IJ vogeltje baalt van ijs
En de wind van voren!
De winnaar is
Voedsel en ruimte lokken wintergasten
ile nieuwe
avonturen
0 van
wok
O
DINSDAG 13 FEBRUARI 1996
3 ->
Wintergasten zijn één van de din
gen die Zeeland zo leuk maken. Dan
gaat het vooral om vogels. In hun
eigen gebied is het te koud en eten
er al helemaal niet meer te vin
den. Dus zoeken ze het zachte zee
klimaat van onze provincie op om
de winter door te brengen. Zeeland
heeft door zijn vele weilanden en
open water genoeg voedsel en ruim
te voor ze.
Sommige vogels - zoals ganzen en
kleine zwanen - komen tot uit Sibe
rië en vliegen dus wel 4000 km. An
deren komen gewoon uit Limburg of
Overijssel. Want ook daar kan het
behoorlijk koud zijn...
Ganzen
Typisch Zeeuws, typisch winters. Er
zijn veel soorten en je kunt ze hier
allemaal zien. De meest bekende
zijn:
De grauwe gans, die vaak al in ok
tober arriveert. Soms broeden ze
hier zelfs.
Kolganzen, te herkennen aan de
witte kol boven hun snavel. Omdat
ze vaak voor de kou uit gakkend bo
ven Zeeland vliegen, worden ze hier
meestal vriesganzen genoemd. Rot
ganzen zie je vooral langs de Phi-
lipsdam, de Oosterschelde en de
Grevelingen. (Niet bij de Wester-
schelde!) De bijna zwarte volwassen
rotganzen hebben een witte ring
rond hun zwarte nek, terwijl die bij
de jongen nog helemaal zwart is.
Brandganzen met hun prachtige
roomwitte wangen, zie je vooral op
Schouwen en rond de Grevelingen
en het Veerse Meer.
feel ijsvogels halen op hun trektocht het Warme Zuiden niet. Voor
al zo'n glazen windscherm geeft de doodklap. foto Ruben Oreel
Alle drie grazen ze voor hun voedsel
vooral op graslanden.
Een uitzondering vormen de bruine
rietganzen met hun opvallend
donkere nek die je juist vooral op
akkers ziet.
Bekijk ze maar eens op je gemakje,
er gebeurt een hoop in zo'n groep!
Misschien ontdek ie zelfs een ge
ringd exemplaar.
Anti-vries
Een opvallend mooi gastje is het
oranje-blauwe ijsvogeltje. Als je er
eenmaal een gezien hebt, vergeet je
dat nooit meer. Aan zijn naam te ho
ren lijkt het of hij goed tegen kou
kan. Maar juist het tegendeel is
waar. Het is een visser en hij kan
dus niet tegen ijs. Normaal een
schuwe vogel die je weinig ziet.
Waarschijnlijk heeft hij zijn naam
gekregen omdat hij door vorst ge
dwongen wordt te vissen op plaat
sen waar hij wel gezien kan worden.
Zoals bij wakken, sluizen en gema
len. Het liefst bij stromend water.
Want zodra de poel echt dichtvriest
gaan ze in grote hoeveelheden dood.
Net als het kleine schattig bruine
winterkoninkje, die -ondanks zijn
naam- ook al helemaal niet tegen
kou kan.
Invasievogels
Wie wil kan in de winter ook regel
matig genieten van de vele invasie
vogels. Die komen even eten en ver-
trekken weer zodra het warmer
wordt. Zoals de prachtig zwartglan
zend gespikkelde notekrakers.
Vette kramsvogels of koperwie
ken. Alle drie uit Scandinavië en
dol op bessen. Kijk naar bosjes! Bij
open water zwemmen tussen de 'ge
wone' eenden soms ineens wat
zaagbekken, brilduikers of tafe
leenden.
Eenden zijn altijd leuk. En langs de
grote weg kun je bij vorst zelfs wat
grotere roofvogels op muizenjacht
zien.
En dat allemaal hier in Zeeland! In
een eenvoudige vogelgids zoek je de
namen zo op. Voor je het weet ken je
er een hoop. Doe je zelf ooit een bij
zondere waarneming, dan kun je
dat aan het Vogeltrekstation laten
weten (vermeld: wat, waar, wan
neer?) via Boterhoeksestraat 22
6666 GA Heteren.
Mee? Tegen? Zij? Moet je je haasten
of word je naar school geblazen...
fen blik op je windzak en je weet
iet!
fen windzak is een heel eenvoudig
maar handig weer-meetinstrument.
Iet maakt de onzichtbare (maar
soms gevaarlijk harde) wind zicht-
)aar. Ze zijn meestal rood-wit ge
streept. Je ziet ze altijd bij vliegvel
den en opritten van bruggen en
dammen. Een windzak geeft aan uit
'elke richting de wind komt, maar
ook hoe krachtig hij is.
Voor je eigen windzak heb je no-
stuk IJzerdraad (ongeveer 40 cm),
mouw van een oud overhemd (man-
2. De wijde kant van de mouw om
de cirkel trekken en
3. stevig rond het ijzerdraad vast
naaien
4. Dan de steen (of het gewichtje)
ook in de mouw vastnaaien (bij het
ijzerdraad)
5. Het ophangtouw precies tegeno
ver de steen aan de cirkel vast
knopen.
6. Klaar! Nu nog een plekje zoeken.
Hang je windzak op een plaats waar
de wind er van alle kanten goed bij
kan: aan een boomtak of een balk,
het liefst een beetje hoog. Het ge
wicht van de steen zorgt ervoor dat
de opening altijd wijst naar de kant
waar de wind vandaan komt. Even
opzoeken waar het noorden ligt...
Illustratie door Geerten ten Bosch in De verjaardag van de
eekhoorn.
Als iemand verstand heeft van
kinderboeken dan ben jij het,
want jij leest ze.
Echt, precies zo begint de brief
die twee weken geleden mis
schien ook op jouw school be
zorgd is. En als je meester of juf
jouw post een beetje snel door
geeft, heb je hem vast al gelezen.
En vooral bekeken, want de brief
is ook een affiche: 84 centimeter
hoog en 59 breed met vier foto's
van precies honderd kinderboe
ken. Niet zomaar honderd, maar
de TOP-IOO van best verkochte
kinderboeken van vorig jaar.
Het best verkochte kinderboek
van 1995 is Beestenboel van
Annie M. G. Schmidt met pren
ten van Hai-rie Geelen. Van de
bundel met de elf versjes die An
nie M. G. Schmidt zelf uitkoos als
haar allerbeste, werden maar
liefst 23.958 exemplaren ver
kocht, en daarom kreeg het op 1
februari de Venz Kinderboeken-
Prijs.
Krullebaklezers vinden hun po
pulairste boeken op de foto met
boeken voor kinderen van 10 tot
en met 12 jaar, en op die voor 13
en ouder.
Het. affiche (nog) niet gezien en
heel nieuwsgierig? Een paar ti
tels dan: De Kameleon stuur
loos, Nooit de buren bijten,
Snelle Jelle-scoren, Romana
Ragebol-voorjaar, Veulens en
vrienden, Meester Kikker,
Verliefd op de drummer, De
Lefmeiden...
Als je van alle 'winnaars' stapel
tjes naar soort maakt, en ook nog
rekening houdt met wie vorig
jaar wat gelezen heeft, dan zijn
het 'jongensstapeltje' met griezel
boeken en het 'meisjesstapeltje'
over verliefd zijn het hoogst.
Het TOP-IOO affiche werd ver
stuurd door de CPNB, die dit jaar
voor de negende keer al De Ne
derlandse Kinderjury organiseert
en jou vraagt, je stem te laten ho
ren over wat het mooiste kinder
boek van 1995 is. Om je te helpen
bij het zoeken naar de boeken die
daarvoor in aanmerking komen,
zijn de best verkochte bij elkaar
gezet. Maar er zijn er natuurlijk
veel meer die een gooi mogen
doen naar de Prijs van De Neder
landse Kinderjury. Wil je het alle
maal heel precies weten vraag
dan op school, of in de boekhan
del, of in de bibliotheek naar het
geboekt
deelnameformulier. Voor je me
ning uitkomen betekent in dit ge
val ook datje kans maakt op zo'n
fantastisch boekenpakket met
evenveel boeken als je jaren oud
bent. Of op een boeken bon van 25
gulden.
Een van de honderd populairste
kinderboeken van vorig jaar is
ook een van de dikste: Mis
schien wisten zij alles van
Toon Tellegen met al zijn ver
halen over de eekhoorn en de an
dere dieren telt-ei ei-438 pagi
na's. Het ziet er prachtig uit met
een stofomslag, gouden lettertjes
op de rug en tientallen kleine
prentjes van Mance Post. Het
werd uitgegeven door Querido en
kost 49,90.
En omdat goede waar geen uit
hangbord nodig heeft... over zijn
nieuwste boek De verjaardag
van de eekhoorn niet meer dan
dit: het gaat over de verjaardag
van de eekhoorn. Het kost ƒ24,90
en als het je hart gestolen heeft,
zet het dan op je deelnameformu
lier voor de Nederlandse Kinder
jury, want het verscheen net voor
het einde van 1995.
Jan Smeekens
VïctaJ;
7 ril t
chet afknippen. Nylonkous lukt ook),
-naald en sterk garen,
-steentje of gewicht,
-ongeveer 1 meter (ophang)touw.
Hoe ga je te werk
1. Buig van het
kei.
ook /iieP
ik z.a( o
orw i£2-epevkba.'
oee.,
