POEN
Weekend-PZC is 'n hele hijs
Met geld voel ik me zo lekker rijk
Rapport
is een auto
waard
Gat
Lange Poten wordt Lange Delft
De rente is
wel een
beetje laag
DINSDAG 10 DECEMBER 1991
Wat krijg je voor je rapport? De
ene niks. Bij de ander lijkt het
wel Sinterklaas, Kerst en ver
jaardag tegelijk. Een rapport
voor jezelf of voor de poen. Vier
Middelburgse jongeren van de
basisschool De Vrijburch en
twee ouderen praten over de
verschillen.
Inge Matthijsse (12): „Vijf gul
den van m'n moeder en vijf gul
den van m'n oma. Het maakt
niet uit of het rapport goed is of
slecht. Ik heb er zeehondedin-
gen van gekocht.
Oma Matthijsse (77): „Al m'n
kleinkinderen krijgen hetzelf
de. Zelf kreeg ik als kind nooit
een rapport. Die moderne rap
porten begrijp ik niet goed".
Michel de Danschutter (11):
„Voor m'n eindrapport sparen
mijn ouders altijd dubbeltjes
en kwartjes in een grote pot.
Die moet ik'dan delen met m'n
broer. Ik denk dat ze ons zo wil
len aanmoedigen".
Dieren
Eveline Corstanje (11) krijgt
voor elk rapport een kleinig
heidje van haar ouders. Nou ja,
ze gaat wel langs negen ooms
en tantes met haar rapport.
Eveline: „Ik moet altijd een
eeuw uitleggen hoe het rapport
werkt. Meestal levert het dan
zo'n 50,- op. Het ligt eraan wat
ze bij zich hebben. Ik spaar be
ren- en poezenspullen. Want la
ter wil ik iets met dieren wor
den. Behalve spuiten geven."
Dominic Schutz (12) spant de
kroon. Hij krijgt 100 piek van
z'n pa en 50,- van de rest.
Dominic: „Ik koop er Merce-
desspullen voor en miniatuur
auto's. Ik denk dat ze me willen
belonen voor het werk op
school. Ik neem wel altijd m'n
rapport mee als bewijs. Ik kan
maar moeilijk m'n hand ophou
den. Ook krijg ik geld voor m'n
rapport van de oudere me
vrouw Davidse bij ons uit de
straat. Want die help ik wel
eens met klusjes."
Gezelligheid
Mevrouw Davidse (63): „Vroe
ger kreeg ik een kwartje voor
een goed cijfer. Die moderne
rapporten moetje heel goed be
studeren. Vroeger kreeg ik wel
eens een trui, bal of stelten voor
een goed rapport. Nu krijgen ze
veel duurdere dingen. Voor een
slecht rapport kreeg ik vroeger
niks. Dominic krijgt van mij al
tijd hetzelfde. Want hij geeft me
altijd evenveel gezelligheid".
gedicht
(Rappen!)
Ik weet echt niet waar-om ik dit heb
en hoe ik zo stom kom dat ik erover rep
maar de laatste tijd
begint het op te vallen dat
ik vreselijk last heb van een gat.
Een gat, een gat
een vreselijk gat.
Ik wou dat ik wist
waar de kurk zat!
Want eenmaal in de stad geef ik al mijn
poen
uit aan dingen waar ik toch niets mee
kan doen.
Automaten turtles snoep och kom
voor een kilootje draai 'k geen duppie
om.
Geen verstand. Mijn verstand.
Waar zit mijn verstand?
Zou het soms zijn verdwenen
door het gat in mijn hand?
Suzanne van Wees: snel je krant
oppikken en wegwezen.
foto Lex de Meester
Om zeven uur opstaan met het idee dat je lekker hebt
uitgeslapen. Waarom wordt iemand in 's hemelsnaam
krantenbezorger? Elke ochtend om kwart over vijf op.
Kou of geen kou. Slaap of geen slaap. Want voor zessen
moet je met je stapel op pad zijn. En je moet wel heel
ziek zijn om af te bellen. Geen werk, geen geld.
Zij wekt haar ouders als ze thuiskomt. En pa is al lang
niet meer zo ongerust als de eerste weken. Suzanne van
Wees (16) is na een half jaar de PZC bezorgen in Vlis-
singse wijk Westerzicht al bijna een oude rot in het vak.
Ze kent haar 156 klantjes wel zo'n beetje.
„Je moet gewoon op tijd zijn. Anders gaan sommigen
gelijk bellen waar de krant blijft."
Zondag is echt mijn lekkere uitslaapdag vertelt ze,
"Soms wel tot half twaalf. Maar verder wen je eraan. Ik
ga ook niet extra vroeg naar bed. Alleen in het weekend
vind ik het moeilijker. Een dikke krant. Vrijdagavond
ga ik graag altijd de stad in met mijn vriendin, soms tot
laat. Dan slaap ik lekker uit tot half zes.".
Suzanne vindt haar baantje leuk, maar doet het vooral
voor het geld. De mooie brommer waar ze sinds haar
verjaardag op rijdt, moet nog afbetaald worden.
„Je verdient niet ontzettend veel" zegt ze, „als je het
precies uitrekent gaat het echt om centen. Maar 0,50
per krant per week levert toch een aardig zakcentje op.
Het is lekker om je eigen geld te hebben."
Examen
Elke ochtend stage bij de kapper. Elke middag naai
school. Huiswerk. Dit jaar examen. Is dat niet zwaar?
Suzanne: „Valt nogal mee, die paar uurtjes 's morgens.
En ik had een goed rapport."
Veel contact met de andere bezorgers heeft ze niet. „Ge
woon zo snel mogelijk je kranten oppikken en wegwe
zen. Sommige ken ik wel. Ik kom door hun straat. Als je
licht ziet denk ik wel: verrek, die is al lekker klaar!"
Ab Flipse: veerdiensten vervangen stations.
Het is even wennen: Geen Lange Poten, maar gewoon
de Lange Delft. En op het Zeeuwse Monopolyspel van
Ab Flipse 13) uit Middelburg ontbreken ook de overbe
kende stations.
Ab: „Die heb ik vervangen door de veerdiensten".
Als verwoed Monopolyspeler ontstond bij hem het idee
om dit spel in een Zeeuws jasje te steken. Geen Rotter
dam, Amsterdam of Den Haag, maar Goes, Middelburg
en Vlissingen.
Ab: „In elke stad heb ik er uiteraard straten bij ge
zocht". De duurste straat (hoe kan het ook anders) is de
Lange Delft in de Zeeuwse hoofdstad. Te vergelijken
met de Kalverstraat.
Makelaar
Ook de Dam in zijn woonplaats is een prijzig straatje.
Maar natuurlijk kun je, net zoals bij het echte Monopo
lyspel, ook hier goedkoop terecht. Als een echte make
laar wijst hij op zijn bordspel naar de Kaai in Veere. „Die
kost slechts 60,-", zegt hij lachend.
Ook de kanskaarten o.a. het Algemeen Fonds zijn aan
gepast. De Elektriciteit en de Waterleiding ontbreken.
„Daarvoor heb ik de pijlerdam en de kerncentrale geno
men", legt hij uit.
Nor
Geld is geen probleem. Dat leent hij van het officiële
spel. En pechvogels gaan bij Ab regelrecht naar de nor
(gevangenis).
Plannen om dit spel op de markt te brengen heeft hij
nog niet. Maar als er iemand brood ziet in deze Zeeuwse
versie, dan is hij van harte welkom.
Maar... dan wordt er vanzelfsprekend wel met echt geld
gekocht en verkocht. Zaken zijn tenslotte zaken, niet
waar?
Als je zo'n beetje 12 jaar bent, -
begint het al: je krijgt brieven
van banken die willen datje een
spaarrekening opent. En bij de
één krijg je nog mooiere ca
deaus dan bij de andere.
„Lokkertjes", zegt Jolien Ma
nassen van de Consumenten
bond. „Banken proberen ieder
een zo jong mogelijk binnen te
halen omdat ze weten dat men
sen bijna nooit meer van bank
veranderen".
Eens gewonnen blijft gewon
nen dus, maar uit een onder
zoek van ons blijkt wel dat de
rente van een jeugdspaarreke-
ning opvallend veel lager is is
dan bij gewone bankrekenin
gen!".
Wat dat betreft zou het wel eens
beter kunnen zijn om je spaar
geld gewoon op de rekening-
van je ouders te storten",
meent Jolien.
Reclame
Een ander onderwerp waar de
Consumentenbond zich zorgen
over maakt, is de invloed van
reclame: „Reclamemakers be
schikken over miljoenen gul
dens en uitgekiende verlei
dingstechnieken", zegt Jolien.
Met name de oudere jeugd is
een gretig doelwit voor recla
memakers, zeker omdat ze we
ten dat deze doelgroep over
geld beschikt.
„Tussen 13 en 18 jaar zijn jonge
ren vaak onzeker en daardoor
kwetsbaar. De reclame speelt
daarop in door hun een bepaal
de lifestyle aan te praten, waar
door je er helemaal bijhoort".
„Zo van: als je deze brommer
koopt, krijg je er een vriendin
gratis bij en een beetje bink eet
deze borrelnootjes. Dit alles
wordt dan vaak gebracht door
beroemde Nederlanders die al
les deskundig uitleggen".
Jolien werkt bij de educatieve
dienst van de Consumenten
bond. „Het is belangrijk dat
kinderen al vroeg doorzien hoe
zoiets als reclame werkt", zegt
ze. „En niet alles wat er over
hun uitgestort wordt voor waar
aannemen!".
Hoeveel geld hebben kinderen per
maand te besteden? En waaraan
wordt het uitgegeven? Hebben ze al
flinke spaarrekeningen? En hoe
denken ze later rijk te worden?
Vragen die vragen om een groot on
derzoek. Wij beperken ons tot zes
kinderen uit de brugklas van het
Zwincollege in Oostburg die bereid
zijn er over te praten.
„Kinderen van onze leeftijd krijgen
gemiddeld ƒ20,- per maand zak
geld". is het eerste antwoord. Bij na
vraag blijkt echter dat Désirée 2,-
per week krijgt. Geen vetpot, vooral
Marina van de Boogaart
als je bedenkt dat ze graag ca
deautjes weggeeft: „Zo rond Sin
terklaas zorg ik altijd dat ik 10,-
apart heb. Om pakjes te kopen".
Joyce daarentegen krijgt 40,- per
maand. Oneerlijk?
Oliesjeik
„Zo gaat het nu eenmaal in de we
reld", zegt Izaak. „In Afrika hebben
de mensen niks en in het Midden
oosten geeft een oliesjeik alleen al
miljoenen aan een boot uit. Je moet
tevreden zijn met watje hebt".
Izaak krijgt ƒ5,- per week en be
weert nooit snoep te kopen, zoals zo
veel van zijn klasgenoten.
Ook Matty spaart liever dan dat ze
haar geld uitgeeft: „Als ik geld heb,
voel ik me zo lekker rijk", zegt ze.
„Zelfs voor mijn verjaardag krijg ik
liever geld".
Behalve wat werkjes in en rond het
huis, bij buren of familie hebben de
kinderen nog weinig werkervaring.
„Dat komt nog wel als ik een brom
mer krijg", meent James, „maar
misschien krijg ik dan ook wel meer
zakgeld".
Allemaal hebben ze een jeugdspaar-
rekening, maar de gegevens hier
over blijven onder water:
„Het gaat niemand iets aan hoeveel
daar op staat", vindt Joyce. Matty
en Désirée weten het niet eens: „On
ze ouders bewaren alle papieren".
Tot slot de toekomst.
Erik 20,- per maand en 5,- fiets-
geld: „Als ik een kapotte spaak heb,
moet ik 'm zelf betalen") wil graag
met kinderen gaan werken: „Dan
denk je niet aan geld. Je moet niet
kijken hoeveel je gaat verdienen,
maar of je het naar je zin hebt".
