NIEUWS- ES ABYEBTEHÏIEBLAD VU WESTELIJK ZEEUWSCH-YLMM353.
LOKAAL-SPOORWEGEN.
No. 19.
Twaalfde Jaargang.
A". 1871.
S i l! ISnSMIBU
hit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag. I Prijs der Adverlenliëuvan 1-5 regels f 0,75 elke reyel
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van V.I,.™ jA l\ïo^rl daarboven f 0, S2V2. Groote letters uaar het getal gewone
Zeeland f 1,15; voor de overige plaatsen des Rijks, franco J O iTldtlll. regels die zij beslaan,
per post I 1,39. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redaclio betreffende, benevens Advertentie,» en gewone Bericliteu of Mededeelingen van Correspouo
te bezorsen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO, behalve de bekende Correspondentiën.
Wij hebben voor ons de brochure onder
dezen titel van den heer N. H. He.nket,
hoogleeraar aan de Uololechnische School te
Delft. Aan een Prospectus daarbij gevoegd,
ontleenen wij hetgeen volgt.
Het onderwerp is voor ons geweest zoo
belangrijk dat wij in twee of drie volg
nummers daarover wenschen te spreken.
I.
De snelle en gemakkelijke middelen van
verkeer hadden reeds zulk een gunstigen
invloed op handel en nijverheid uitgeoefend,
dat overal de wensch ontstond naar een
spoorwegnel, waarin, zoo mogelijk, elke ge
meente van eenig belang kon worden..opge
nomen. Van daar de onverdroten pogingen
in de Tweede Kamer bij de behandeling der
wet op den aanleg van spoorwegen, schier
door iederen afgevaardigde aangewend, om
hot district, dat hij vertegenwoordigde, in
het ontworpen net te doen opnemen. Of
schoon aan ieders wensch onmogelijk kon
worden voldaan, was toch de overtuiging
algemeen, dat men recht en belang had,
dien te uiten. De bloei, de ontwikkeling
van een gewest, van eene bepaalde streek,
hangt voornamelijk daarvan af, of de inwo
ners met de vereischte snelheid deel kunnen
nemen aan elke handelsbeweging. Wie p r-
soonlijk of met zijne goederen tijdig ter
plaats van een aanzienlijk commercieel of
financieel middelpunt kan zijn, heeft ontzag
gelijk veel voor op hem, die door locale
omstandigheden daarvan lang verwijderd blijft.
Bij aanzienlijke winst in tijd, welke gelegen
heid geeft om 1°. over de zaken elders te
spreken; 2°. die te huis te beslurenvoegt
zich die rechtstreeksche in geld, wanneer
de verhandelde waar niet meer op de gewone
wijze, langs vaak moeiclrjke en in den win
ter na iw bruikbare wegen, met paard en
wagen moet vervoerd worden, maar oruni 1-
dellijk aan den spoorweg kan worden over
gegeven.
Geldt dit voor ieder land in het alge
meen, op zeer bijzondere wijze nog betreft
dit het onze, dat door zijne veelvul ige wa
teren somtijds veel meer tijd vordert voor
het onderlinge verkeer, dan eene veel groo-
tere uitgestreklheiwelke niet onophoude
lijk door rivieren en kanalen doorsneden is.
Daarom bewijzen de tegenwoordige hoofd-
spoorweglijnen wel zeer uitmuntende diensten,
maar kunnen zij niet zóózeer tot algemeen
nut van de gansche bevolking strekken als
in de meeste andere landen van Europa. In
Nederland loch is het vaak voldoende een
paar uren van de hoofdlijn verwijderd te
zijn, om die bijkans onbereikbaar te achten,
of zich genoodzaakt te zien tot eene zeer
lastige en kostbare reis. Een der gevolgen
hieivan is dan ook, dat de bestaande spoor
wegen, door niet voldoenden toevoer van
personen en goederen uit de omstreken,
eene zeer vvenschelijke bron van inkomsten
derven.
Gelegenheid tot reizen doet reizen Tal-
lonzen, die, buiten den handel, er niet aan
denken, zonder dringende noodzakelijkheid,
van huis te gaan, gevoelen zich door het
gemakkelijk vervoermiddel uitgelokt eens
kennis te nemen van de wereld buiten hen.
Wie er vroeger niet aan dacht een vriend
of verwant, eene stad of aangename land
streek te bezoeken, vindt de bezwaren der
reis weggenomen, zoodra er een spoorweg
bestaat, en de ondervinding leert dat hij
gretig gebruik inaakt van de gelegenheid.
Zoo ligt het in de red-r^-i if.-hot iets z.
natuurlijks, dat het getal reizigers tegen
woordig een schier ongeloofelijk hooger
cijfer aanwijst dan eene kwart eeuw geleden.
Met de meeste zekerheid kan daarom
worden gezegd, dat, bij elke vermeerdering
van het snelle vervoermiddel, de algeinee.ie
reisbeweging in telkens hoogere mate zal
toenemen; waaruit dan voortvloeit: 1°. dat
de reeds bestaande spoorwegen eene rijkere
opbrengst mogen te gemoet zien2°. dat
elke nieuwe spoorweg in eene betere conditie
optreedt dan de bestaande» bij hunnen
aanvang.
Het is derhalve van algemeen en bijzonder
belang, dat Nederland, reeds nu niet mis
deeld, zich voortdurend met spoorwegen
verrijke.
Geheel overtollig mag de verklaring ge
acht worden, dat de spoorwegen de proef
hebben doorstaan. Niet ligt zal iemand
beweren, dat zij, door het betrekkelijk ver
nietigen der afstanden, geenszins tot nut van
alle klassen der maatschappij hebben gestrekt.
Evenmin kan worden staande gehouden, dat
eene geldbelegging in dit vervoermiddel niet
in soliditeit met elk ander kan wedijveren.
Integendeel, het linanlieei gevaar, dat de
meerderheid der ondernemingen vergezelt,
wordt bij den spoorweg, welke in behoor
lijke voorwaarde van levensvatbaarheid op
treedt, niet aangetroffen. Hel argument, dat
soms tegen deze redenering mocht worden
aangevoerd uit de exploitatie van een onzer
spoorwegen, kan voor alsnog niet ontvan
kelijk blijken. Immers, ter beoordceling der
opbrengst eener lijn, moet zij gedurende
eenige jaren geëxploiteerd zijn; bovendien
kunnen spoorlijnen, gelijk alle andere zaken,
wat betreft aanleg, uitvoering, enz. in zeer
exceptioneele omstandigheden verkeere» en
dus als maatstaf ter verkrijging eener alge-
meene wnarde-bepaling onbruikbaar zijn;
eindelijk kunnen zij mank gaan aan inwen
dige gebreken, waardoor het beren,
een voldoend batig saldo op de j
balans tot nog toe verhinderd vver-J.
verre dus dat men, ter wederlegging dev
meening van het soliede der geldbelegging,
zou mogen wijzen op eene voorhands n T
volkomen geslaagde onderneming, behoorde
men in zoodanige» excptioneclcn toestand
het bewijs te vinden, dat eene yewonc ex
ploitatie tot voordeelige uitkomsten moet
leiden. Tevens is niets nuttiger voor een
opvolger, dan de fout van een voorganger.
Leert mén uit eene ruim renderende Spoor
weg-Maatschappij, wat er, bij nieuwen aan
leg te doen, van eene minder voordeelige
leert men, wat er te laten valt.
Hoe meer hoofdl'jnen gereed komen, hoe
dringender de behoefte zal blijken aan bij
zondere spoorwegen. Men 1 hoeft slechts
een weinig met de Nederlandse!, reisgele-
genhedcri bekend te Zijn, om zich daarvan U
overtuigen. Voorheen werd alom overvloedig
in den dienst voorzien door diligences, trek
schuiten, enz. Elk stadje was min of meer
goed bereikbaar. De spoorweg heeft die
vervoermiddelen voor een groot deel doen
verdwijnen en waar m;n voorheen vele uren
in diligences moest doorbrengen, acht men
zich thans ongelukkig wanneer dit slechts
enkele uren duurt Daardoor zijn de reizen
in die streken, waar geeue spoorwegen zijn,
lot de onvermijdelijke ingekrompenhet
vertier op sommige der pluttelondsplaatsen
is betrekkelijk verminderd en daarmede het
goederenvervoer. Langzamerhand zouden vele
dorpen in verval raken alleen door het
gebrek aan ruim vervoermiddel. Voorheen
bestond dit, door dat er voer- en rijtuigen
in menigte waren tussehen de steden A en B.
Sinds deze intusschen door een spoorweg
verbonden werden, welke echter twee er»
drie uren van de dorpen verwijderd stoomt,
zijn veelvuldige kleinere ondernemingen ge
staakt, dewijl de ondernemers de kosleu
niet meer konden dekken. Geef aan dat
platteland een Lokaal-Spoorweg, die de dor
pen, daaraan gelegen, in verbinding brengt
met de meest nabijzijnde hoofdlijn en het
altijd en overal waargenomen verschijnsel
doet zich voor: niet slechts herleeft de oude
reisbeweging, maar zij neemt veelvoudig toe
door de gunstige gelegenheid.
Gelijk de spoorwegen het reizen op do
plaatsen aan of nabij de hoofdlijnen gelegen
bevorderden, zoo hebben zij het ten platte-
lande veelzins, zij het dar» ook op indirecte
wijze, doen verminderen. Daar derhalve
wordt de behoefte aan nieuwe en betere
vervoermiddelen dagelijks dringender gevoeld.
En zelfs is dit het geval, waar alsnog eene
voldoende dienst van veerschippers en vracht
rijders wordt aangetroffen, in vele gemeenten
moet vaak maanden lang dat vervoermiddel
ontbeerd worden, hetzij door ijs, hetzij door
