Hoezo opstopping?
Energie-eiland kost
meter Zeeuws zand
Snotteren helpt niet,
stuur in die vlag!
B
Wij sparen
voor een
mammoet
'éi ende schelp gezien
De Beatrix
DINSDAG 13 NOVEMBER 1990
sloo! Verdunnen
Peter Verdurmen woont in IJzendijke. Ik woon
in Middelburg. Dus om bij Peter te komen moet
ik... Juist. Met de boot over de Westerschelde.
Leuk, behalve als je een uur moet wachten. Dan
wordt het schelden op de Schelde.
Maar eenmaal aan boord; prachtig die Schelde.
Een aarzelend mistig zonnetje strooit een glin-
sterpad over het water. Daar wil ik wel een foto
van hebben. Nou, daar heeft Peter Verdurmen
voor gezorgd. En hoe! Zijn derde fotoboek heet
Scheldegezichten. Waarom dit boek?
Peter: „Ik ben al 15 jaar beroepsfotograaf. En ik
hou van de Schelde, als kind al. De Westerschel
de heeft een mooi lijnenspel, prachtige luchten
en wijde horizonten. Door mijn foto's ga je mis
schien anders naar dat bekende water kijken.
Veel kinderen spelen langs het water. Veel men
sen leven van dat water; vissers, slepers, kapi
teins, sluiswachters, redders enz.
Ik heb dit boek samen met Romain van Damme
gemaakt. Hij beschreef 15 gesprekken met
werkers rond de Schelde.
De kapitein van Greenpeace vertelt in het boek:
„Het was 2 uur 's nachts. Het schip was in beslag
genomen. Ik was de kapitein. We zaagden de
masten af, gaven de brugwachter een fles jene
ver en ontsnapten".
Of die kapitein van de veerboot van Breskens:
„Komt er een Belg naar me toe en zegt, meneer,
hoe lang duurt die opstopping hier nog. Ik zeg,
opstopping, meneer, u zit op een veerboot".
Na deze schitterende verhalen komt het tweede
deel van het boek. Een fototocht vanaf de bron
van de Schelde tot aan de monding bij de Noord
zee. Peter: „De Schelde is 350 km lang. Begint in
Frankrijk, 100 meter boven de zeespiegel, als
een kristalhelder slootje. Als je dan bij Vlissin-
gen staat kun je je dat nauwelijks voorstellen. Ik
heb heel wat kilometers moeten rijden met m'n
fototoestel voor dit boek klaar was".
„Ik ben niet zo botig", zegt
Martin Monjé (bijna 13) uit
Breskens. Daarmee bedoelt
hij dat hij niet zo veel van
visserboten weet. Hij weet
het meeste van fossielen.
Martin werkt regelmatig in
het Visserijmuseum in Bres
kens. Zelfs z'n eigen verza
meling haaietanden ligt er
tentoongesteld.
Vanuit de ramen van het
nog-maar-halfjaar-oude mu
seum, varen de vissersboten
af en aan. Een betere plek
had het museum niet kun
nen kiezen: Kaai 1 in Bres
kens.
Martin leidt me rond. „De
kust van Zeeuwsch Vlaande
ren wordt op dit moment
nogal omgeploegd", vertelt
Martin. „Er worden nu heel
veel fossielen gevonden.
Vooral haaietanden. Deze
zijn al 20.000.000 jaar oud.
We hebben er zelfs eentje
van 20 cm groot. En hier heb
je een compleet gebit. Ach
ter elke tand ligt een rijtje
voorr aadtanden"
We komen ook langs een te
kening van een mammoet op
ware grootte. Sommige kie
zen en botten zijn er al op be
vestigd.
- Sparen jullie soms voor
een complete mammoet?
„Ja", zegt Martin. „Deze bot
ten en kiezen komen vaak te
recht in de netten van vis
sers. Zelfs dit kanon en dit
grote stuurrad uit de oorlog
werden opgevist. Vandaar
dat je ze in dit museum
vindt".
Schilderijen
Vandaag waren er 120 bezoe
kers, dus het loopt goed. Ook
veel mensen uit Walcheren
komen hierheen. Voor fiet
sers is de boottocht gratis.
Aan de muur hangen grote
schilderijen van vissersbo
ten van Jaap Albregtse.
„Die was vroeger zelf visser",
zegt Martin. „De meeste fos
sielen zijn van Jan Goed
hals. De maquettes van de
havens en de modellen van
de boten zijn van ene Kees".
In de wintermaanden is het
museum op zondagmidda
gen geopend vanaf 14.00 uur.
In cle kerstvakantie gewoon
geopend. Je kunt ook bellen:
01176-1711.
gedicht
De zoute spetters
op je broodje kroket.
De roestige reling
waarachter je met
je zeebenen stoer
en je kop in de wind
telkens een avontuur begint.
Zolang-ie blijft drijven:
laat 'm alsjeblieft nog blijven.
Marina van den Boogaart
(vloed heeft Jan
Saeftinghers.
>mantische her-
udde, zo'n 1500
vinden hun ei-
Isifog water is haal
in breng ze naar
[tgevend maken
1 geslachte lam-
(e verkopen aan
bs is heel lekker
Of de schapen last hebben van het vuile Schelde-
water? „Ze grazen heel kieskeurig, planten on
der water eten de schapen niet en het leven bo
ven water is grotendeels ongestoord."
Toch maakt hij zich zorgen over de vervuiling:
„Heel Vlaanderen loost zijn afvalwater op de
Schelde. Het is de vuilste rivier van Europa, zon
der leven of zuurstof. Je hoort hier nog verhalen
over zeehonden en mosselzaad, ik heb nog nooit
een levende schelp gezien.
Gelukkig dringt langzaam door dat er iets moet
gebeuren, ook bij de Belgische ministers.
Als de kwaliteit van het water zal verbeteren kun
je dat hier onmiddellijk merken. We hebben een
gebied dat antwoord geeft op onze daden!"
Het zal er wel nooit komen, dat ener
gie-eiland in de monding van de
Westerschelde. En dat is volgens
een hoop mensen maar goed ook.
„Een waanzinnig project", noemt
Tjeu van Mierlo van de Zeeuwse Mi
lieu Federatie het. En de dirécteur
van Rijkswaterstaat had er al even
weinig goede woorden voor over.
Een paar maanden geleden bedacht
ingenieursbureau De Ferrante uit
Hilversum het plan. Hun medewer
ker, de heer Schwencke, werkte het
uit. Een kunstmatig eiland van 200
km2. Met daarop één of meer kern
centrales, windmolens, opslag voor
radio-actief afval, een recreatiepark,
een pretpark en een dorp. Er is
steeds meer stroom nodig en dit is
een prima oplossing daarvoor, vindt
het bureau.
„Belachelijk" zegt Tjeu van Mierlo.
„Onderzoeken hebben uitgewezen
dat er zelfs nog 30% energie be
spaard kan worden, zonder dat de
economie in gevaar komt. En uit en
quêtes blijkt dat mensen meer dan
ooit tegen kernenergie zijn.
Er zitten enorme risico's aan. Een
ongeluk heeft tot in Rusland gevol
gen. En het afval is duizenden jaren
levensgevaarlijk. Daar kunnen we
de komende generaties toch niet'
mee opzadelen?
Je kunt beter je tijd en geld beste
den aan echt schone vormen, zoals
wind- en zonne-energie."
„Bovendien is de plaats, De Raan,
een zeer belangrijk natuurgebied
aan het worden: voor vissen, vogels,
soms zeehonden. Als je heel Zeeland
één meter afgraaft, zoveel zand is er
nodig. Je kunt dat nergens zonder
gevaar weghalen".
„Beste kinderen, ik
kom eraan". Dat
schreef de vis Snotje
laatst aan de Zeeuwse
scholen met kinderen
tussen 4 en 13 jaar. En
nu is het zover. Tege
lijk met deze krulle-
bak komt de SCHO
NE SCHELDE SNOT-
TERKRANT in de
klas. Want het ver
haal van Snotje geldt
eigenlijk overal waar
de rivieren, meren,
beekjes en zeeën de
milieu-ziekte hebben.
Daarvoor hoef je niet
pal naast de Schelde
te wonen.
De Snotterkrant is
een cadeau van de
Lionsclub Vlissingen
voor de Zeeuwse Mi
lieu Federatie in het
bekende lespakket.
De PZC heeft er ook
aan meebetaald. Het
zit er trouwens dik in
dat Snotje met zijn
verhaal ook naar de
scholen in België
gaat. Net als de Schel
de gewoon de grens
over.
Snotter, Snotteke of
Snotje is niet zomaar
een vis die vertelt. Hij
wil ook graag dat kin
deren eens wat terug
zeggen. Plak, naai,
schilder of teken dus
je eigen Schone Schel
de vlag. Vaantjes,
wimpels en spandoe
ken mogen natuurlijk
ook. Of: schrijf het op!
Elk kind kan zelf mee
doen, maar maak
vooral je vlaggen niet
te groot. De PZC-Edu-
catieve Dienst en
Krullebak, plus
milieuorganisaties en
de makers van de
Snotterkrant maken
er dan een tentoon
stelling van voor Zee
land en België. Dan
kan iedereen zien hoe
kinderen er over den
ken.
Voor 1 februari 1991,
opsturen naar:
Snotje, PZC, Postbus
18, 4380 AA Vlissin
gen.
Jerd^ ronde: viswater
