
traalstation te Amsterdam had een treurig
ongeluk plaats. De voorman-treinpoetser A.
de Kort geraakte te 6.20 uur onder den trien
72 van de staatsspoor, die uit Rotterdam
Gouda via het Weesperspoorstation het
Centraalstation binnenliep. De ongelukkige
werd zoo zwaar aan het hoofd verwond,
dat de dood onmiddelyk intrad.
De voorman poetser De Kort was by de
staatsspoor in dienst. Hij stond als zeer op
passend werkman bekend, was gehuwd en
in de Vrolikstraat te Amsterdam woon
achtig.
De oorzaak van het ongeluk, dat aan het
derde parron plaats greep en nogal conster
natie veroorzaakte, is niet met zekerheid
bekend.
Droevige dood. Op het gehucht het Jagertje
onder Hontenisse, had in 't laatst der vorige
week een ernstig ongeluk plaats. Zekere S.,
een 17-jarige jongeling, knecht by Willems
te Schuddebeurs, zat op een wagen, bespan
nen met twee paarden. Een daarvan werd
schichtig, waardoor de jongen van den wa
gen viel en met het hoofd onder een der
voorwielen terecht kwam. Zyn hoofd werd
verbrijzeld. Geneeskundige hulp kon niet
meer batenspoedig overleed de ongelukkige.
gezien en gehoord, Gretha. Deze geniale
gedachte was in haar brein opgekomen, toen
zij daags te voren, terwyl ik een oogenblik
by het kind was gegaan, je brieven op myn
schrijftafel zag liggen. Zy gebruikte ze by
de verschrikte ouders als bewysmiddel voor
myne ontrouw, en dat middel deed zijn
uitwerking, zooals gy helaas zelve mee
moest aanzien.
„Hoe innig gaarne had ik je destyds, toen
ge zoo doodsbleek in de kamer stondt en
met ontsteld gelaat en verschrikte oogen
de personen aankoekt die zich, als van een
misdadigster, van u afkeerden, o, hoe
innig gaarne had ik je destyds beschermend
in myn arm genomen, en gezegd:
„Vrees niet, ik ben by je!" Maar dat
mocht ik immers niet doen, ik was nog de
echtgenoot van een andere vrouw. Toen
gy het vertrek verlaten hadt, nam ik dien
bewusten brief van my, dien ik in Ruth's
juweelenkist gevonden had, uit myn porte
feuille, en zeide op kalmen, koelen toon
„Hier is nog een brief, die er by behoort
en dien je zeker zeer gemist hebt, om de
collectie volledig te maken
Zy verbleekte even, en wist niet wat ze
zou antwoorden. Dit oogenblik van stilte
maakte ik my ten nutte, en wendde my
tot vrouwe v. Bendeleben, die de zaak nog
altyd niet scheen te begrijpen. In korte
woorden zeide ik haar, dat Ruth reeds vóór