ZUID-HOLLANDSGHE EN ZEEUWSGHI EILANDEN.
1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Om haar g-eld.
ONZE EILANDEN
voor de
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 1 Zaterdag 27 November 1909 17E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advertentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlaii 'i.-eli Overzicht.
De clericalen in 'frankrijk en Spanje heb
ben al het mogelijke gedaan om de nage
dachtenis van Ferrer door allerlei lasterlijke
aantijgingen te bezoedelen. Tegen de ver
spreide pamfletten heeft thans hetParijsche
comité tot verdediging van ue offers der
Spaansche reactie een manifest het licht
doen zien, waarin o.a. staat:
„De clericalen hebben gelogen! Zij, die
beweren, houden niet op, een doode, Fran
cisco Ferrer, te bezwadderen. Zij hebben
'tevergeefs gepoogd het publiek om den tuin
te leiden omtrent den man, zooals hij zich
Jn-het openbare leven vertoonde. Thans
'illen zij den particulier Ferrer zijn eer
rooven. Op smerige plakkaten, te Parijs en
in de de provincie verspreid, beweren zij le
dat de millionair Ferrer ziju kinderen honger
liet leiden. Wy zullen bewijzen dat Ferrer,
de beheerder van een vermogen, dat geheel
- verd gebruikt voor de verwezenlijkingzijuer
lieên qj? onderwijsgebied; nooit heeft opge-
- iden zijn dochters te ondersteunen en in
haar behoeften te voorzien, door het ge
tuigenis van zijn Parijschen gevolmachtigde.
2e. Ferrer zou zijn wettige vrouw hebben
yeriaten om met maitressen te gaan 1 'oii.
Als Ferrer zich van zijn vrouw moest laten
scheiden, dan geschiedde dit, wijl hij onge
lukkiger wijze met een vrouw gehuwd was,
die hem niet waardig was. Al zijn vrienden
kunnen dit getuigen. Is daarin iets oneervols-
gelegen De wettige regeling van dezen toe
stand kon alleen daarom niet dadelijk volgen
wijl er in 7 vj.nje geen echtscheiding bestaat.
3e. De maitresse van Ferrer zou op den
dag voor zijd inhechtenisneming een wis
sel van 200000 francs hebben ontvangen.
Wij zullen bewijzen, dat mevrouw Solidad
"Villafranca, de vriendin en mede-arbeidster
van Ferrer, te Teruel geïnterneerd was
evenals al de beambten van Ferrer's uit
geverszaak te Barcelona. Zij zouden ver
hongerd zijn, wanneer het verdedigings
comité hen niet ondersteund had.
4e. Ferrer zou de gebeurtenissen in Bar
celona hebben gebruikt om op de beurs geld
te winnen. Het staat echter onomstootelijk
vast dat Ferrer het bericht van de alge-
meene staking eerst op Zondag 27 Juli
kreeg op welken dag de beurs gesloten was."
Ook de beide dochters van Ferrer, Tri
nidad en Paz komen met verontwaardiging
op tegen de leugens over hun vader ver
spreid. Vooral de brief, die Paz Ferrer aan
de bladen schreef -en waarin zij haar vader
een edel mensch en een groot idealist noemt,
maakt veel indruk, omdat Paz, zooals zij
zelve kenmerkt, heelemaal niet instemt met
de ideeén van wijlen haar vader en tot op
het oogenblik als „goed katholiek" bekend
staat. De clericalen in ons land hebben zelfs
ook getracht het voor te stellen als of Ferrer
rechtvaardig was veroordeeld en niet als
FEUILLETON.
(Slot.)
Vergiffenis schenken? Hiervan is im
mers geen sprake! God zij geloofd, dat je
nu weer hiér bent
Maar alvorens op te staan, scheurde zij
een stukje papier in duizenden snippers.
Toen liep zij naar het venster en liet ze
wegwaaien als sneeuwvlokken dwarrel
den zij door de lucht. Toen zjj zich om
keerde zag zij hem aan in de ernstige
oogen.
Wat was dat.? vroeg hij, terwijl hij
haar aan zijn borst trok.
Zij sloeg de armen om zijn hals en ver
borg de roodbetraande oogen aan zijn borst.
Zoo stonden zij aan het open venster in
den helderen zonneschijn. Tjilpend vlogen
de zwaluwen hen voorbij en 't was óf die
elkaar toeriepen: „Weer terug! Weer
terug
Ook beneden in het huis begon het leven
dig te wordeneen klein bruin deerntje
maakte de ontbijttafel in de tuinzaal ge
reed.
slachtoffer was gevallen van het schrikbe
wind der inquisitie. Dat men wel degelijk
het recht heeft te spreken van een „bende"
die in Spanje de bevolking uitzuigt, blijkt
uit den brief van een Hollander in de N. R. C.
Volgens het concordaat van het Vaticaan
van 1858 zijn er slechts drie geestelijke orden
in Spanje geoorloofd en er zijn er hon
derden, die niet minder dan.7 bOOO inrichtingen
als kloosters, kerken, schoten en fabrieken
bezitten en 2/% millioen H.A. land,tezamen
ter waarde van tien duizend millioen franken,
waarvoor zy bovendien geen belasting te
betalen hebben. Daarvan is de Jezuitenorde
de rijkste, de machtigste, de overheerschen-
de. Die orde en de regeering gaan hand aan
hand. Zij helpen en steunen elkaar, niet
steeds ten voordeele van het Spaansche volk.
Nog een voorbeeld. De staat geeft uit 62
millioen peseta's aan de geestelijkheid voor
't onderwijs, waarvan, volgens ruime bere
kening, slechts 16 millioen gebruikt worden.
Resultaat60 procent der bevolking kan
lezen noch schrijven, dat is bijna 11 millioen
van de 18 millioen inwoners 1
De lezers oordeele of we het recht hadden
te spreken van den bendeEn dan komen
waarlijk nog clericale blaadjes hun lezers
wijsmaken, dat wy tegen den moord op
Ferier protesteerden uit haat tegen den gods
dienst! De vuige lasteraars weten zelf wel
beter! Neen, niet tegen den godsdienst, gaat
het. Maar tegen het misbruik, dat het Spaan
sche monnikendom, dat jezuieten en anderen
van den godsdienst maken om zichzelve te
bevoordeelen.om macht te verwerven, omhet
volk te onderdrukken en uit te buiten. Daar
tegen gaat het en niemand kan ontkennen
dat voor d 'iken in Spanje de naam
„bende" volkomen juist was gekozen.
Wie meent, dat het zoogenaamde liberale
ministerie, dat in Spanje nu heette (jn opge
treden iets uitstaande heeft met waar libera
lisme, vergist zich. Moret is even katholiek
als de vorige leider Maura. Beiden zullen op
hun beurt alles doen om het tegenwoordig
verderfelijk stelsel in stand te houden.
In het Engelsche Lagerhuis zijn de be
raadslagingen aan den gang over de begroo
ting en de befaamde motie van Lands-
downe uitsprekende, dat het Hoogerhuis
thans niet gerechtigd is om zich over de
beginselen der begrooting uit te spreken
alvorens zy aan het oordeel van het volk
onderworpen zal zijn geweest.
Deze motie, die door de conservatieven
met luiden jubel is begroet is feitelijk niets
anders dan een inbreuk op de in Engeland
geldende grondwettelijke regeling. Het Hoo
gerhuis bestaat op het oogenblik uit 3 pairs
van koninklijken bloede, 3 aartsbisschop,
pen, 32 hertogen, 23 markiezen, 123 graven,
42 burggraven, 24 bisschoppen, 335 baron
nen, 16 Schotsche en 28 Iersche pairs. Men
hoeft niet te vragen of dit ook een reactio
naire collectie is. Van de 618 pairs zijn er
615 stemgerechtigd en daarvan zijn er 92
Twee kopjes, twee borden, én in 't
midden een ruiker van rozen. Voor 't laatst,
dat ik 't doeNu kan z y er weer voor
zorgen." Peinzend bleef zy staan. „Hij be
seft niet, hoe goed hij 't treft, dat hy zoo'n
geduldig, gehoorzaam vrouwtje krygt als
ik ben, fluisterde zy. Maar dat is waar, i k
zou mij niet lichtelijk kunnen gaan inbeel
den, dat hy mij om m'n geld had genomen
Ze moest er zelf hartelijk om lachen.
Maar 't wordt toch 'n keurig uitzet,
als tante Rosalie er voor zorgt!
Zy opende de tuindeur ea liep naar bui
ten in het frissc'ne groen.
De zon scheen ,zoo heerlijk, de wereld
was zoo schoon, en de kleine Adèle hadden
kantonrechter zoo hartelijk lief. Zij was roet
hem verloofd, in stilte verloofd, daar hy in
de gegeven omstandigheden, nu hethuwe
lyksgeluk van zyn vriend op het punt stond
vernietigd te worden, dezen niet in al de
gelukzaligheid van een gelukkig verloofde
onder de oogen wilde komen.
Zy hadden elkaar in 't geheim eeuwige
trouw gezworen en elkaar nög meer in 't
geheim - gekust. Het was juist na het
drinken van die aardbeien-bowl geweest.
Tante Rosalie had hen niet gehoord, die
zat op de kanapee 'n uiltje te knappeD.
En Frans God alleen wist, waar die
ronddwaalde.
Maar nu Zy bekeek haar kleine hand
jes. Ja, daar zat'waarlijk inkt aan. Ze had
juist naar Frankfort bericht„Groote
liberaal, waarvan er hoogstens 80 voor de
begrooling zullen stemmen. Sedert eeuwen
bestaat in Engeland reeds de gewoonte, dat
aan het Lagerhuis het toezicht over de geld
middelen toekomt en deze geheel van het
toezicht van 't Hoogerhuis zijn onttrokken.
Dit is reeds zoo sinds de 17e eeuw. Slechts
eeDmaal, in 1860 heeft het Hoogerhuis ge-
t-acht aan de rechten van 't Lagerhuis te
'•■ïmen, toen dit een vermindering van de
invoerrechten op papier had voorgesteld.
Het gaf toen den strijd spoedig op. Thans
gaat het conservatieve bolwerk het opnieuw
probeeren. Door het heele land tracht het
het volk tegen de begrooting in het harnas
te jagen. De protectionistische groep van
Chamberlain trekt met de grootgrondbezit
ters, alcoholbaronnen en groote brouwers
onder leiding van Balfour op om het volk
te bewegen de conservatieven bij de aan
staande verkiezingen de overwinning te
bezorgen. Als de liberalen nu van hun kant
maar krachtig "propaganda maken, is er wel
hoop, dat het volk zich niet zal laten mis
leiden om terwille van 't eigenbelang der
grootkapitalisten de conservatieven aan het
roer te brengen.
Evenals in Engeland is ook in Frankrijk
de begrooting een punt van heftige discus
sie. Het tekort bedraagt daar maar 200
millioen. Minister Cochery wil daarin voor
zien door belasting op alcohol, auto's en
andere weeldeartikelen.
Evenals in Engeland komen de alcohol-
verkoopers krachtig in verzet. Zy doen al
het mogelijke om het volk tegen de voor
gestelde wetten in te nemen. De groote
rem is alweer ook hier de senaat, al is deze
dan ook niet zoo ver conservatief als het
Ergelsche Hoogerhuis. De senatoren kunnen
in Frankrijk niet met hetpinkpillenmiddel
der protectie komen aandragen, want pro
tectie bestaat in Frankrijk reeds lang en
toch is er in de schatkist een reuzentekort.
In de Fransche Kamer beschikt het ministe
rie over een flinke meerderheid, doch het
was de vraag of deze wel met de finantieele
plannen zou meegaan, omdat algemeens
verkiezingen in het uitzicht zijn. Een afge
vaardigde komt niet graag bij zyn kiezers
met nieuwe belastingen en vooral niet in
Frankrijk waar de afgevaardigden zeer
afhankelijk zyn van hun kiezers.
Toen echter minister Cochery in een
krachtige rede de noodzakelijkheid der ont
werpen had aangetoond, eindigde hij met
te zeggen Wanneer de meerderheid voor
de kiezers verschijnt, dan zal zy tot dezen
kunnen zeggen, ziehier de kamer van natio
nale verdediging, van de sociale hervormin
gen en van de werklieden pensioenen." Na
Cochery zette Briand het standpunt der
regeering uiteen, Hy wees er op, dat het
tekort alleen het gevolg was van de invoe
ring van den tweejarigen dienstplicht, van
tal van sociale wetten en van de opofferin
gen, die Frankrijk zich moet getroosten om
brand, groote angst, groote verzoening."
Eensklaps stond zy voor een kleinen,
dikken heer, met een grijze demi aan en
'n witten stroohoed op.
- O la la, kleintje, loop mij niet omver
Hij was blijkbaar in een verdrietige
stemming, die goeie oom Hendrik.
- 'n Mooie boel! Daar komt 'n mensch in het
holst van den nacht van Hamburg met den
sneltrein aan en moet, nauwelijks uit den
coupé gestegen, al hoorenmynheer Baum-
hagen, weet u 't al Op Niendorf is 'n
vreeselijke brand geweest. Groote schade!
„Zoo moe als ik was, kon ik weer in 'n
rijtuig stappen en hierheen rijden. Mod
kan toch den slaap niet vatten na zoo'n
bericht Maar wel duivekaterU zet 'n
gezicht, zoo vroolijk als op een kerstavond.
- De heele oogst is verbrand 1 vertelde
Adèle op 'n toon, alsof zy zei, dat ze de
honderdduizend getrokken had.
Wat 'n ongeluksvogel is toch die arme
drommel Is er al iemand daarginds -
hy wilde den naam niet uitspreken - naar
naar „Boschrust?" Of heeft men de ver
kondiging van de blijde mare soms weer
aan mij overlaten
Niemand is er heengegaan antwoordde
zij schalks.
De oude heer keek haar in de poppetjes
van de oogen.
Zeg eens, jou kleine heks, wat is er
toch gebeurd Er is iets gaande, dat zie ik
wel.
zyn leger prachtig en sterk te houden, de
eenigste waarborg voor het behoud van den
vrede 1
Na Briand's rede werd met een groote
meerderheid besloten tot de artikelsgewijze
behandeling der belastingontwerpen.
Ook by de inteipellatie's over de Marokko-
kwestie gelukte het dank zy het handig
optreden van het kabinet de kamer mede
te krygen en de aanvullingsc-redieten voor
Marokko ingewilligd te krijgen.
Toen Duitschland in 1906 nieuwe belas
tingen invoerde, was de raming, dat deze
150 millioen zouden opleveren. Die som
kwam echter lang niet in de schatkist,
de opbrengst bleek slechts 120 millioen.
De schandelijke heffingen van het vorig jaar
moeten 500 millioen in de schatkist bren
gen, doch de opbrengst valt zoodanig tegen,
dat men het tekort er lang niet mee zal
kunnen stoppen. Het Berliner Tageblatt
zegt dat de regeering om 650 millioen te
krijgen, het volk met 900 millioen heeft
belast. Want die som moet het voor de
verhoogde rechten aan de verkoopers be
talen. Dat is juist de vloek van indirectie
belastingen met name de protectie. Zy leg
gen op het volk een nog veel zwaarder
last dan de opbrengst aan de schatkist be
draagt.
Over de samenwerking van de sociaal
democraten en de vooruitstrevende liberalen
in Duitschland schreven wij reeds vroeger.
De bekende sociaaldemocraat v. Koll schrijft
ei over in de Socialistische Monatshefte.
Hy bepleit samenwerking voor 't groot
hertogdom Baden. In zyn betoog komt deze
merkwaardige zinsnede voor
„Onze geheele economische ontwikkeling
dringt om oplossing van het probleem, langs
welke ljjn een samenwerken van de soci
aaldemocraten met de burgerlijke partyen
mogelijk is. Het liberalisme beschikt nog
over een zoo 3terk contingent kiezers, dat
men er niet over denken kan het politiek
uit te schakelen, en de sociaaldemocraten
alleen zullen in afzienbaren tyd nog niet in
staat zijn de clericaal-conservatieve reactie
te overwinnen. Hoe langer deze reactie aan
het roer blijft, des te verwarder wordt de
toestand."
Zou het in ons land ook geen tyd worden
dit eeDs te gaan overdenken
In Griekenland blijft de militaire offi-
cierenbond baas. Hij dwingt het parlement
de eene hervorming na de andere aan te
nemen. Dat hierby het „haastige spoed is
zelden goed" vaak van toepassing is, blijkt
uit het volgende
Onder de aldus haastig aangenomen
wetten ttas er ook een, waarbij alle achter
stallige belastingen, dié vóór 1899 betaald
hadden moeten worden, doch niet betaald
werden, oninbaar werden verklaard. Dit
wetje werd ingediend onder voorgeven,
dat daardoor de arme bevolking van een
- Ik ben verloofdflapte het gelukkige
kleine ding uit.
Goddank, zy had het nu eindelyk iemand
verleid, het was eruit 1
Jou ongelukskind
Dat was de felicitatie van oom Hendrik.
Maar zij liep lachend weg, op het huis toe.
Het ontbijt is klaar, riep zy van het
terras naar beneden. „Koffie, thee, ham en
eieren."
De oude heer, die het- voorplein had wil
len opgaan om het tooneel waar de brand
gewoed had, in oogenschouw te nemen,
sloeg nu rechtsaf en volgde haar.
Het is waar ook, mompelde hy. Ik doe
verstandiger, als ik eerst wat ga eten. Die
lange rit heeft mijn maag geheel en al van
streek gebracht.
En oom Hendrik strompelde de trappen
af en nam de kruk van de glazen deur ter
hand.
Wel, barmhartige hemel, zag
hij goed
Daar zit Linden, de arm in een slinger,
en naast hem Zou hij die dikken
bruine vlecht niet kennen, en die tengere
gestalte, die zich vooroverbuigt en het
vleesch voor hem in kleine stukjes snydt
Kyk, nu heft zij het hoofd op, kust hem
op het voorhoofd en zet zich dan weer stil
op haar plaats.
Wel duizend en nog eens duizend don
ders Men moet maar eens op reis gaan
Oom Hendrik laat de kruk weer los. Het
gedeelte der achterstallige belastingen zou
worden ontheven.
Thans is echter een der staatsontvangers
Papathanassopoelos, komen verklaren, dat
de uitvoeringsbepalingen dier wet zoo slecht
zyn, dat aan verschillende groote kloosters
daardoor millioenen, die zij niet aan belas
ting hebben betaald, worden geschonken,
en dat eveneens een aantal zeer vermo
gende personen, onder welke twee afgevaar
digden, rijke maatschappijen en instellin
gen, groote geldelijke voordeelen verkrijgen,
ten koste van den staat.
Zorbas, de leider van den officierenbond,
was daarover zeer verontwaardigd. Hy gaf
onmiddellijk last, dat de wet niet mocht
worden uitgevoerd, doch opnieuw aan de
Kamer móet worden voorgelegd, om ge
wijzigd te worden
Dit is slechts een staaltje van den zon
derlingen toestand in Griekenland. Merk
waardig is hierin niet het minst, de groote
macht van kolonel Zorbas, grooter dan die
van den koning, zoodat hy in staat is, een
wet, die door de Kamer werd aangenomen,
terug te zenden en door haar te laten
wijzigen
Haaysche Brieven.
LUI.
Eerder dan wel iemand het zal hebben ver
wacht heeft de groote gebeurtenis plaats
gegrependr. Kuyper zelve heeft over de
lintjesaffaire gesproken. Zyn verklaring
werd in diepe stilte aangehoord, maar die
stilte was als de voorbode van het onweder.
Want hoe mooi gesteld en hoe aandoenlijk
het moest klinken, dat dr. Kuyper het boete
kleed aantrok, er zijn zooveel onnauwkeu
righeden in het document ontdekt, er is
zooveel tegenspraak aangetoond tusschen
deze en vroegere uitleggingen, er is zooveel
onnoozelheid in, dat dr. Kuyper niet begre
pen zou hebben, dat er èn voor Mathilde
èn voor baron Lehmann wel degelyk ver
band bestond tusschen de geldzendigen aan
de antirevolutionaire partijkas en de ridder-
orde, dat men nauwelijks weet of het ernst,
is als dr. Kuyper zich op zijn eer en gewe
ten beroept. Dezelfde man, die het boetekleed
heette aan te trekken, trad Maandag in de
Kamer alweer als redenaar, als leider van
zijn partij op. Toen moet hy toch wel ge
voeld hebben, dat het niet in den haak was,
wat hy deed. Aan de linkerzijde ledige
banken, aan dan rechter kant slechts enkele
leden, waarvan er zelfs één onder dr. Kuy-
per's speech zat te slapenTroosteloos
eenzaam stond hij daar zijn betoog te hou
den. Was het niet erger dan het boetekleed,
dat by, de machtige man van 1901, op die
wijze zijn antitheserede moest houden Hoe
moet hy zich gevoeld hebben, toen de chris-
telyk-historische van Idsinga kwam vertel
len, dat wel degelyk de gebruikelijke wyze
waarop aan het departement werd en wordt
wordt hem raar om het hart; hij is niefe
graag aangedaan en houdt er ook niet van,
de menschen te storen. Het allerliefst zou
hy zich uit de voeten gemaakt hebben.
Misschien lukt het nog.
Maar neen. Daar opent Truusje reeds de
deur. „Oom Hendrik I" zegt zy smeekend.
En hy treedt binnen, en doet juist, alsof
het er nooit anders heeft uitgezien. Het is
puur egoïsme. Emoties bekomen hem nu
eenmaal slecht.
Ik kom eigenlyk maar om naar den
brand te informeeren. Die schijnt nog al
flink te hebben huisgehouden.
- GoddankEr is geen mensehenleven
by te betreuren, zegt Linden. Zelfs geen stuk
vee is in de vlammen omgekomen. Wel is
de oogst geheel verloren, maar uitdeasch
is iets anders verrezen.
By de laatste woorden reikte hij Geer-
truida de ongedeerde hand.
O, la la, bromt oom Hendrik binnens
monds, terwyl hij zich haastig bedient van
ham en boter. „Ik zeg jelui, kinderen, dat
reizen is eigenlyk je grootste dwaasheid,
en wanneer er op Helgoland geen kreeften
en te Hamburg geen aalsoep was, dan
maar Truusje, je lacht en je huilt tegelijk
Nu ja, ik ben blij dat ik weer thuis ben,
Oost West, thuis best. En als jelui er niets
tegen hebt, dan vul ik dit glas met goeden
portwijn en ledig het op je beider welzijn
en den vrede en voorspoed van Niendorf 1
Pros't
