LSDIJK. f NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD, ZÜID-HOLLANDSCHE EN ZEBÜWSCHI EILANDEN tieanx eaux éfoon". ieanx e Goederen, enz. OLLANDSCH 'UWCREDIET. ipierliandel ireau OELHARNIS jontvangen zeer fijne Portret-, Ansicht-, 3, Inktstellen, Inkt- iidrukkers, Zelf- ipen, Akten- ovoort. zooalsHoepla- of Noordpool, Kogel- vroolijke Rarekiek, -let Belegeringspel, lechten, SnipSnap- e vliegende enz. rtes de Correspon- p en klep. S dan een G te verkrijgen. t lage prijzen. Schenk, tl der PATHÉFOON. de bizonder groote BOEKEN. luis bezorgd. "53© ie Millioen Gulden en volgestort f 2.000.000.— DEPOSIT. rente °/o. 10 September 1914. sten f 7.'258.495.88 - 1.075.809.07 - 292.073.42 zitter De Directie J. F. MOENS. VILLE. Mr. M. MOENS voor Middelharnis en DER koogh IDeLBARVU. IJIIJIIJIIjlijlljlljlljlljl Snip- of ichotbank het Departement Middel- :;dijk der Maatsch. tot Nut verleent onder borgtoch t in f 25 tot f 500. toeten geschieden bij den [ingmeester KADE, MIDDELHARNIS. ile Levertraan, Saematogen, Soma al Cacao enz. enz. [nis en Omstreken ver- -HOUWER, stdljk Middelharnis. TOOlt ALKMAAR. jl. Telefoon 73. TSCHAPPEN ENKHUIZEN, YFesterstraat 6. 's-GRAYENHAGE, f Molenstraat 45. tt. ROTTERDAM, 3, Leuvehaven 107. ONZE EILANDEN voor oa Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen. Prijs per kwartaalf 0,50 Afzonderlijke nummers- 0,05 No. 4 Zaterdag 12 December 1914 22E Jaargang Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis. Prijs per advortentiën van 1—5 regels f 0,50 Iedere regel meer- 0,10 Groote letters naar plaatsruimte. Olficiëele Mededeelingen. MOND- EN KLAUWZEER. De BURGEMEESTER van Middelharnis maakt bekend, dat, nadat ons land sedert 28 April j.l. geheel vrij van mond- en klauw zeer is geweest, in de laatste weken deze ziekte weder onder het vee van een twintig tal boerderijen is uitgebroken, hoofdzakelijk in het Oosten van het land en vrij zeker in rechtstreeksch verband met de epizoötie in Duitschland. Eenige gevallen moeten worden toege schreven aan het bezoek van personen, die werkzaam waren op een Duitsche boerderij, waar mond- en klauwzeer heerschteandere weer ontstonden eenige dagen na een bezoek van vreemde kooplieden. Ook nu weer hebben zich, evenals bij de invasie van 1911, gevallen voorgedaan, waarvan de aangifte eerst geschiedde, nadat de verschijnselen zich al geruimen tyd had den geopenbaard en een groot aantal dieren ziek was geworden in één gemeente werd door het gebruik van onvoldoend verhitte ondermelk der zuivelfabriek het mond- en klauwzeer binnen enkele dagen over 13 boer derijen veispreid. Voor liet succes dor bestryding is hot van het grootste belang, dat van elk voruioodolük goval van mond-en klauwzeer onmiddellijk wordt kennis gegeven. Gewezen wordt op het gevaar, hetwelk schuilt ln het toelaten in de veestallen van kooplieden, bekenden of familieleden uit Duitschland. Herinnerd wordt aan artikel 13 der wet van 28 Juli 1870 (Staatsblad No. 131), luiden de „Wanneer zich bij eenig stuk vee ver schijnselen van een besmettelijke ziokte openbaron, is de houder of hoeder verplicht daarvan onmiddellijk kennis te geven aan den Burgemeester der gemeente, waar het vee zich bevindt." Bjj nalatigheid zal de wot in haar volle gestrengheid worden toegepast. Middelharnis, den 10 December 1914. De Burgemeester voornoemd, ULBO J. MIJS. krijgt hy slechts een deel van het bedrag uitbetaald. De rest verdwijnt alvast in de zakken van den woekeraar. Er zijn voor beelden bekend, dat een slachtoffer van zoo'n schavuit of zoo'n zoogenaamde Bank voor f 500 voorschot moest teekenen voor f 1000 af te lossen in tien jaren, terwijl van de f 500 notabene f 200 als waarborg moest blijven staan. Voor die f 200 krijgt hy dan een bewijs ad f 150, aflosbaar in 10 jaar. In dezen crisistijd tieren dergelijke prac- tijken welig en de talrijke advertentie's in de bladen bewijzen, dat heel wat slachtoffers worden gemaakt. De justitie kan de gewetenlooze schavui ten slechts zelden achterhalen, woekercon tracten zyn niet strafbaar gesteld en de woekeraar, die minstens vijf jaar achter de tralie's hoorde, blijft vrij rond loopen. Het eenige, wat men nu tegen die schan delijke practyken kan doen, is het publiek inlichten en ieder in geldnood verkeerende, ten ernstigste de waarschuwing toe te roepen Pas op, schrijf niet op advertenties, icaarin geld op gemakkelijke voorwaar den xoordt aangeboden I Biiitenlandscfi Overzicht. Militairen van ons eiland kanuen indien zij liun adres opgeven, GRATIS „VOORUIT!" en ONZE EILANDEN ontvangen. Men gelieve zicli op te geven aan de administratie te Middelharnis. Kwade practijken. Wij wezen er in ons Woensdagnummer op, welke schandelijke practijken door knoeiers bij den export van cacao worden bedreven. De schelmen, die van eens anders ongeluk probeeren te profiteeren, staan voor niets. Er zijn in ons land honderden middenstan ders, die hun zaken zien achteruitgaan en in groote finantieöle moeilijkheden verkee- ren. Is het wonder, dat een adveitentie in een of ander blad, waarin op gemakkelijke voorwaarden geld verkrijgbaar wordt ge steld, die in nood verkeerden aanlokken O, wee, als zoo'n ongelukkige er in vliegt. Schrijft hij op de advertentie, dan wordt hij onmiddellijk verzocht een paar rijksdaalders per postwissel te zenden voor informatie- kosten. Is deze postwissel bij den barmhar- tigen geldschieter ingekomen, dan ontvangt de aanvrager twee gedrukte stukken, met den weidschen naam getiteld: „algemeene voorwaarden voor de behandeling van geld- leeningen". Een dier pamfletten moet hij geteekend terugsturen. Doet het slachtoffer dit, dan heeft de vunze woekeraar hem in zijn klauwen. Want met dit stuk teekent hij afstand van alle mogelijke rechten. Hij verplicht zich afstand te doen van alle rech ten, die de wet hem geeft en belooft 50pro cent boete van het gevraagde bedrag te betalen, als hij de affaire niet geheim houdt. Boven dien verbindt hy zich alle kosten te betalen, die de „directie" (lees de woekeraar) nog mocht maken. Weigert hy dit, dan wordt het nog erger. Want op het geteekende stuk heeft hij verklaard dat niet-betaling beteekent, dat hy zy'n aanvrage heeft ingetrokken en nu een schadeloosstelling zal betalen. Krygt de man eindelijk zyn aanvrage ingewilligd, dan De wyze waarop door de Duitsche auto riteiten gehandeld is ten opzichte van de twee te Bergen geïnterneerde Duitsche vlieg- oföcieren, die op hun eerewoord waren vrij gelaten, maar niettemin ontvluchtten, kan niet anders dan een goeden indruk in ons land maken. De interneeringsquaestie behoort tot de moeilijke dingen, die in een neutraal land, tijdens een door zyn naburen gevoerden oor log te regelen zyn. Wy, Nederlanders, die zonder in den oorlog betrokken te zyn, er toch op onze wyze ons deel van te dragen krygen, hebben reeds ruimschoots gelegen heid gehad, dit te ondervinden. Wij behoe ven slechts te herinneren aan de groote moeilijkheid om in zoo korten tijd zoovelen onder dak te brengen, de nieuwe bezwaren die zich opdeden, toen de winter naderde, en in verband daarmee de huisvesting in ten ten door eene, die meer beschutting gaf en verwarming der verblijven mogelijk maakte, moest worden vervangen. Intusschen zijn dit moeilijkheden, die tenslotte in kosten zyn om te zetten, kosten, die de betrokken regeering bij den vrede heeft te vergoeden. Maar er zijn ook bezwaren van anderen en veel ernstiger aard. Men denke slechts aan het gebeurde in het interneeringskamp te Zeist, en aan het geval der gevluchte vliegenier-officieren, dat ons nu bezig houdt. Art. 11 van het „Verdrag nopens de rech ten en verplichtingen der onzijdige mogend heden en personen in geval van oorlog te land" bepaalt uitdrukkelijk dat de inter- neerende mogendheid zelf te beslissen heeft of geïnterneerde officieren vrijgelaten kun nen worden, „mits zich op hun eerewoord verbindende, het onzijdige grondgebied niet zonder verlof te verlaten". Onder deze „mits" waren ook de twee Duitsche vlieg-officieren vrijgelaten en zy breken het gegeven woord. De oplossing, die de Duitsche autoriteiten aan de zaak hebben gegeven, zal ieder be vredigen. Na in hun vaderland teruggekeerd te zyn, door ieder met wrevel aangezien, zijn zy door de autoriteiten op hun verplich tingen gewezen en als berouwhebbende euveldadejs teruggekeerd (hetgeen in dit ge val beteekentgezonden), ten einde zich ter beschikking der Nederlandsche autoriteiten te stellen. In de positie dezer arme zondaren te midden hunner mede-geinterneerden, denken wy ons liever niet in. Maar de han delwijze van het Duitsche legerbestuur is even tactvol als correct. Deze moreele straf is gestrenger dan vestingstraf en zal naar buiten een veel gunstiger indruk maken. En wat Holland betreft, het kan over deze wy'ze van behandeling der netelige zaak niet anders dan geheel voldaan zyn. Terwijl het bovenstaande geschreven werd kwam het telegram binnen, dat de vernie tiging van twee der beste Duitsche kruisers en een kleinere in het Zuidelijk gedeelte van den Atlantischen Oceaan, bij deFalklands- eilanden, ten W. van de Zuidpunt van Zuid- Amerika, meldt. Na den slag by Coronel heeft het Duitsche eskader, dat daarin met zooveel succes op trad, dus den Atlantischen Oceaan opgezocht hetzy om de Engelschen en Franschen naby hun eigen kusten te gaan bestoken, hetzij om den vijand afbreuk te doen in den At lantischen of den Indischen Oceaan. Het was nog compleet, toen het door de Engelsche vloot werd overvallen en tot den zeeslag genoodzaakt. De bijzonderheden aan gaande het gevecht zy n in de eerste telegram men nog gering. Uit welke schepen het Engelsche eskader bestond, is zelfs nog ge heel onbekend. Het is intusschen zeker, dat de in den slag by Coronel ondergegane Engelsche schepen in den slag by deFalklands-eilanden gewroken zyn. Het verlies, hier door de Duitschers geleden, weegt ruimschoots op tegen dat der Engelschen op de kust van Chili. De Scharnhorst en de Gneisenau waren; tweelingschepen, eik van 11.600 ton, en ge bouwd in 1906. De Leipzig wa3 een kleine kruiser van 3250 ton, gebouwd in 1905. Alle drie zyn dus betrekkelijk moderne schepen, met een gezamelyken inhond van 26,450 ton. Daarentegen waren de Monmouth en de Good Hope, die de EDgelschen by Coronel verloren, respectievelijk 9800 en 14,100 ton. Zij waren beiden in 1901 gebouwd, dus ouder, en hadden een gezamenlijke tonnen inhoud van 23,900. Tijdens den slag werd de admiraalsvlag gevoerd door de Scharnhorst, die te gronde ging. Of Admiraal Von Spee het lot van zyn schip heeft gedeeld, meldt het telegram niet. De mogelijkheid bestaat dus nog, dat hij behoort, tot de velen die gered werden. Wat er van de kleine kruisers Dresden en Nurnberg, die wisten te ontkomen (beide iets grooter dan de Leipzig) geworden is, zal later blijken. Uit het Westen niets dan berichten als „Wij hebben in het Argonnerwoud terrein gewonnen" van Duitsche, en„Wy zyn aan de Maas en in het Argonnerwoud goed vooruitgegaan", van Fransche zyde. Ten W. van Reims bombardeerden de Duitschers een boerderij, en te Senheim (in den Elzas) beschoten de Franschen een idiotengesticht. Men vordert dus werkelijk goed. De aanvoer van 56.000 man via Antwer pen, waarvan een bericht in Hbl. van Ant werpen gewaagd, beteekent op troepen massa's, als die in d9zen oorlog ageeren, niet genoeg om er den doorslag van te verwachten. De oplossing van het Westelijk front is dus naar alle waarschijnlijkheid nog niet te wachten. De berichtgevers op het westelijk oor logsterrein zyn het niet eens of er al dan niet een groote veldslag in Belgis op komst is. Van Engelsche zyde wordt beweerd, dat het vechten in Belgié opnieuw heftig aan den gang is. De Britten hebben nu hun loopgraven zoo sterk gemaakt, dat zy „on neembaar" zyn. De stry'd aan de Yser in het overstroomende land is hervat. De Duit schers komen met gewapende motorbooten en vlotten de bondgenooten bestoken, maar dit kan nimmer den „grooten slag" worden, hoogstens een zeegevecht binnen de duinen. De Duitschers vallen weer langs de kust aan, ook hoort men het Engelsche scheeps geschut weer aan onze grens. Telegrammen uit Parys melden, dat de beurs daar heropend is en 't leven zyn normale aanzien herkrijgt. Van de week verwacht men alle ministers uit Bordeaux terug. De officieele verplaatsing der regee ring uit Bordeaux zal dan wel spoedig vol gen. 't Was op 2 September, dat de Fran sche regeering naar Bordeaux verhuisde. Van den toestand in Polen schijnt't voor- loopig onmogelijk, een juist overzicht te krygen. Sommige Duitsche bladen, als 't „Berl. Tagebl.". zien in de bezetting van Lodz door de Duitschers, den dageraad van de Duitsche eind-overwinning, het Oosten- rijksche legerbericht zegt, dat er nu aan de „beslissing in Polen" gewerkt wordt, maar dit liedje hebben wij al zoo dikwijls gehoord De beslissing bleef uit, ondanks de zware verliezen, die de strijdende par tyen elkaar toebrachten. De „Köln. Ztg." meent, dat men nu moet afwachten, welke gevolgen de overwinning van Lodz zal hebben. Zullen de Russen, evenals in October, den aftocht blazen Dan krijgt men opnieuw 't schouwspel van een wedloop in Polen. De Oostenrijkers kondigen, na den val van Belgrado, 'n nieuwe groepeering van hun troepen aan. Uit de Tweede Kamer. De dicht bezette tribunes en de volle loges, waarin oud afgevaardigden, leden der Eerste kamer, Hooge Ambtenaren en de gasten van den voorzitter een plaats vonden, be wezen wel, dat Dinsdagmiddag een der belangrijkste onderwerpen, die ooit de kamer bezighielden, aan de orde was. Hetleenings- ontwerp was het voorwerp van die groote belangstelling, waarvan mede een bijna vol tallige kamer getuigde. Wij mogen ons na de vele artikelen die in ons blad aan de kwestie gewijd zyn ge worden, ontslagen achten van den plicht dit ontwerp in bijzonderheden te vermelden. Drie sprekers waren Dinsdag aan het woord, twee Uniliberalen, de HH. Patyn en de Meester en de antirevolutionaire heer Rut gers. De speech van den laatstgenoemde wordt het best getypeerd door hetgeen een kamerlid opmerkte, nadat de antirevoluti onaire woordvoerder had geëindigd. Daar druipt de politiek aan alle kanten uit. Toen dr. Kuijper uit de Tweede kamer verdween werd de heer van der Voort vanZyp voor zitter der antirevolutionaire kamerclub. De profetenmantel van dr. Kuyper was dat wist ieder te zwaar voor zyn schouders. De heer van der Voort van Zijp kan voor treffelijk causeoren over strooibiljetien in verkiezingstyd, over raarinedomine's en de geestelijke verzorging aan boord der oorlogs schepen, voor leider eener politieke fractie is hij nu eenmaal niet in de wieg gelegd. Dies bleef over, den profetenmantel van den groo ten man uit de Kanaalstraat den welken de volbloed antirevolutionairen dezelfde eer bewijzen als de sultan van Turkije aan den mantel van Mahomed over te dragen aan een ander lid derzelfde fractie. Naar die eer dingen twee paladijnen des heeren Kuyper, nl. de Kamerleden Rutgers en Beumer. De heer Duymaer van Twist heeft zich waarschijnlijk uit bescheidenheid, sinds zyn extra-ordinaire militaire capaci teiten hem de portefeuille van Oorlog onder minister Heemskerk niet konden bezorgen, terugtrokken en occupeert zich nog uitslui tend met de kiezers van Steenwyk en het gebruik (misbruik) van de moordkuil op de Zuiderzee. De heer Beumer zoekt een slip van den profetenmantel te bemachtigen voor speeches over Salut of Saluut en redevoe ringen over een Curaqaoschen Turk, die geen Turk is. De heer Rutgeis is van ander gehalte. Hij is ontegenzeggelijk de bekwaamste onder de antirevolutionaire Kamerleden. Kon hy het over zich verkrijgen ettelijke maanden spreekles te nemen hetstootende edbijtende in zyn spreken, waardoor hy in de wande ling wordt vergeleken by een foxterrier, af te leeren, dan zou zyn betoog ongetwijfeld meer aandacht erlangen. Zyn speech by het Leeningsontwerp was van zijn standpunt handig opgezet, de eenige fout was, dat, zooals wy reeds citeerden, de politiek er al te dik op lag. De Unieliberale afgevaardigde de heer De Meester was de eerste spreker. Hij wijdde het eerste deel van zyn betoog aan de ge schiedenis der leeningsvoorstellen en betuig de zyn voldoening dat in het gewijzigd ont werp het tijdelijk karakter der leening zoo zeer is vastgelegd, dat voor 1 Januari 1917 een nieuwe wet noodig is. Dan kan beslist worden of het mooie denkbeeld van een heffing-in-eens in een wet kan worden belichaamd. Na een be spreking van den rentevoet van 5 o/0 waar tegen de heer de Meester geen oppositie zal voeren, besprak by de middelen tot dekking. Hy had groot bezwaar tegen de opcenten op de grondbelasting en de perso- neele belasting en betoogde, dat deze zouden kunnen verminderd worden, als de regeering niet in 1916, doch in 1918 de eerste aflos sing der leening stelt. Dat zou een ontlas ting geven voor de eerstvolgende jaren, als de opcenten het zwaarst zullen drukken. De heer Patijn hield een flnantiéel-tech- nische speech, die door de kamer met groote aandacht werd gevolgd en menigeen er aan herinnerde dat deze bekwame financier ach ter de groene tafel had behooren te zitten na de Junioverwinning van 1913. Zyn rede was als steeds buitengewoon knap en toonde, groote bankkapitaal lykt ons nog steeds ongemotiveerd. De Dinsdagmiddag was met deze drie redevoeringen geheel gevuld. Woensdag werd het eerst het woord ge voerd door den heer Vliegen. In een zake lijke rede verdedigde by de oorlogsheffing, waarmee men op eenmaal de oorlogsschuld zal delgen tegenover een leening op langen termijn. Hy wil reeds thans vastleggen, dat de aflossing der leening in 1918 zal geschie den door een heffing en zal om dit in de wet vast te leggen een amendement indie nen. Tegen den rentevoet van 5 °/0 en het opcentenstelsel ontwikkelde hy verschillende bezwaren, terwyl hy ,van de depreciatie van meerdere vermogensbestanddeelen weinig geloofde. Op uitnemende wyze stelde hy de voosheid van het argument in het licht, dat de arbeidende klasse moet meebetalen, om dat zy het meest van den oorlog lydt. Het is inderdaad onbegrijpelijk hoe de heer Rut gers zoo'n dwaas ding als bewijs kan aan voeren. De katholieke heer Van Vuuren was meer dan ministerieel. Hy zou liefst het oorspron kelijk voorstel gehandhaafd hebben gezien, moet niets hebben van een oorlogsheffing en richtte tot den minister de smeekbede als je belieft niets meer toe te geven aan drang uit de linkerzijde. Dit glanspunt van den dag was de rede voering van dr. Bos. Wy hebben van den vryzinnig-democratischen leider, hoe hoog zijn redevoeringen steeds staan, nimmer zoo'n schitterende, kloeke en afdoende rede gehoord. Allereerst kwam de heer Bos op tegen de ook o.i. volkomen onverdedigbare boutade van de regeering over de „agitatie die politieke fractie's over het leeningsont werp in het land hebben verwekt Als de heer Treub eens op de banken der Tweede Kamer had gezeten, zou hij vermoedelijk precies zoo gecritiseerd hebben en nog scherper als thans zyn partij- genooten doen. De heer Bos had daarin volkomen gelijk. Bedenk, wat de taak van het parlement moest zijn. Hoe sterker het parlement, hoe sterker de regeering. Juist. Als het zoover moet komen, dat de regeering geen critiek meer kan velen en daarover in haar boosheid zich aansluit by uitingen der Kuyperparty in het voorloopig verslag, gaan we geheel den verkeerden weg uit. Schitterend verdedigde dr. Bos de oorlogs heffing. Van de argumentjes des heeren Rutgers bleef niet veel over en dr. Kuyper zal goeddoen in de Standaard een ultra- zwierigen driestar te schrijven tot glorie van den beminden broeder om hem het leed te verzachten dat in de kamer zyn deel werd. Kostelijk was het moment, toen dr. Bos herinnerde aan de gedenkwaardige driestar, waarin de heer Kuyper profeteert dat zy, die by terugkeer van normale tijden zich zullen verzetten tegen een oorlogs heffing, „in den hoek gaan." Het „wee den heer Rutgers" bereikte helaas den antirivo- lutionairen paladijn niet, hij was reeds lang achter het klapdeurtje der kamer verdwenen. Mogelijk zat hy in het koffiekamertje, dat de rechterzijde als haar particulier heilig dom bezit en in de wandeling heel oneer biedig „het Heiletje" heet. (Als Duymaer dit leest, komt er vast een interpellatie in de kamer.) Vooral liet hij uitkomen, hoe het gewij zigd ontwerp een geheel ander karakter draagt dan het oorspronkelijke. Juist door dat thans het tydelyk karakter zoozeer is vastgesteld in het ontwerp, zijn thans de bezwaren veel verminderd. Het denkbeeld van den heer De Meester om het begin dei- aflossing tot 1918 uit te stellen, heeft de sympathie van den heer Bos. Hij acht het gelukkig dat de beslissing over deze quaestie zal vallen in het jaar voor de verkiezingen, zoodat het volk zal kunnen oordeelen over de wyze, waarop de Kamer haar beslissing zal nemen. De heer Bos eindigde met een kloeke verklaring van zijn standpunt en totzyner party. Na hem voerde de vryliberale leider mr. Tydeman het woord. Uit zijn redevoe ring zy aangestipt dat hy de oorlogsheffing zooals dr. Bos die wil, afwijst. Van het denk beeld van den heer De Meester moet hy niets hebben, de opcentenheffing heeft zyn goed keuring en alleen de jaarlijksche som voor aflossing en rente vindt hy te hoog. Kortom een speech, die bij weinigen veel vertrouwen in de vryliberale houding zal hebben gewekt. dat hy het vraagstuk meester is als weinigen. Alleen wat den rentevoet van 5 °/0 betreft, - - - beeft hli ons niet van de noodzakelijkheid Over ie speech van den beer Nierslrasz daarvan overtuigd. Dit faveurtje voor hetl

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1914 | | pagina 1