KIJKEN
TV maakt humeurig
Sterren geven het antwoord
Je hoopt dat
je toch
zult winnen
Niet-zien
Oog zegt
alles over
je lijf
Kom op met dat Kindernet
DINSDAG 12 JUNI 1990
„Je bent er een hele dag mee bezig
en wel 4 uur in de studio om opna
men te maken. En dan duurt het
programma maar 1 uur en 10 minu
ten!" De kinderen van groep 8 van
basisschool 'Op Weg' uit Hoek kun
nen er voortaan over mee praten:
„Wij zijn op t.v. geweest!" laten ze
trots weten.
En bijna dagelijks dragen ze nog het
T-shirt waarop met grote letters
DISNEYPARADE, de naam van
het programma, staat. „We kregen
ook nog een das met de handteke
ningen van Melina en Jochem, de
presentatoren, maar die zijn er al af
gewassen".
Op 21 oktober van het vorig jaar
moesten ze voor het eerst naar Hil
versum: alle 19 kinderen van groep 8
plus groep 5 6 en 7 als supporter. Een
hele bus vol. „We moesten spelen te
gen een school in Heemstede en
dank zij de blokkenpuzzel wonnen
we en kwamen we in de halve fina
le".
Felle lichten
De opnamestudio was heel anders
dan ze zich hadden voorgesteld.
„Een kale ruimte met alleen maar
een plaatje achter je. En heel veel
felle lichten. En zo ontzettend warm
datje er hoofdpijn van krijgt. Op t.v.
lijkt alles veel groter".
„Van te voren hadden we elkaar
flink zenuwachtig gemaakt en toen
we hoorden dat Hoek gewonnen had
vlogen we elkaar om de nek. Achter
af konden we een paar dagen bijna
niet praten, zo schor waren we".
Vals spel
De tweede keer moesten ze tegen
Gramsbergen uitkomen. Dat was in
februari en jammer genoeg verloren
ze: „Als we eerlijk hadden verloren
was het niet zo erg geweest, maar die
kinderen uit Gramsbergen speelden
vals. Bij de quiz keken ze af welke
knop wij gingen indrukken en de
meesters hielpen door voor te zeg
gen".
Pas twee maanden later was de uit
zending. „Als je dan zit te kijken
hoopje toch datje nog gaat winnen,
dat de t.v. ineens alles zal verande
ren".
Natuurlijk hebben de meesten hun
optreden als televisiesterren op vi
deo staan. „Als je in de studio bent
let je niet op jezelf. Maar op t.v. zie je
dat allemaal en sta je voor gek!"
gedicht
Oog spiedt
en zoemt op alles in.
Het ziet!
En terwijl
het gretig kijkt,
wordt alles waar
wat het lijkt.
Maar weet dat
het oog
al vaker bedroog.
Niets weet
enkel ziet.
Geen gevoel
of gedachte.
Het waarom ziet het niet.
Marina van den Boogaart
O jee. Nou blijken je vader en moe
der toch gelijk te hebben. Al dat suf
fe gehang voor de buis is slecht voor
je. Je wordt er sloom, ontevreden en
humeurig van. Tenminste, die con
clusie trekken Rubert Kubey en Mi-
haly Csikszentmihalyi. Dat zijn
twee psychologen uit Amerika.
13 Jaar lang hebben zij 1200 tv-kij-
kende mensen tussen de 10 en 82
jaar onderzocht. Zo kregen die een
apparaatje. En telkens als dat piep
te, moesten ze opschrijven hoe ze
zich voelden.
Veel mensen gaan tv-kijken om zich
te ontspannen. Het is makkelijk. Je
hoeft er haast niks voor te doen.
Eten bijvoorbeeld kost nog meer
concentratie dan tv-kijken.
En toch bleek uit het onderzoek dat
je niet ontspant, maar er juist een
beetje moeilijk van wordt. Hoe lan
ger iemand voor de buis zit, hoe ver-
veelder en eenzamer hij zich gaat
voelen. En niet enkel dat. Mensen
worden er ook neerslachtig of prik
kelbaar van. De conclusie van de on
derzoekers was dan ook eigenlijk
verrassend. Want tot nu toe werd ge
dacht dat het kijken voor afleiding
zorgde en dus ontspannend werkte.
Nadoen
Professor Wiegman van de Universi
teit Twente heeft zelf ook veel on
derzoek gedan naar de invloed van
televisie op het gedrag.
„Ze hebben wel gelijk" zegt hij.
„Maar om nu meteen de conclusie te
trekken dat televisie kijken dus
slecht is Nou nee. Wij hebben ons
vooral gericht op het na gaan doen
van dingen van de tv.
Het blijkt dat mensen heel gauw iets
overnemen van wat ze zien. De vele
agressie en geweldsfilms hebben wel
degelijk invloed.
Maar er zit ook een positieve kant
aan. Wat op tv komt is waar. Dat
denken in ieder geval veel mensen.
En ook goede, leuke of sociale din
gen gaan ze daardoor nadoen.
Je leert en onthoudt dingen die je
gezien hebt ook makkelijker.
Uit onderzoek blijkt wel, dat intelli
gente kinderen meestal minder tv
kijken. Ze zijn in hun gedrag ook
minder agressief. Maai* of dat nu
komt doordat ze minder geweld
zien, of meer nadenken bij wat ze
doen, dat is moeilijk te meten".
V.l.n.r.: Gido, Mirjam, Hester, Ingrid en Marjolein. foto Pieter Honhoff)
Een week keken ze alle vijf naar dezelfde t.v.-pro-
gramma's: Gido, Hester, Ingrid, Marjolijn en Mirjam.
Ze zitten in groep 7/8 van de C.N.S. 'Onder de Wieken'
in Haamstede.'
Mirjam vindt 'Tour of Duty' hardstikke leuk. ,Je ziet,
hoe het echt gaat in een oorlog en dat je bang moet
zijn. En ik vind die spleetoogjes wel leuk".
Ook Gido vindt het een goeie serie. „Ze overdrijven
het niet, want het is niet één en al geweld. Omdat ze zo
afgesloten zitten, weten ze niet wat er in de buitenwe
reld gebeurt. Daarom is de post heel belangrijk". En
Marjolein viel het op, dat de tegenpartij altijd mis
schiet en Amerikanen steeds raak.
Jeugdjournaal
De voor de jeugd gemaakte programma's als Sesam
straat, Klokhuis en het Jeugdjournaal werden ook
kritisch bekeken. Hester en Ingrid zijn het met elkaar
eens.
„Het Jeugdjournaal wordt goed gemaakt", vinden ze.
„Ze gebruiken tenminste makkelijke woorden, zodat
je het kan snappen".
Hoewel ze allemaal Sesamstraat ontgroeid zijn, vin
den ze het een goed programma voor de kleintjes.
„Die kunnen er nog wat van leren".
En over Klokhuis zijn de meningen verdeeld. Soms
wel goed, soms niet.
De uit Amerika overgekomen rage van de Home Vi
deo's scoort bij de kinderen niet zo best. Marjolein
vindt Bananasplit veel leuker en volgens Hester zit er
veel nep tussen. „Ze doen vaak zo Amerikaans over
dreven", meent Gido. „Het zou leuk moeten zijn,
maar meestal is het erg flauw".
Na zo'n week intensief kijken, willen ze nog wel wat
kwijt. Ingrid: „Sommige dingen wil je echt wel zien.
Die sla ik niet over".
Hester: „Ze apen alles na en ze kopen veel te veel se
ries uit het buitenland".
Gido: „Ze smijten alles maar op de tv als het leuk
wordt gevonden blijft het. Maar als er bijvoorbeeld
een goed natuurprogramma is en er kijken te weinig
mensen naar, dan verdwijnt het weer".
Eén wens hebben ze allemaal: er moet beslist een
Kindernet komen!
Zeelieden weten het al van oudsher: wie 's nachts
op zee de goede koers wil varen, moet op de ster
ren letten. Maar ook landrotten zijn geboeid door
die flikkerende lichtjes aan de nachtelijke hemel.
En er zijn zelfs mensen die aan de hand van de
sterren de toekomst menen te kunnen voorspel
len.
Sterrenkijken is een heuse wetenschap, de ster
renkunde. Met grote sterren kijkers turen we van
af de aarde het heelal in, op zoek naar nieuwe
sterren en sterrenstelsels.
Helaas belemmert de dampkring om de aarde
een scherp uitzicht. We zien wel veel, maar we wil
len verder kijken.
Sinds kort is dat ook mogelijk. Eind april werd
een reusachtige sterrenkijker in de ruimte gepar
keerd met als doopnaam Hubble.
Hubble is zo groot als een autobus en wordt vanaf
de aarde bestuurd. Hij is in staat om tien maal
verder en scherper te kijken dan zijn aardse
broertjes en zusjes.
Met Hubble kun je als het ware een dubbeltje op
de maan zien liggen.
Perfect beeld
Op 21 mei was het zover. Op die dag opende Hub
ble zijn tweemetervijftig grote oog. Slechts één
seconde knipoogde hij de ruimte in. Net lang ge
noeg om een perfect beeld naar de aarde te zen
den.
Het deed de geleerden op aarde steigeren van
vreugde. Hubbies 'knipoog' overtrof hun stoutste
verwachtingen.
Wat Hubble nog meer voor ons in petto heeft,
moeten we afwachten. Misschien kan hij ant
woord geven op een paar eeuwenoude vragen:
Hoe is onze zonnestelsel ontstaan? Waar komt
het geruis in het heelal vandaan? Is dat soms de
echo van de oerknal (Big Bang) waar alles mee
begon?
Hoe dan ook, de antwoorden op deze vragen
staan in de sterren beschreven.
Iemand recht in de ogen kij
ken. Dat is het beroep van dok
ter Brons uit Oost-Souburg.
Hij onderzoekt z'n patiënten
op een vreemde manier: hij
kijkt alleen naar de ogen. Dat
noemen ze iriscopie. „Zo
vreemd is dat niet", zegt dok
ter Brons. „Deze manier van
mensen onderzoeken is al bij
na 4000 jaar oud". - Wat ziet u
eigenlijk in die ogen?
„Ik kijk alleen naar het ge
kleurde deel van de ogen. Dat
heet de iris. Met een micro
scoop en een fotocamera maak
ik een vergroting van de beide
irissen. Ik zie dan allemaal
stipjes, randjes, streepjes en
rondjes.
Alle organen hebben een vaste
plek in je iris. Dus dat rondje
steltje hart voor en dat streep
je is je maag.
Als ik de foto bestudeer kan
mij iets opvallen. Bijvoorbeeld
het rondje dat het hart voor
stelt. Dat is anders dan nor
maal. Er is dan iets mis met het
hart. Deze patiënt stuur ik
naar een specialist".
Kleur
- Zegt de kleur van de ogen u
iets?
„Niets nee", zegt dokter Brons.
„Het is wel zo dat donkere ogen
moeilijker te onderzoeken zijn.
Weet je trouwens dat alle ba
by's eerst blauwe ogen heb
ben".
- Wat kunt u nog meer zien?
„Of iemand alcohol drinkt of
rookt of drugs gebruikt. Zulke
mensen hebben vaak rode
randjes in hun iris. Ik kan zelfs
zien of iemand vroeger iets
heeft gehad. Bijvoorbeeld of ie
mand als baby een longontste
king heeft gehad.
Elke ziekte of operatie laat een
soort litteken achter op je iris.
Zelfs de knieoperatie van
Ruud Gullit kan ik nog aflezen
in z'n ogen".
T wijf els
Dokter Brons heeft zes jaar
moeten studeren in Duitsland
om dit te kunnen. Hij is een
echte iriscopist. Veel huis
artsen twijfelen aan zijn ma
nier van patiënten onderzoe
ken. Die nemen hem niet se
rieus. Natuurartsen doen dat
wel.
„Gelukkig kan ik veel mensen
helpen", zegt dokter Brons.
„Vaak ben ik de laatste dokter
die hen kan redden", besluit
dokter Brons.
