VERSLAVING
Van walkmans word je doof...Wat zeg je?
W- 1
Er zijn er altijd die overdrijven...
ËÜËi
■In
PaaHI
tgi
Je kijkt om
de verveling
te verdrijven
Lezen is
het leukst
Jojo
Dallas
Slechter
Geen verplichting
Doof
Ikke niet!
Niet gelukkig
Portemonnee
Vreten
KRULLEBAK
DINSDAG 13 MEI 1986
De helft van de tv-kijkers in
Frankrijk vindt zichzelf aan de
televisie verslaafd.
Die Fransen vinden hun televi-
sie-dwang net zo erg als niet
zonder sigaretten kunnen of
sterke drank.
Zij willen hulp. Bijvoorbeeld
door een tv-loze dag per week in
te stellen.
We vroegen klas 3a (15 jaar) van
de Oranje Nassaumavo uit Mid
delburg of zij ook een tv-pro-
bleem hebben.
Ze zaten alle 28 meteen op het
puntje van hun stoel. Zo alles
bij elkaar kijken ze namelijk
heel wat af: Miami Vice, het
journaal, Hill Street Blues,
Top-pop, films of gewoon alles
wat los en vast zit.
Sommige kinderen zitten haast
al hun vrije tijd voor de kijk
kast. Maar tv-verslaafd? Dat
vinden ze nogal wat.
„Soms ben ik het eigenlijk wel",
geeft Maja eerlijk toe. „Ik kijk
overal naar. Ook als het niets is.
Misschien is het volgende wel
beter, denk je dan. Voor series
als Dallas Iaat ik alles lopen".
Alles? „Nou ja, als het om een
erg leuk afspraakje gaat vraag
ik of de buren het op de video
zetten",
„Bij mij is het gewoon bij ge
brek aan iets beters", zegt An-
dré. In de winter is het echt
verschrikkelijk. Dan zit ik in
het weekend om 8 uur 's mor
gens al bij de tv. Ook voor
video-films, soms wel zes.
Maar zodra het mooi weer
wordt ga ik surfen. Of een zo-
merbaantje. Dan mis ik de tv
ook niet".
Spontaan plannetjes maken is
er bij de meesten niet bij. Eerst
kijken of-er-iets-komt. En daar
tussendoor je huiswerk maken
of iets afspreken.
Saskia is een van de meer kies
keurige kijkers uit 3A. „Ik doe
vaak liever iets leuks", zegt ze.
Maar sommige dingen mis ik
niet graag. Zoals het journaal,
praatprogramma's, over nieu
we uitvindingen of zo. En ook
popgroepen. Als je ze echt ziet
proefje veel meer van de sfeer".
Ze vindt wel dat de program
ma's almaar slechter worden.
En Jacqueline zegt bezorgd:
„Vroeger wist iedereen wél iets
leuks te doen. De kinderen van
nu kunnen dat niet. Ze hebben
ander speelgoed, geen fantasie
meer. Ik vind dat ouders veel
meer moeten meekijken als er
tv is. En het uitleggen. Dat gaat
vast niet overal goed".
Drie A geeft toch wel toe dat
televisie een soort verslaving
kan zijn. Maar voor een ver
plichte tv-loze dag per week
voelen ze geen spat.
Robert-Jan: „Dat vind ik over
dreven. Gewoon stom. Je hebt
toch een eigen wil? Van die tv
kun je best alleen het goede
pakken. Iedereen moet dat zelf
beslissen.
Als je niet echt minder wil
kijken lukt geen enkel plan. Al
haal je bij die lui de televisie uit
huis".
Voor je dit leest moet je eerst even
je radio uitzetten. Want ik wil nu
eindelijk wel eens stilte.
Ken jij echte stilte?
Waarschijnlijk niet. De meesten van
ons zijn verslaafd aan geluid. Dat
begon bij sommigen al in de box. Jij
speelt lekker en je ouders prutsen
wat in de kamer. Uiteraard met de
radio de hele dag aan.
Jij als baby hoort dus steeds gelui
den. Vaak het slappe geleuter van
een diskjockey. Soms de stem van
je vader of moeder.
Of was het toch de radio weer?
Kleine kinderen kunnen het ver
schil niet meer horen. De kans dat
ze zich later slecht kunnen concen
treren is erg groot. Vaak hebben ze
dan nog steeds achtergrondgelui
den nodig.
Stilte is bij ons iets ongewoons
geworden. Zo maar stil bij elkaar
zitten om eens goed na te denken
kennen wij niet. We worden dan
zenuwachtig.
Eigenlijk zijn we bang voor stilte.
Hup die radio aan. Wat er ook te
horen is.
Het toppunt van geluidsverslaving
is wel de walkman. Muziek op de
brommer, in het bad, in bed en
tijdens het huiswerk.
Teveel geluid is slecht voor je con
centratie, Maar bij een walkman
komt er nog iets bij. Vooral als je je
walkman altijd loeihard zet.
Volgens een onderzoek van Philips
kun je dan langzaam doof worden.
Harder dan 80 decibel is gevaarlijk,
(geluid meetje in decibel). De mees
te walkmans komen wel tot 100
decibel.
Je kunt er dus doof van worden. En
dat is niet de stilte die we bedoelen.
Want je moet wel kunnen blijven
genieten van goeie muziek. Maar
dan met mate.
Hopelijk komt er een walkman op
de markt die niet harder kan dan 80
decibel. Ideetje voor Philips?
Verslaafd. Je moet er niet aan den
ken. Enge beelden van drugs, heroï
ne, spuiten. Brrü
Drugs en heroïnegebruik zijn inder
daad vaak de eerste dingen waar je
aan denkt bij dat woord.
En geen wonder. Het is de bekend
ste en wel heel ernstige vorm van
verslaving. Ook alcohol en roken
kunnen dat zijn.
Echte verslaafden kunnen niet
meer zonder. Ook al weten ze dat ze
hun lichaam ermee kapot maken.
Een keertje overslaan is onmoge
lijk.
Vraag wie dan ook of hij of zij ergens
aan verslaafd is. „Hoe kom je er
bij?" zul je dan vaak horen.
Maar, veel volwassenen èn kinderen
zijn het wel. Soms zonder het zelf te
(willen) weten.
Verslaving is meer dan roken, alco
hol, drugs. En het komt bij iedereen
„Vroeger kon je nog een potje voet
ballen buiten. Nu glijd je uit over de
hondestront. Of je knalt tegen ge
parkeerde auto's op".
Aan het woord is Adrien Kant (23).
Hij is de eigenaar van 'Sportland' de
gokautomatenhal van Vlissingen.
„Deze hal is een nieuwe ontmoe
tingsplaats geworden. De compu
terspelletjes zijn erg populair. Dat
leren ze al op school, vertelt Adriën.
Verder staan er flipperkasten en
fruitautomaten. De automaten zijn
erg duur. Een flipperkast kost wel
10.000,-.
Elke dag verdient hij z'n boterham
tussen flitsende en bliepende mon
sters. Een waterval van licht en
voor. Jong of oud, rijk of arm. Maakt
niet uit.
Verslaving is namelijk een vorm
van gewenning. Dingen die je fijn
vindt, doe je meestal ook vaker dan
andere dingen.
Verslaving gaat nog een stapje ver
der. Dingen zijn niet alleen meer
fijn. Maar je kunt ook (haast) niet
meer zonder.
Zenuwachtig, moeilijk worden als je
het een keertje zonder moet. Er
steeds aan moeten denken.
Daarbij hoort dus ook heel veel
snoepen. Moeten (vr)eten, wat het
ook is. Altijd voor de tv hangen. En
wat te denken van geld- en compu
terverslaving?
Over het algemeen is verslaving een
gevolg van verveling, je niet hele
maal gelukkig voelen. Ontevreden
heid of onzeker zijn - Vaak zelfs
zonder dat je het weet.
geluid. De wereld van de Space
Invaders en van Grazy Climers.
- Zijn er ook. gokverslaafden?
„Zowel bij de jongste (vanaf 15/16
jaar) als bij de ouderen. Ik denk dat
1 op de 10 klanten verslaafd is aan
het gokken.
Maar ik moet voorzichtig zijn. Het is
mijn broodwinning.
Sommigen komen elke dag gokken.
Ze zeggen zelf niet dat ze verslaafd
zijn. Ze zeggen dat ze wel kunnen
stoppen. Maar dat zegt elke ver
slaafde.
Kijk maar eens naar al die rokers.
Die zeggen ook dat ze kunnen stop
pen. Maar ze paffen gewoon door".
Je zoekt of vindt toevallig iets wat
wel leuk of lekker is. En wil steeds
meer, steeds vaker. Tot je denkt dat
je niet meer zonder kan.
Of echt niet meer zonder kan.
Het blijkt dat zo langzamerhand
vooral de tv-, eet- en snoepversla-
ving - ook bij kinderen! - aardig uit
de hand aan het lopen is.
Elke vorm van verslaving heeft een
grote invloed op je leven. Op wat je
doet. Waaraan je denkt. Waar je
mee bezig bent. Hoe je overkomt.
Niet alleen jijzelf, maar ook de men
sen om je heen hebben er steeds
mee te maken. En niet altijd is dat
even plezierig.
Wat dat betreft zouden veel mensen
best eens even mogen nadenken
voor ze verontwaardigd zeggen „Ik
verslaafd? Hoe kom je erop!".
- Vind je het niet erg om geld aan
verslaafden te verdienen?
„Eigenlijk wel", zegt Adriën. „Maar
ik vind dat iedereen zelf verant
woordelijk is. Dan kun je alle siga-
rettenwinkels ook wel sluiten.
Een potje gokken kan heel leuk zijn.
Je hebt altijd mensen die overdrij
ven.
Sommige ouders sturen hun kinde
ren voor een hele middag naar mij.
Met een volle portemonnee. Dan
kunnen ze op straat geen kwaad
doen zeggen die ouders.
Ik kan ze toch niet wegsturen. Ik
moet ook leven. Maar het liefst
verdien ik m'n geld aan mensen die
gewoon eens een gokje komen wa
gen".
De negenjarige Irene Janse uit
Middelburg heeft al heel wat
letters gegeten. Vanaf haar vijf
de jaar verslindt ze het ene
boek na het andere: Harm, Jan
en Ineke; Brenda en de Wilde
hengst; de Dolle Tweeling of De
Vijf. En vooral Suskes en Wis-
kes. Soms een paar per dag.
Ze sleept de halve bieb mee
naar huis. En verder schuift ze
na schooltijd stilletjes tussen
de strips in de boekwinkel van
de buren.
Aan de witte snoeppapiertjes
op de grond kun je dan zien
waar ze is geweest. Net als bij
Hans en Grietje.
Een beetje verslaafd aan lezen
soms? „Nee hoor", vindt Irene,
ik kan ook best wat anders
doen. Zoals kleuren, buiten spe
len of met m'n vriendinnetje. Ik
lees niet omdat ik me verveel.
Ik vind het gewoon het leukst."
Zo gaat haar meeste vrije tijd
op aan die grote leeshonger.
Vast een tien voor lezen denk je
dan. Maar nee. Een gewone
zeven en aan voorlezen heeft ze
een hekel.
Later een baantje tussen de
boeken hoeft ze ook al niet.
Irene: „Ik word liever kapster of
kraamverzorgster. Dan lees ik
wel als ik klaar ben.
gedicht
Tussen m'n tanden
aan het puntje van mijn neus.
Tegen m'n wangen
en dan in m'n mond opvangen.
Laten brommen als een bromvlieg,
laten vliegen als een vlieg,
een salto rond mijn pols.
Je moet niet denken dat ik lieg.
Het gaat vanzelf, heus
ik heb gewoon geen keus.
Mee in bad
en mee in bed
half slapend
lukt nog net.
Ik kan 't
onder m'n armen
en tussen m'n billen
met tien aan mijn tenen
als ik zou willen
en aan mijn oren
ook achterstevoren
en 3x rond mijn nek
Zeg, wat bedoel je met
JOJOGEK?
Marina van den Boogaart
