Laat nooit de hond los!
Vorstelijke plaatjes
Lekker van de berg af
Tocht
Wachten
op drijfijs
Toeren op
natuurijs
is pas echt
2
DINSDAG 14 JANUARI 1997
De vakantie voorbij en weer naaf schooi.„Terwijl de kerst
man nu geniet van een wel heel lange vakantie. Toch bezocht
hij enkele weken geleden, net voordat hij vertrok, nog even
het streekmuseum in Ijzendijke. Daar is een tentoonstelling
van negen Zeeuws-Vlaamse kunstenaars, die allemaal iets
gemaakt hebben met de winter als onderwerp. „Mijn vrouw,
de kerstvrouw, had net tegen mij gezegd dat we volgend jaar
eens nieuwe kerstkaarten moesten bedenken," tei de be
baarde griisaard, „dus ik ging op zoek naar inspiratie."
En hij keek zijn ogen uit, gelijk bij binnenkomst al, bij de
enorme schilderijen van omgeploegde akkers van Jöhnny
Beerens„Prachtig he, zo precies geschilderd...maar ja, een
- beetje groot voor kerstkaarten."
De aquarellen van Liesheth Huser vond hij ook mooi:
„Ze heeft afbeeldingen gemaakt van mijn collega's Sinter
klaas en Prins Carnaval, maar ik zat er niet bij. Jammer."
Aan. de vage en gehcimximrrgc Ibto'a van Whw Tvertz moest
hij even wennen: „Ik zei nog tegen mijn vrouw dat we vol
gend jaar ook eens iets met bewogen foto's gaan doen, die
zijn veel mooier dan die scherpe."
Eigéhlijk vond de kerstman alles even mooi. Dé bomen in
wintertooi van Theo Jordans: „Dat is zo bijzónder van
bomen in de winter, dan zie je hoe ze echt zijn."
Een schilderij van Marten.Postma: „Dat juist een heel
zomers gevoel oproept."
Schilderijtjes van Theo S teyderi„Spran kei en d van eenvoud
en zo mooi .ingelijst."
De w interim teling zeefdrukken van Anne-lies Soet: „Heel
knap om dat prettige gevoel van winterkou en vorst zo te
verbeelden."
Zijn grote voorkeur ging uit naar de sfeervolle foto's van
Wim Kr uil: „Dat zijn de echte winters, zoals je ze zelden
meer ziet, zo stil, zo wit."
Over het werk van Jaap Clément was hij niet zo te spreken:
„Die heeft in stukjes geknipte kerstkaarten in zijn kunst ge
bruikt. Dat snijdt toch dwars door mijn kerstmannen ziel?"
De kerstman ging geïnspireerd en vol ideeen weer naar
huis.
En jij kunt de tentoonstelling in Uzendijke ook nog
bekijken.
Tot 3 februari.
„De laagste temperatuur die
tot nu toe in Zeeland is geme
ten deze winter, was op 2 janu
ari in Westdorpe: min veertien
graden Celsius," zegt Jos
Broeke. Jos is meteoroloog,
populair gezegd: een weerman.
Op de bovenverdieping van
zijn huis in Ritthem is een
hele kamer ingericht voor dat
werk. Vanuit heel de wereld
komen de weerberichten bin
nen. Weerkaarten uit de Bilt
over de fax, weerrapporten
van de weerballonnen die
overal in Europa opgelaten
worden van Internet.
Jos: „Die zijn heel belangrijk.
Ze zweven op zo'n vijfeneen -
halve kilometer hoogte en
daar wordt het weer gemaakt.
Over het weer in Zeeland krijg
ik rapporten van de weersta
tions die in Vlissingen, West
dorpe en Wilhelminadorp
staan."
Drijfijs
Wat is er speciaal aan winter
in Zeeland?
„Eigenlijk niet zoveel, alleen
is de winter in Zeeland meest
al wat milder dan in de rest
van het land", zegt Jos. „De
reden daarvan is dat we in het
zuidwesten zitten en omringd
zijn door water. Een echt
strenge winter heb je hier pas
als er drijfijs op de Wester-
schelde is. Dat was in 1920,
1947 en 1963 wel het geval, de
veerponten moesten zichzelf
toen een weg banen door het
ijs. Zover is het nog niet."
Sneeuw
Als je ten westen van Terneu-
zen of het Sloe woont kan je
wel iets bijzonders meemaken
in de winter.
Jos: „De industrie daar stoot
met de rook ook kleine roet
deeltjes uit. De wind moet dan
uit het oosten komen met een
laaghangende bewolking. De
waterdruppels in die wolken
worden dan net groot genoeg
om het in een smalle strook te
laten sneeuwen en in de rest
van Zeeland niet."
De koorts
die komt
van onder nul:
wie ze niet schaatst
heeft geen benul
van rillen
zweten
puur gevoel
de vrijheid -1
de
medaille doel.
links
rechts
links
rechts V,..
hoge akkers v 1
lange slagen
de wereld
zo
verrassend klein
en niets
zo fijn
dan onder 't grijs
te ademen
Op wimerijs
Mana, v-an Jen. Boogaart
Bellooooooooo! niet doen!
foto Ruben Oreel
De winter is nauwelijks een maand
oud. Maar koud! Wat moet je dan in
hemelsnaam in een bos?
„Wacht maar af", zegt Hans van
der Weele. Hij is boswachter van
Walcheren en Zuid-Beveland. Als
hij begint te vertellen, krijg je
meteen zin om naar buiten te gaan.
Hans woont zelf aan de rand van
een van zijn bossen en kent er
ieder plekje.
„Je moet een beetje leren kijken",
vertelt hij. „Maar dan kun je ook
ontzettend veel zien. Nu even niet
die duizenden vlinders en insectjes
die zich onder de grond of in oude
boomstammen verstoppen. Ook
niet de meer dan 60 soorten vogels
die hier in de zomer zitten. Die zijn
door de kou bijna allemaal naar het
zuiden gevlucht: naar Zuid-België,
Frankrijk. Maar wel de vogels uit
het noorden die juist nu ons land
opzoeken."
Snippen
Hans wijst verder op de koolmezen,
pimpelmezen en de groene specht
die je nu regelmatig naar eten ziet
scharrelen.
Hans: „Of zomaar op een zijtak zit
een ransuil, met die leuke pluim
pjes. Houtsnippen (die van het hon
derdje) uit Scandinavië die elke
winter massaal onder de bladeren
naar Zeeuwse wormpjes zoeken.
Watersnippen -ook niet alledaags-
vind je juist nu bij open plasjes.
Overigens zijn zelfs de snippen
verrast door de strenge vorst: er
worden steeds meer dode gevon
den."
Extra licht
Sneeuw maakt het extra leuk. Het
bos is dan nog lichter, meent Hans.
„Op de grond zie je dan allerlei
sporen. Van hazen, bergen konijnen
en veel kleine dieren. Maar ook van
reeën en damherten op zoek naar
bramen- en esdoornknoppen. Dat
lusten ze graag. Je ziet de plekjes
waai* ze in de sneeuw naar gras ge
krabbeld hebben Als ie geluk hebt
en heel stil bent, zie je ze soms
zelfs bezig."
„Hoe koud het ook is", zegt Hans
„dieren bijvoeren doen we nooit.
Dat is ten eerste niet nodig, maar
ook niet goed. De natuur regelt het
zelf wel.
Wat je absoluut nooit moet doen is
je hond los laten lopen. Ieder jaar
weer worden reeën doodgebeten of
rennen ze in paniek onder een
auto, breken hun nek in het
prikkeldraad of raken gestresst en
worden ziek.
Een loslopende hond is de grootste
vijand van het bos!"
Wie nieuwsgierig is geworden: via
het Biologisch Museum worden ook
bosexcursies georganiseerd.
Dit jaar zit het er niet in. De vader
van Denice Doorns (9) uit Vlissin
gen ondergaat een operatie aan z'n
knie, dus de wintersportvakantie
moet overgeslagen worden.
„Ik ski nu drie jaar en kan paral
lelskiën en slalommen", vertelt
Denice.
„Sommige skiliften vind ik nog
moeilijk, dan helpt een skileraar of
m'n vader."
Handschoenen
Het hele gezin is erg enthousiast
geworden over het skiën.
„Je bent in beweging en je gaat
lekker zelf van de bei'g af", noemt
Denice als voordelen. De vader van
Denice laadde z'n dochters voor z'n
operatie nog snel in de auto om
een dagje te skiën.
Hij had gekeken waar er sneeuw
Denice Doorns klaar voor de afdaling
foto Ruben Oreel
Als het kwik in de barometer
daalt, stijgt het humeur van
schaatsliefhebber Niels Gover-
se met sprongen. Zijn stem
ming was de afgelopen weken
dan ook opperbest. Want kou
betekent ijs en dan gaat het
bloed van deze Kapellenaar
wat sneller stromen.
Tuurlijk, kunstijs is ook leuk,
maar een echte schaatser
komt pas op natuurijs tot
leven.
Elke zaterdag is Niels te
vinden op de kunstijsbaan in
Dordrecht. „Daar train ik van
5 tot 6 en daarna rij ik nog
wat wedstrijdjes".
Houding
Bij het schaatsen is de
houding en de techniek heel
belangrijk.
„In de bocht één hand los en
mee laten zwaaien met de
beenbeweging", legt Niels uit.
Met veel plezier denkt Niels
terug aan de winter van vorig
jaar. Op 4 januari reed hij zijn
eerste lange toertocht. Niels:
„Dat was op de Nieuwkoopse
plassen". Zestig(l) kilometer
non-stop. Van stempelpost
naar stempelpost.
„Goed eten en op tijd drinken,
anders houd je het niet vol",
zegt hij.
Wedstrijden
Twee dagen later won hij in
Rilland de juniorenwedstrijd
van ijsclub de Poel. Dat was
's morgens, 's Middags deed hij
ook nog 'even' mee aan een 25
kilometertocht op de Steen-
bergsevliet.
En omdat de winter lekker
lang duurde, kwam hij ook nog
aan de start tijdens de 25 kilo
meter van Roelofarendsveen
en de twee keer twintig kilo
meter op de Rotte Meren
Kilometervreter
Deze winter kan voor Niels
met al die weken vorst, ook al
niet meer stuk. Hij was niet
van het ijs af te branden. Een
echte kilometervreter dus.
In de herfstvakantie zag hij de
grote kanonnen Ritsma en
Zandstra en vele anderen aan
het werk in het Thialfstadion
in Herenveen. Het leverde een
T-shirt vol handtekeningen op.
Wie weet, zijn over de tien
jaar de tollen omgedraaidi
lag. Dat was dus in Winterberg in
Duitsland. „Het was heel erg lang
rijden, ik werd vaak misselijk en
toen we er waren bleek dat m'n
moeder twee linkerhandschoenen
had meegegeven!"
Het aankleden voor een skitochtje
is een langdurig karwei. Denice
somt op wat je allemaal nodig
hebt: „Ski's, stokken, skipak.
handschoenen, sjaal, muts, ski
schoenen, twee paar sokken, nek-
warmer en haarband. Het duurt
wel een kwartier of half uur voor
ik klaar ben".
Niet zo handig als je dan eindelijk
boven op de berg staat en je moet
plassen
„In Oostenrijk sprak de skileraar
Duits. Ik zeg: ik moet pipi machen.
Moest ik- helemaal alleen naar
beneden, maar dat durfde ik niet.
toen heb ik in de sneeuw geplast.'
Volgend jaar hoopt Denice weer
van de besneeuwde bergen af te
skiën, ze heeft er zin in.
„Het is fijn om veel sneeuw te heb
ben en niet heel de tijd in Vlissin
gen te zijn". Dat is ook weer waar.
