GELUID
Geen kap: met de hand zagen!
Buurman heeft het gedaan
Na één les
speelde ik
al 'n liedje
Doof
Alleen met
deur en
raam dicht
Stem mag
niet koud
klinken
2
DINSDAG 6 APRIL 1993
Wie niet horen wil, die moet maar voelen. Op Groot Stel
le in Goes luidt het bekende spreekwoord iets anders:
Wie niet horen wil, die moet maar. geluiddempers dra
gen.
„Verplicht voor iedere leerling, die in dit lokaal aan het
werk is," vertelt leraar Henk Dierkx. Samen met de 16-
jarige Bastiaan Pieters haalt hij de houten latten door
de Vandiktebank, die gierend zijn werk doet.
In een andere hoek van het praktijklokaal van de afde
ling timmeren zingt een cirkelzaag een duet met een
vlakbank. De herrie is, zonder gehoorkap, letterlijk oor
verdovend.
De oren van leraar Henk Dierkx worden al 28 jaar ge
teisterd door de herrie van allerlei machines. „Werken
met blote oren was vroeger heel gewoon," legt hij uit.
„Met als gevolg, dat ik thuis de stereo wat scherper
moet instellen."
Bastiaans oren zijn gelukkig nog pico 'bello. „En dat wil
ik liever maar zo houden," lacht hij. „Geluiddempers
dragen bij mijn werk is voor mij gewoon vanzelfspre
kend."
Guns n' Roses
Voor hardhorendeleerlingen, die dat vertikken, heeft
Henk een prima oplossing. „Die mogen met het handje
gaan zagen, schuren en schaven," zegt hij. „En daar
heeft niemand oren naar."
Thuis verwisselt Bastiaan de gehoorkap voor de kopte
lefoon van de stereo. „Ik zet de muziek wel hard aan,"
geeft hij toe. „Laten we zeggen menselijk hard. Tenslot
te is muziek geen herrie."
En gelijk heeft hij. Want wie luistert er nu met oorplug-
gen naar de muziek van Guns n' Roses?
Bastiaan Pieters beschermt zijn gehoor tijdens het werken. Docent Henk
Dierkx kijkt toe. foto Pieter Honhoff
Sander de Jonge: Je moet weten wat je speelt en niet horen hoe je speelt. foto Ruben Oreel
Je hebt nog nooit een gitaar in
je handen gehad, je kent het
verschil niet tussen een key
board en een spelcomputer en
de enige keer dat je gedrumd
hebt was op potten en pannen
uit de keuken...
In Zeeuwsch-Vlaanderen is dat
geen probleem: „Nadat de lera
ren zich hadden voorgesteld
zeiden ze: kom, we gaan maar
eens een liedje spelen. En na de
eerste les kon ik al 'Knock
knock knocking on heaven's
door' van Guns 'n' Roses spe
len. Dat had ik nooit verwacht,
thuis wilden ze het niet gelo
ven," zegt de 14-jarige Aron
Goossens uit IJzendijke.
In september vorig jaar gaf hij
zich op voor een cursus popmu
ziek van de Streek Jeugd Cen
trale in Oostburg. Een cursus
van acht lessen.
Schuurtje
Aron koos voor de basgitaar:
„De anderen speelden op elek
trische gitaar, keyboard en
drums." Zelf een basgitaar aan
schaffen zit er voor hem nog
niet in: „Veel te duur, boven
dien moet ik dan wel ergens een
schuurtje huren, want als ik
hier thuis een nummertje zou
spelen kan de hele straat mee
genieten."
Aan lessen op de muziekschool
heeft Aron geen behoefte: „Al
die noten en zo. Waar a en b mi
neur zitten weet ik niet, maar ik
kan ze nu wel spelen!" Hij
hoopt dat er snel een vervolg
cursus komt, liefst volgende
week nog.
Maar volgens Carlos de Smit,
één van de organisatoren, zit
dat er voor 1993 nog niet in.
Het grote succes van de lessen
komt door de makkelijke ma
nier waarop jongens en meisjes
van 14 tot 17 jaar muziek leren
spelen, meent Carlos: „Met een
paar vrienden of vriendinnen
vorm je als het ware een bandje.
Zo krijg je een nieuwe generatie
popmusici."
Op 30 april wordt het mooi
weer: dan geven de afgestu
deerde eerstejaars popmusici
een openluchtconcert op de
markt in Oostburg.
gedicht
Hoe zou het zijn
de stilte,
alleen het geluid
van gedachten in je hoofd
geen geruzie
geen gezeur
geen grapje.
Hoe zou het zijn
moeten horen met je ogen,
niet eens
aan elke kant een.
Hoe zou het zijn
die oorverdovende stilte.
Marina van den Boogaart
Elke dag ongeveer een half uur oefe
nen en vooral goed tellen: „Je begint
de eerste tel met rechts en eindigt de
laatste tel met links".
En dan moet je ook nog weten of je
op de tel, na de tel of voor de tel moet
slaan. „Maar op de duur doe je het
vanzelf', zegt Sander de Jonge (11)
uit Middelburg.
En vervolgens laat hij horen dat hij
op wel zeven instrumenten tegelijk
kan spelen: een base drum, een sna
re drum, een torn torn, een staande
torn en dan nog drie bekkens! Alles
bij elkaar is dat zijn trotse bezit: een
drumstel dat een groot gedeelte van
zijn kamer vult.
Het geluid dat Sander er op maakt
telt ook voor zeven: „Mijn drumle
raar zegt dat ik eigenlijk met oor
doppen in moet drummen, maar die
heb ik nog niet".
Wel zijn er al goede afspraken met
vader, moeder en de buren ge
maakt: „Ik mag niet voor 12 uur 's
ochtens en na 8 uur 's avonds drum
men. En ook niet als m'n zus huis
werk zit te maken. En alleen met de
deur en de ramen dicht. Gelukkig-
wonen we hier in een hoekhuis en de
buren zijn niet veel thuis. De buur
man maakt er altijd grapjes over".
Sander heeft zijn eigen drumstel
sinds de zomervakantie. Daarvoor
heeft hij een tijdje bij een drum
korps gespeeld: „Maar ik vond dat
meemarcheren niet zo leuk, het was
net of ik in het leger zat, alleen dan
niet met een geweer maar met een
trommelstok. Toen we ook nog uni
formen kregen heb ik gezegd dat ik
niet meer kwam".
De vloer rond zijn drumstel ligt be
zaaid met studie- en drumboeken.
Maar voor zijn verdere studie wil hij
niet meer naar de muziekschool: „Ik
vind het heel leuk met. mijn mu
ziekleraar",zegt hij, „alleen houdt
hij van jazz en ik meer van hard
rock".
Als Sander 16 is wil hij in een band
gaan spelen. Voor die tijd dus nog
veel tellen, oefenen en slaan, want:
„Je moet weten watje speelt en niet
horen hoe je speelt!"
Knoop dat maar in jullie oren.
„Als je steeds maar van ieder
een te horen krijgt dat je een
mooie stem hebt en van jezelf
weet dat je niet verlegen bent.
dan stap je op een dag vanzelf
bij de radio naar binnen", zegt
Anke Tanihatu uit Oost-Sou
burg. „En in mijn geval was het
wel heel gemakkelijk, want de
radio zit om de hoek".
Anke werkt bij Omroep Zee
land en is twee keer per week te
beluisteren. Op vrijdagmiddag
tussen vier en vijf en op zater
dagmorgen van tien tot één uur
's middags.
Ademhalen
„Vooral het programma Dag-
week op zaterdag vind ik leuk
om te doen. Drie uur live in de
lucht is wel vermoeiend, maar
omdat ik met heel verschillen
de mensen kan praten is het
ook heel afwisselend. Maar de
eerste keer was ik na afloop he
lemaal leeg. Ik was zo moe dat
ik niet eens mijn naam meer
kon schrijven".Ze heeft het vak
onder de knie gekregen door
veel af te kijken of beter: af te
luisteren. Toen ze bij de Om
roep vroeg waar ze voor presen
tatrice kon leren zeiden ze:
Hier!".
Na zes weken stemmetjes doen,
goed leren ademhalen en netjes
zitten werd ze van het ene mo
ment op het andere in het diepe
gegooid: „Een collega werd
plotseling ziek en toen kon ik
niet meer terug. Laat maar ho
ren wat je geleerd hebt, zeiden
ze".
Emoties
Het moeilijkste vind Anke pra
ten met mensen die een emotio
neel verhaal vertellen. De luis
teraars mogen dan heus aan
haar stem horen dat ze ont
roerd is, maar ze mag niet senti
menteel of juist heel koud en kil
klinken. De enige manier om
dan zichzelf te blijven is een
keèr extra slikken en diep
ademhalen.
Het gebeurt wel eens dat luiste
raars haar vertellen dat ze ge
probeerd hebben bij haar stem
een gezicht te fantaseren. Maai
bij iemand die Anke Tanihatu
heet, is dat vrijwel onmogelijk.
Ze klinkt heel tropisch, heeft
bovendien een Indische naam,
maar is... hoogblond.
Gouden tip
Natuurlijk heeft ze een gouden
tip voor kinderen die ervan dro
men later hetzelfde werk als zij
te mogen doen, maar nu nog
met ongemakkelijk stijve ka
ken zitten: „Zeg elke dag een
paar een keer Paamulaatulaa,
Peemuleetulee, Poomulootu-
loo. Puumuluutuluuu, Peumu-
leutuleeu, Poemuloetuloe en
alles wat daar een beetje op
lijkt".
De meeste mensen houden wel van levendigheid om
zich heen. Er wordt wel eens gezegd, dat het erger is doof
dan blind te zijn. Geluid kan heel plezierig zijn: muziek
je, geklets. Maar allerlei signalen zijn ook nodig: sirene,
wekker, de bel. KIJK UIT!
Veel tv-reclamemakers vinden het geluid zelfs belang
rijker dan het beeld. Zolang je maar opvalt; je oren mo
gen er nog niet aan gewend zijn. En wat is een film zon
der muziek of een computerspelletje zonder bliebjes?
Maar lastig kan het ook zijn. Zeker 60% van de bevol
king heeft last van zijn buren. Honden, hanen, muziek
en apparaten zijn de grote boosdoeners. Last van weg
verkeer en vliegtuiglawaai staan op nr. 2 en 3.
Geluidssignalen zijn onzichtbaar, maar snel: 330 m/sec!
We meten de hardheid van geluid met een apparaatje.
Hierop kun je zien hoeveel decibel (dB) het is. 0 dB is
stilte. Zacht fluisteren 20 dB, geroezemoes in een klas 50
dB, tv hard/bromfiets 70 dB, drilboor 100 dB, claxon 120
dB, startende straaljager 130 dB. 140 dB is de pijngrens:
zere oren.
Disco
Wij kunnen horen doordat die geluidsgolven ons trom
melvlies laten meetrillen. Een kwetsbaar en ingewik
keld orgaantje achter dat vlies (je binnenoor) geeft sig
nalen aan je hersens: geluid.
Boven de 80 dB is er grote kans op onherstelbare be
schadiging van het binnenoor. Een disco dendert met
zeker 110 dB je oren, op een rustig plekje nog altijd met
100 dB.
Uit onderzoek is gebleken dat zeker 22.000 jongeren per
jaar slechter gaan horen! De walkman (70-100 dB) is
daar zeker een flinke oorzaak van.
