ONTDEKKINGEN
Zoeken tot het misschien toch lukt
De politie
verzamelt
vieze vingers
Kloppen onze|
geschiedenis
boekjes wel?
W\WIUW
achtergrond
mium
Oud grapje
Archeologie
Graven kostgeld
Amateurs
SaJ
DINSDAG 12 OKTOBER 1982
2
„Je vingerafdruk blijft je hele
leven hetzelfde", vertelt re
chercheur Stroosnijder van
de Middelburgse politie.
Op de hele wereld bestaan er
geen twee vingerafdrukken
die hetzelfde zijn. De politie
werkt al 100 jaar met vinge
rafdrukken.
Het idee komt uit India. De
Engelsen Gallon en Henry
bedachten daarna een sys
teem. Ze verdeelden de vin
gerafdrukken in 10 groepen.
In Middelburg heeft de poli
tie vingerafdrukken van bij
na 2.700 mensen.
Hoe werkt dat nu? Een voor
beeld. Als er een inbraak is
gepleegd komt de politie er
meestal aan te pas. Die kijkt
dan waar de inbrekers aan
hebben gezeten. Met poeder
komen de afdrukken op
zwart papier.
Op het bureau zoekt de poli
tie daarna uit tot welke
groep ze horen. De agenten
vergelijken heel veel vinge
rafdrukken. Men hoopt zo de
dief te vinden, maar dat is
heel moeilijk.
In Den Haag hebben ze alle
vingerafdrukken van men
sen die ooit gepakt zijn. In
terpol (internationale Polii-
tie) verzamelt vingerafdruk
ken uit de hele wereld. In
Amsterdam helpt een com
puter met zoeken.
In Amerika proberen ze
stemmen van misdadigers te
verzamelen. In belangrijke
gebouwen staan daar band
recorders die aangaan bij een
inbraak. Waarschijnlijk gaan
stemmen de vingerafdruk
ken vervangen.
Boogjes, lusjes en kringen
vormen de drie belangrijkste
onderdelen van vingeraf
drukken.
Sinds de vuistbijl is er een aantal
ontdekkingen gedaan waardoor
het leven in korte tijd erg veran
derde.
Zelfs zoiets 'eenvoudigs' als het
wiel moest worden bedacht. Van
af die vinding ging men op een
heel andere manier oorlog voeren
en het land bewerken. Ook de
handel veranderde: het vervoer
werd immers veel eenvoudiger.
In de achttiende eeuw werd het
leven plotseling anders door de
stoommachine. Heel wat mensen
vonden toen werk In de fabrieken,
die overal in het westen werden
gebouwd.
De twintigste eeuw wordt nü al de
eeuw van de chip genoemd. Chips
hebben Inderdaad de vorm van de
dunne aardappelsehijfjes die na
het zwemmen je ergste honger
stillen. Ze kunnen echter veel
meer: moeiteloos en foutloos ne
men ze heel wat werk van ons
over.
In september werden zelfs de eer
ste pratende chips in gebruik ge
nomen. Nog een stapje verder en
dan kunnen ze ook het werk van
leraren en onderwijzers overne
men.
Chips: een kleine uitvinding met grote gevolgen.
Na middernacht ging het hek op slot. Alle studenten aan
de universiteit van Oxford wisten dat. Daarom klommen
ze over de muur, als ze zo laat nog naar binnen wilden.
Edward de Bono - nu een be
roemd geleerde - wilde dat op een
keer ook doen. Maar hij vond over
die muur klimmen veel te moei
lijk. Het hek leek hem heel wat
gemakkelijker.
Toen hij er bovenop zat, draaide
het piepend open. Het werd nooit
op slot gedraaid, maar iedereen
had dat altijd gedacht.
In een van zijn boeken zou hij la
ter schrijven dat kinderen de bes
te uitvinders zijn. Zij zijn begaaf
der in het oplossen van proble
men dan volwassenen.
Ze pakken de koe gewoon bij de
horens en het kan hun niets sche
len of de oplossing belachelijk is.
Volgens Edward de Bono zouden
er zelfs geen problemen zijn, als
volwassenen denken als kinde
ren.
Misschien is dat wel veel gezegd,
maar iets is er zeker van waar.
Isaac Newton (1642-1727) vroeg
zich al heel lang af waarom de
maan niet op de aarde valt Het
antwoord kon hij maar niet be
denken.
Toen draalde hij de vraag om:
Hoe komt hetdatde aarde niet op
de maan valt? De oplossing van
dat probleem was een 'peule-
schil'.
gedicht gedicht
Nog m'n naam op het kaartje,
haha, wat een mop!
nu de veer erin duwen
en het deksel erop.
En heel diep begraven
ziezo! dat is klaar
wie weet wordt 't gevonden
over driehonderd jaar.
O, ik zie het al voor me
't wordt bekeken, betast
voorzichtig, zoals dat
bij iets onbekends past
En dan plots dat duveltje
met dat kaartje. O, prachtig:
'met de groetjes van Jan
uit het jaar tweeëntachtig!'
Marina van den Boogaart
Van veel belangrijke ontdekkin
gen is helaas niet bekend hoe ze
gedaan zijn. We weten niet hoe
het wiel is uitgevonden en we zou
den maar wat graag weten hoe de
eerste mensen ontdekt hebben
dat gekookt vlees beter smaakt
dan rauw vlees.
We weten wel het een en ander
van latere ontdekkingen. Vele
blijken toevallig gedaan.
Columbus (1492) was op zoek naar
Indië, maar lande in Amerika.
En Alexander Fleming (1881-
1955) ontdekte penicilline, terwijl
hij iets anders zocht.
Toen hij de Nobelprijs kreeg voor
zijn ontdekking, vertelde hij eer
lijk hoe het gegaan was. Hij was
op een dag verkouden en er viel
per ongeluk een druppel van zijn
neus in een schaaltje bacteriën.
Hij zag wat er gebeurde en begon
daar over na te denken.
Aan penicilline hebben veel men
sen hun leven te danken.
Ontdekkingen worden niet altijd
zo 'gemakkelijk' gedaan. Vaak Is
het een kwestie van jarenlang kei
hard werken. Computers zijn
daar tegenwoordig onmisbaar bij.
Jammer is alleen dat die niet kun
nen denken als kinderen: met
kronkels.
Magdaleen Langeweg werkt op
Zonneveld in Oostkapelle. Dat is
een tehuis voor kinderen met een
handicap. Je bent daar om zoveel
mogelijk dingen te leren die je
niet (meer) kunt. Er is daar ook
een school. Magdaleen is vaak
aan het uitvinden. Soms naar
kleine dingen. Zoals een tande-
borstel met een bocht in de steel.
Zelf poetsen is immers veel fijner?
Ben je een uitvinder van je vak?
Nee, ik werk op de ergo-therapie..
Hier heet dat gewoon 'de ergo'.
Wij proberen een kind alle gewo
ne dingen te leren. Zoals aankle
den, eten, een spelletje, zelf er
gens heen.
Maar sommige kinderen kunnen
niet lopen, hun hand of arm niet
goed gebruiken. Spelletjes en kar
weitjes zijn dan vaak de beste oe
feningen. Door steeds goede
werkjes te kiezen helpen wij een
kind zo zelfstandig te worden als
maar mogelijk is.
Noem eens een paar hulpjes die
zoal zijn uitgevonden?
Een lepel met een scharniertje in
de steel. Een plankje met een
rand zodat je brood niet weg
schuift bü het smeren. Een soort
armband waarin een pen kan, dan
schrijf je dus met je pols.
Of een kleerhanger met een haak
je aan het eind of een rubber dop.
Zo kun je dingen naar je toe halen.
interview interview
je schoen uit duwen, op je rug
krabben of op het lichtknopje
drukken. Er Is natuurlijk nog veel
meer.
Hoe begint zo'n uitvinding?
Je kijkt eerst wat er niet lukt. Bij
voorbeeld een jongen die niet dat
kleine knopje kan vasthouden
waarmee je een elektrische rol
stoel bestuurt. Hij kan dus niet
zelf op pad. Dan moet je iets ver
zinnen wat zijn hand wel kan pak
ken. Een latje of een bolle knop.
Soms is dat ook moeilijk. Zo heb
ben we laatst een reuzen spijker
in dat kleine knopje geduwd met
een plankje erop. Door dat plank
je in de goede richting te wiebelen
lukte het wel.
Verzin je zoiets in je eentje?
Nee, wij werken altijd met een
groepje mensen. Op Zonneveld
zijn dat de meesters en de jufs van
de school, wü van de ergo, en de
mensen van de fysio-therapie.
Dat is de afdeling waar je oefenin
gen doet om je lijf zo goed en sterk
mogelijk te maken.
Samen kijken we vooral waaróm
iets nu precies niet gaat. Daarna
proberen we iets te bedenken
waardoor het misschien toch
lukt.
Duurt het lang voor jullie iets heb
ben bedacht?
Nou en of, soms wel een jaar. Tel
kens iets verzinnen, en dan kijken
of het kind er iets aan heeft. Maar
het meeste werk is natuurlijk
voor het kind. Die dan onze 'uit
vinding' echt niet zomaar kan ge
bruiken. Daar moet ontzettend
veel mee geoefend worden. Dat is
best wel moeilijk. Gelukkig zijn
onze kinderen reuze goede door-,
zetters.
Als je in Zeeland woont is het heel
goed mogelijk dat er vlak bij j
huis nog 'schatten' te vinden zjjo.1
Wanneer er gebouwd moet wor,
den komen de graafmachines
nogal eens in botsing met resten
van oude gebouwen. Zo kwam ei
enkele weken geleden in Middel
burg een stukje van een zeven-
tiende-eeuwse haven tevoor
schijn.
De voorwerpen, die dikwijls door
toeval boven water (of boven de
grond) komen, zijn voor ons vaal:
erg waardevol. Ze kunnen heel
wat duidelijk maken over de ma
nier van leven ins ons land in heel
andere tijden.
Het oudheidkundig bodemonder
zoek wordt geleid door archeolo
gen.
De heer Oele, van het archeolo
gisch bureau in Middelburg, zegt
dat er nog veel interessante zaken
in de Zeeuwse grond liggen. Voor
lopig moeten ze daar ook maar
blijven, vindt hij.
Er zullen steeds betere methodes
worden gevonden om de resten op
te sporen. Het zou wel eens
kunnen zijn dat er in Zeeland in
de tijd van de Romeinen en de
Noormannen heel wat meer is ge
beurd dan we nu denken. Het zou
hem niets verbazen als onze ge
schiedenisboekjes niet zo erg blij
ken te kloppen.
Het is niet eenvoudig om uit te
vinden hoe oud een voorwerp 1
Bij gebouwen kan de vorm van de
stenen een aanwijzing zijn. Van
aardewerk bekijkt men de kleur
en de soort versiering om na te
gaan in welke tijd het werd ge
bruikt.
Tijdens opgravingen werken er
behalve archeologen ook teke
naars, fotografen en mensen die
de oude voorwerpen zo goed mo
gelijk herstellen. De echte gravers
moeten heel voorzichtig hun werk
doen.
Dit alles kost veel tijd en veel
geld. Daarom wordt er nu in Mid
delburg ook niet verder gezocht.
De heer Oele wordt dikwijls opge
beld door kinderen, die iets g&
vonden hebben. Hij maakt dan
een afspraak met ze om de voor-
wepen te bekijken. Het gebeurt
wel eens dat er zeldzame vond
sten bij zijn.
Toch mag je niet zomaar gaas
graven. Als je echt geïnteresseerd
bent kun je lid worden Van de 'Ne
derlandse jeugdbond voor de be
studering van de geschiedenis',
Deze bond organiseert onder
meer werkkampen voor kinderen
tot 17 jaar.
De meeste waardeivolle vondsten
komen in een museum terecht. In
het Zeeuws Museum in Middel
burg kun je bijvoobrbeeld gaan
bekijken wat er in onze omgeving
zoal werd gevonden.
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse
Courant B.V.
Redactie: Marina van den
Boogaart, Anneke van den
Doel, Leen van Duivendijk, Cor
de Jonge, Mieke Lemmens,
Sylvia Scheers, Jan Smeekens,
Ineke Timmerman en Willem
Verstuijf.
Adres: Walstraat 56-60, 4381
EG Vlissingen.
Tel (maandag t/m vrijdag, van
9.00 uur tot 17.00 uur): 01184-
15144
Advertenties: (per brief) Admi
nistratie PZC, Postbus 18, 4380
AA Vlissingen," of afgeven aan
het PZC-kantoor in Vlissingen
(Walstraat 56-60) of in Middel
burg (Markt 51).
