Schelde-actie drukt ons
met neus op een riool
Wrakken in de Schelde moeten
weg voor veiliger scheepvaart
Voor het lijstje
GREENPEACE VRAAGT SNELLE AANPAK
DINSDAG 14 NOVEMBER 1989
jg
Makkers praat zacht, maak geen
geraas: het feest van Sinterklaas
komt in dit laatste jaargetij on
verbiddelijk dichterbij. Vrees het
allermeest in de late nacht voor
het feest geschuifel op het dak
van het slepen met de zak door
Zwarte Piet die alles hoort en ziet.
Maar heb je een jaar lang alleen
maar goed gedaan (zoet meisje of
brave knaap) val dan gerust in
slaap: het is Sint niet ontgaan,
wees dus niet bang.
Zaterdag is het hele land in rep en
roer, en daarna volgen drie lang
zame weken van hopen dat je
krijgt watje zo graag hebben wilt.
Een skateboard van dik driehon
derd gulden misschien? Een
schitterend glanzend speelgoedje
dat beweegt en een tijdje ook nog
geluid maakt?...
Als Sinterklaas verstandig is, ver
rast hij je in ieder geval met een
mooi boek, want Van Kinderboe
ken Krijg Je Nooit Genoeg. Een
paar tips voor op je lijstje.
Een boek of ik schiet is een verha
lenboek met verhalen en gedich
ten van dertien Nederlandse
schrijvers en schrijfsters. Zonder
van elk verhaal of gedicht iets te
verklappen kun je van allemaal
samen zeggen dat ze over gewone
dingen gaan. Dat kan van alles
betekenen, dus ook dat er veel on
gewoons in kan gebeuren.
De laatste vijftien bladzijden
gaan over het maken van boeken.
Een ander aantrekkelijk ex
traatje is de prijs. 'Een boek of ik
schiet' kost maar 9,90 en ziet er
toch precies zo uit als alle andere
boeken met een harde kaft van
uitgeverij Ploegsma.
Het ratteplan van de Amerikaan
se schrijver Tor Seidler is een
spannend verhaal over de meest
dramatische periode in de ge
schiedenis van de ratheid. Het
speelt zich voor een groot deel af
onder de grond - in de riolering
van New York, maar dat is voor
ratten heus een romantische om
geving.
Eerst het drama. Ook in New
York hebben ratten geen goede
naam bij mensen. Een van de bo
vengrondse bewoners van de stad
is zelfs van plan de hele ratheid in
één ratklap uit te roeien.
En dan nu de romantiek. Al met
een bij de eerste ontmoeting tus-
geboekt
sen.de bescheiden Martinus-Mal
Rat junior eh de dartele (met haar
betoverende kraaloogjes verwon
derd knipperende, heldertinke-
lend lachende) Isabel Uitewael-
Rat is duidelijk dat de twee el
kaar krijgen.
Niet zonder slag of stoot natuur
lijk want dat de arme Martinus de
deftige Isabel met zijn staart het
leven gered heeft, zou normaal
hooguit tot een onmogelijke, ja
zelfs verboden liefde geleid heb
ben. Voordat de twee op het einde
van innig geluk hun staarten om
elkaar heen kunnen wikkelen
moet er heel wat troebel water
door het riool.
'Het Ratteplan' (Zilveren Griffel
1989) werd 'ouderwets' mooi ge
drukt met lijntjes om de bladzij
den, en op de tekeningen van
Fred Marcello is te zien wat rat
ten voelen als ze elkaar strelen.
Het boek telt 176 bladzijden, kost
26,90 en wordt uitgegeven door
uitgeverij Ploegsma, Amster
dam.
Jan Smeekens
Greenpeace heeft net in Antwerpen
de Internationale Scheldeactie af
gesloten. Een succesvolle actie. Niet
alleen is nu duidelijk hoe ontzettend
smerig de Schelde (en dus ook onze
Westerschelde) is. Maar ook zijn de
eerste stappen gezet om daar wat
aan te veranderen.
De Schelde begint als schone rivier
in Noord Frankrijk. Al gauw bren
gen talloze riolen en fabrieken daar
verandering in. Nog voor het water
de Belgische grens passeert, is het al
niet zo gezond meer.
In België krijgt de Schelde nog eens
flink voor z'n kiezen. Waterzuive-
rings installaties zijn er weinig. Dus
alle poep, gif en andere troep gaat
hup, ook de Schelde in.
Bovendien komen er nogal wat zijri
viertjes in uit. Daar is ook al flink op
geloosd. Na Antwerpen is de Schel
de zelf al zowat een rioolpij p. Viezer
dan de Rijn!
En dan doen wij er nog eens een
schepje bovenop: op de Wester
schelde loost Terneuzen (nu nog on
gezuiverd) z'n riool en fabrieken als
DOW en Broomchemie hun ben
zeen, EOCL's en talloze andere gif
stoffen.
Dood
Het gaat echt om miljoenen kilo's
gif. Daarvan is een groot deel al in
havenslib en de zeebodem opgesla
gen. Het water is op veel plaatsen
zuurstofarm of dood.
Vissen uit de Westerschelde kun je
beter niet eten. Mosselen eruit zijn
door hun giftigheid zelfs al verbo
den! Zwemmen? Het lijkt schoon,
maar is het niet. Oppassen, vooral
met water inslikken.
Jan Bijlsma, actievoerder van
Greenpeace: „Jarenlang is het ge
woon in de Noordzee gedumpt.
Maar die is intussen ook net een gif
belt. Bij verbranden komen vaak
weer andere - net zulke giftige - stof
fen vrij. En opslaan: tja, waar??
De enige oplossing is de vervuiling
zelf stoppen. Fabrieken kunnen an
ders werken of zuiveringsinstalla
ties bouwen. Maar dat kost geld,
veel geld. En daar hebben veel be
drijven geen zin in."
„Sommige zijn wel van goede wil.
Maai- meestal komt het er toch op
neer dat ze zeggen: Ik doe het alleen
als alle anderen het ook doen. Dus
moeten er wetten komen. Anders
gebeurt er uiteindelijk nog niets.
Vandaar dat we deze actie vooral ge
richt hebben op het publiek èn de
bestuurders. Als die ervan over
tuigd zijn dat de Schelde geen ge
vaarlijk riool mag worden; ja, dan
pas kan er echt wat veranderen.
Greenpeace Nederland, - België en -
Frankrijk hebben nu samen bereikt
dat de wil er is. Gelukkig, want als
we over vijfjaar weer gewoon veilig
onze hengel in de Schelde willen
kunnen uitgooien, dan zal er nu wat
moeten veranderen!"
„Het gaat om de veiligheid. Er zijn
nu veel grotere schepen met meer
diepgang. Er zijn veel méér schepen
en de lading bestaat vaak uit ge
vaarlijke stoffen",zegt de wrakken-
specialist van rijkswaterstaat Piet
van der Vlies.
Wrakken die gevaarlijk zijn voor de
scheepvaart in de Westerschelde
moeten worden opgeruimd. Dank
zij het moderne sonaronderzoek zijn
vrijwel alle ongeveer 1000 wrakken
in kaart gebracht.
„Door de zandverplaatsingen op de
bodem van de Westerschelde zijn er
soms wrakken die je jaren niet ziet
en plotseling wordt er dan één zicht
baar", vertelt Van der Vlies.
Op dit moment is men bezig voor de
kust van Zeeuwsch-Vlaanderen het
wrak van de WarDiwan op te mi
men. Dat wordt gedaan door de zes-
koppige bemanning, waaronder
twee duikers van een bergingsschip.
Van der Vlies: „Bij stil water, twee
keer per dag bij de wisseling van eb
en vloed, gaat er een duiker naar het
wrak. Als er een los stuk metaal is,
wordt het opgetakeld. Zo niet, dan
vraagt de duiker om een lading
springstof'.
Zo wordt een wrak stukje bij beetje
naai- boven gehaald en daar is men
gemiddeld twee tot drie jaar mee be
zig.
Het schroot wordt in Vlissingen op
geslagen en een paar keer per jaar
verkocht bij openbare verkoping.
Oorlog
In de tweede wereldoorlog zijn er
heel wat schepen vergaan. „Langs
de kust van Walcheren ligt nog een
groot aantal landingsvaartuigen",
zegt Van der Vlies, „en voor Terneu
zen ligt een torpedobootjager, die
nog 24 dieptebommen aan boord
zou hebben! Maar ik denk, dat dat
niet klopt.
Maar wat wel klopt is, dat het wrak
ken opruimen nog heel lang door
gaat".
Illustratie uit: Een boek of ik schiet
SPIEGELTJE
SPIEGELTJE..
EN RUUD°A NOU JAN, HET STAAT TE
''gebeuren; de kiest
VOL. op; WE WETEN
OVER NAAR AALSMEER,
'Voor de uitslag van de
r"M\£ v 'IEZIN6EN, O VER
\R ÓAN EM RUUD
VEEL
VERSCHlL MAAKT .HET f
NIET f
JAN.KANIKIN DE
Politiek
NEE ANNEKE, JE HEBT
TEVEEL
haart
