I
I
De Zeeuwsche Koerier
Vrijdag 6 Fdbroari 1925
39ste Jaargang
Eerste Blad.
DORSCHMACHINES
No. 2911
NIEUWS» EN A
VOOR ZEEUW!
VERSCHIJNT ELK END]
Hl de R.-k. Staatspartij.
Geschiedenis van Westdorpe.
joDAG- EN VRIJDAGAVOND
Ais U Boodschappen doet
-VERTENTIEBLAD
-VLAANDEREN
ra
I
„DE POL" - ZUTPHEM
IE ZEEUWSCHE KOERIER
v-.:^j>rvs f 1.23 per 3 maiuuko,
1 per )A*r, by vooruitbetaling -
30 vwn jw nrsx-1b,j eaotmet
:'ER hOOPKRACHTIO;
i-: IERS KR i VU
Dit nummer bestaat uit
TWEE BLADEN.
De Bondsvergadering te Utrecht heeft thans
h»? «erkieaiacsprogren ven -> R -K Saatspirtji
dtfilitief nstsesteW. Het leidt als volgt:
1 Handhaving en doorvoering der Christelijke
beginselen in de huwelijkswetgeving.
2 Handhaving en zoo mogelijk doorvoering
vaa de geigksteiliug v*n cpsnbaar en bjjzonder
onderwijs.
Zoo spoedig mogelijke doorvoering van het
«evecie leerjaar, mede in verband met de
Arbeidswet,
S Voortgezet herstel 6n behoud ven het finan
cieel evenwicht.
Verlaging allereerst ven die belastingen, welke
het zwaarst op de on- en minvermogenden drukken,
of de noodzakelijke kapitaalvorming het meest
teeenhoQ den.
Vermindering van de successiebelasting bjj
vererving in de rechte Ijjn en in de eerste pradeD
van bloedverwantschap.
Invoering van verteringsbelastingen op middelen
van gemak en weelde.
Heraiening van het Beaoldigingsbeslnit voor-
aoover daarin onbillijkheden of onjuistheden voor
komen
4 Krachtige medewerking met de plannen
van den Volkenbond die met de voorstellen
van Banediotus XV volkomen overeenstemmen
ter oplossing van internationale geschillen
door scheidsrechterlijke uitspraken, en ter gelijk-
^jiige en wederiijdsche vermindering var
bewapeningen.
5 De organisatie van leger en vloot dien'
beperkt te zjjn tot hetgeen noodzakelijk is voor de
handhaving der neutraliteit en de verdediging dei
onaf haak-, lijkheid binnen de grenzen door
eventneeie internationale regelingen te stellen.
Zoo mogelijk samenvoeging van de departe
menten van Oorlog en Marine.
6 Bevordering van aoodanige ontwikkeling
der arbiedwetgevicg, dat steeds meer de regelingen
betreffende de arbeidsverhoudingen in bearjjf en
onderneming, getroffen kannen worden door de
organisaties van werkgevers en werknemers, al 1
of niet door speciaal daartoe gekozen colleges
behoudens goedkeuringen toezicht door de overheid
binnen de grenaen door de wet gesteld.
Wettelijke regeling van de collectieve arbeids
overeenkomst, inclusief de mogelijkheid tot ver
bindend-verklaringen.
De uitvoering der sociale veraekeringen worde,
voorsoover mogelijk, opgedragen aan samenwer
kende organisaties van werkgevers en arbeiders
met dien verstande, dat de Staat aansprakelijk
is voor de uitbetaling der schadeloosstelling en
dat beroep epen staat op een bniten de partgen
vao overheidswege aangewezen rechter.
Doorvoering d«r Arbeidswet 1919, naarmate
de economische toestand dit mogelijk meskt.
7 De belemmering van de vrjjheid van gods
dienstuitoefening, neergelegd in art. 123 R R
worde weggenomen.
8 Meerdere overheidszorg voor het behoud
van de schoonheid van stad en land.
Uit het Parlement.
De wijziging der Successie-belasting kan spoedig
worden tegemoet gezien.
Eerstdaags is tegelgk met het wetsontwerp
tot heffing eener weeldebelasting te verwachten
de indiening van wetsontwerpen tot verlaging
van sommige directe belastingen.
De Minister van Financiën heeft Maandag
middag de commissie, die de mogelgkheid zal
onderzoeken, om den bestaanden tabaksaccijns
VII.
De Heerlijkheid Westdorpe.
Zoo was dan Westdorpe sinds 1480 gedeeltelijk
en na 1586 geheel onder het zeewater verdwenen.
Langzamerhand begonnen er hier en daar weer
gedeelten boven te bomende zee week meer en
meer terog en liet vruchtbaar slib achter als een
geringe vergoeding voor wat zjj vroeger ver
zwolgen hai Aan den noordelijken kant der
voormalige gemeente vooral waren groote schorren
ontstaan, dis slechte op bedjjking wachtten om
in vrachtberen polder herschapen te worden.
Maar. terwijl Westdorpe onder de zilte baren
bedolven was, waren de Nederlanden door een
andere ramp getroffen, namelijk door oorlog
Tndenfl de Hervorming nn waren kloosters en
kerken vermeld en noo waren ook de bewgzen
van eigendom der landerijen van het voormalig
Westdorpe, die voornamelijk aan kloosters hadden
toebehoord, verloren gegaan en de namen der
eigenaars onbekend geworden Albertns van
OMMarfh, dia over deze streken
te vervangen door een belasting op de rn
tabak, geïnstalleerd.
Een wetsontwetp is bg de Tweede Kami.
ingediend betreffende nadere voorschriften t u
aanzien van de uitoefening der geneeskunst
Bjj ds Tweede Kamer is een wetsontwe p
ingediend, houdende bepalingen omtrent het m it
openlijke aanprijzing in het verkeer brengen v n
middelen tegen ziekten
Ingezouden Medodeeling. (6)
vergeet dan vooral niet dat PUROL
evenmin thuis mag ontbreken als een ander
artikel van dagelijksch gebruik.
Bureaux van Redactie en Administratie
OOSTKADE 218, SAS-VAN-GENT
Telefoon 15 Telegramadres: Koerier
UITSTEKEND GESCHIKT
VOOR PUBLICITEIT
Buitenland.
DIT SPANJE.
Offioieal wordt gemeld, dat de Marokkaanse!.,
bendeleider, Raisoeli, die de Spanjaarden n
Marokko kraohtig steunde, door de Riff kabylee
gevangen genomen.
UIT RUSLAND.
olgens de „Ekonom. Zjizn" is de koopkract
van den Russischeu boer, vergeleken bij vroegei
gemiddeld 40 a 50 pCt. afgenomen.
Geheele families van stervende Ruseisohe boeri
verbranden zich levend, verneemt de -Daily
Mail". f
Naar het blad verder meldt, diende de voorzitter
der commissie van commissarissen voor de
regeering van Stravopolsk bij den sovjet-oommiH-
saris voor de hongersnood-distrioten, op 26
Januari het volgende rapport in
In het hongersnood-diatriot heeft de militaire
macht zes gevallen geconstateerd, waarin boeren
families zich levend hebben verbrand. Volgers
de politie sluiten de gezinnen, wanhopend dat r:i
geen koren zullen ontvangen zioh op in hno
woning, slaiten de venstere stevig en steken des
nachts de woning in brand.
Zoover hebben, aldus de „Msb.", de zegeningen
van het bolschewisme reeds de bevolking gebrach
dat zij, door den honger waanzinnig gewoide i,
zich aan de vlammen prijs geeft. Een jjzin
wekkende, donkere getuigenis van den heerlij kei
paradijselijken staat, die komen zon.
Binnenland.
KRONIEK VAN DE WEEK.
Zoo is dan tooh, zooals wjj niet anders kondei
verwaohten zelfs in de meest ernstige oogei
blikken, ons samenhoorigheidsgevoel sterkir
gebleken dan de middelpuntvliedende kracht di r
meeningsgesohillen. De eenheid in onze par tg is
hersteldwe mogen zeggen, wanneer niet al
voorteekecen bedriegen ie ze heohter dan ooi
Reeds voor de opening der Bondsvergadering o
Vrijdagavond was het den talrijken aanwezige i
bekend, dat het accoord was gesloten. St. Michai
in zijn hnidigen, landelijken, vorm zal worde
ontbondende zelfstandige bond in den Bon
hondt op te bestaanSt. Michael zal geen hooft
bestuur, geen algemeene leiding meer hebbei
Wel mogen er als tot dasver zijn de stadieclnbs
er mogen kiescomité's worden gevormd en di i
mogen zich met elkacder in een kieskring
organisatie of in een groep van kieskringe
verstaan. Dit alles was reeds in het kiesreglemei t
gewaarborgd. En daarom moet in St. Miche< 1
worden gewaardeerd dat het zich tot een gevoeü r
ofijr heeft bereid getoond. Wat het voor dat offr
in de plaats heeft gekregen, de reorganisatie di r
R K Staatspartij, was niet een wensch van
Michaël alleenhet verlangen naar zulk ee i
reorganisatie leefde in alle schakeeringen d
partjjhet heeft die reorganisatie door med
werking van prof. Aengenent min of mei
geforceerd en zoodoende is nit het aanvankelj t
beerschte, schonk de sohorren en landerijen vi 1
Westdorpe aan het kapittel van Canoniker d
O. L Vronwekerk te Antwerpen. Deze mank
van de periode van rast gedarende het Twaal
jarig bestand gebruik, om een concessie a
vragen tot indjjking van bedoelde sohorren.
In 1615 verleenden Albertns en Isabella vi 1
Oostenrijk aan bedoelde Canoniker het aang
vraagde octrooi om te mogen bedijken „h t
schorre van Westdorpe, gelegen tusschen h t
gadt en de oonpure (snijding, splitsing) vi
Baxgate (het kanaal van Axel) langs den Ondi s
Landsdijk tot aan de Hondskreeke en de havi
van 't voorzeide Sas". In dat ootrooi wor t
voorts vermeld, dat die schorren 130 jaren do r
de zee bedekt waren geweestdat de graafjansdj t
veel geleden had en bjj het nitbljjven een
bedijking geheel teniet zon gaan dat door
bedijking de domeingronden aanzienlijk zond
vermeerderen redenen, waarom het ootrooi d
te bereidwilliger werd verleend. Deo bedjjke 3
en hunnen rechtverkrijgenden werd het ree*
verleend van vrije vogelvangst, visscherjj
jaoht in de nieuwe landerjjen verder het reel
van wind, d i. om molens te boawenvoor elk i
molen echter zonden zjj twee zakken grzan moeti i
zoo gevaarlijke optreden van Sint Miohaël een
goed geboren dat voor de ontwikkeling der R-K
Staatspartij van groote beteekenis kan worden.
Eensgezind treden we das weer de verkiezingen
tegemoet. De eenheid is herboren Helaas nog
niet ten volle. Nog steeds heeft de R -K Volks
partij, voor het eerst in 1922 opgetreden, het
vaderhuis nog niet kannen terugvinden. En het
wag wel met heel biaondere sympathie, dat werd
aanhoord het beroep van baron van Wijnbergen,
in zijn openingsrede van de Bondsvergadering op
de Katholieke Volkspartij gedaan, om hnn aotie
te staken, en in en door de Katholieke Kies
verenigingen, in èa door de ééae R -K Staatspartij
te traohten, haar oogmerken te bereiken.
Terecht herinnerde de heer van Wijnbergen
er aan, dat zeker meer dan ooit in dit Heilig
Jaar moet worden gestreefd naar verzoening,
vereeniging, verbroedering. St. Miohaë! heeft dien
diepen zin van het Jubeljaar verstaan moge het
ook door de R.-K. Volkspartij begrepen worden.
Wat let haar nog, weer tot de onde partjj toe te
treden, nn wjj een Bondsreglement hebben, dat
aan alle billijke wenschen voldoet, demooratisoher
dan welke partjj ook te zien geeft, terwijl de
reorganisatie der partjj op breeden grondslag de
beste waarborgen biedt voor den nitgroei der
Partjj in wei-overwogen ohristelgk-demooratischen
zin De R -K. Volkspartij moge zioh wèl afvragen
of er thans nog ean steekhoudend argument voor
haar afzijdig blijven kan worden aangevoerd dat
in de verste verte opweegt tegen de groote
waarde V8n de volkomen eenheid onzer partjj.
Niet slechts om het herstel der eenheid zjjn de
dagen der Bondsvergadering gelukkige dagen
voor de partjj geworden, maar vooral ook om
den harteljjken, eoht-katholieken geest van eens
gezindheid welke tot uitdrukking is gekomen.
Zeker, er waren meeningsversohillen hoe kan
het aoders in een zoo omvangrijke partjj, welke
haar leden nit alle standen en sohakeeringen der
maatschappij reernteert Maar van het begin
der vergadering tot het einde was er de goede
wil, was aller intense aandacht er op gecon
centreerd, om die versohillen te overbruggen, om
de formule te vinden, waarmee ieder zich kan
vereenigen.
Van groote beteekenis op deze Bondsver
gadering is ook geweest het werk van den voor
zitter onzer R-K. Kamerfractie, Mgr. dr. Nolens
We waardeeren alle in Mgr. NoIbds den onover
troffen taotiens, den bezonken leider, den helderen
denker. Maar tot dasver hadden we hem zjjn
taienten meer in het parlement dan in onze eigen
partjj zien ontvouwen. Ditmaal echter heeft hjj
ook ons van de volheid van zjjn taotisohe gaven
laten genieten en met welk een gelukkig snooss
Het program van aotie was door Mgr. Nolens
opgesteld en hjj stond daar om dat program te
verdedigen. Maar altjjd weer bleek hjj tot overleg,
tot overname van wat er goeds was in de denk
beelden van anderen bereid, tóó dat met zjjn volle
medewerking op alle punten, slechts één enkel
uitgezonderd, wijzigingen, even zoovele ver
beteringen, zijn aangebraoht. Twee geheel nieuwe
pnnten werden aan het program toegevoegd
een dat heel wat hoofdbrekens kostte eer een
bevredigende formuleering gevonden was en
Wie adverteert, wil gaarne zijn
annonce frisch en duidelijk zien fe
afgedrukt.
heeft in dit opzicht een uit-
stekende reputatie. Zijn adver-
tentiepagina's zien er steeds
goed verzorgd en aantrekkelijk i
uit.
laidend: „de belemmering van de vrjjheid van
godsdienstuitoefening, neergelegd in art. 123
Regeeringsreglement, worde weggenomen", en een
ander, op zniver nentraal terrein gelegen „meerdere
overheidszorg voor het behond van de sohoonheid
van stad en land.
Vermelding verdient ten slotte de aanvaarding
van een motie Amsterdam, waarin wordt uitge
sproken, dat indien de tegenwoordige kosten van
levensonderhond met dalen, een verbetering van
don toestand van 's lands financiën mede behoort
ten goede te komen aan de salariseen der rijks
ambtenaren en onderwijzers voor het dienstjaar
1925.
We hoeven wel niet te melden, dat het denk
beeld van prof. van der Heyden, overgenomen
door de Rgkskieskringorganisaties Arnhem
Nijmegen, geen instemming kon vindeD. De
vaststelling van het program van aotie wat
Arnhem—Njjmegen jnist wilde uitschakelen
toont znlks dnideljjk genoeg aan.
Volledigheidshalve zjj hier nog meedeeling
gedaan van geruchten als zon eerlang de indiening
te waohten zjjn van een drietal wetsontwerpen,
beoogende ten eerste invoering van een weelde
belasting met een opbrengst van rond 25 millioen
welke zonden moeten dieoen voor hBlveering van
de VerdedigiDgsbelasting II, de verlaging van de
inkomstenbelasting voor gehuwden en verhooging
van den kinderaftrek ten tweede afsohafficg van
den stemplicht, en ten derde, vooral voor onze
lezers van beteekenis, afschaffing van den zomeitjjd.
Provincie Nieuws.
WESTDORPE.
Dinsdagavond had er alhier in het Patronaats
gebouw een zeer druk bezochte vergadering plaats,
ter bespreking van de Waterleiding in Zseuwsch-
Vlaanderen.
De burgemeester, de heer F Hendrikse, heette
alle aanwezigen van harte welkom in het bijzonder
Ing. Carrière, die dezen avond een lezing zon
honden over het warerleidingplan. Spr. hoopte,
dat door diens woorden allen warme voorstandera
van de waterleiding zullen worden.
Hierna verkreeg de heer Carrière het woord,
I N fl E ZONDEN MEDEDEELING.
voor alle bedrijven, ook voor den Ioondorscher
Inlichtingen en aanbiedingen kosteloos
(30)
geven, te zeoden naar Gent aan het kantoor van
de generaliteit van Oost-Vlaanderen ten profijte
van den graaf De bedgkers en hunne „uaer-
commers" zouden reoht hebben op het tebedjjken
schor en zij zonden vrjj zjjn van alle lasten,
reëele en hypothecaire, zelfs van tienden, die aan
den graaf zonden toekomen. Zjj zonden bevoegd
zjjn, dijkgraven, djjkschepenen, heemraden en
andere overheidspersonen aan te stellen teneinde
den polder te onderhonden, gemeentezaken te
behartigen, recht te plegen, wetten en veror
deningen te maken enz. Zjj verkregen ook het
reoht om van later aan te leggen aangrenzende
polders gelden te eisohen voor gezamenlijk onder
hond der djjken, afwatering enz. Gesohillen, die
daarnit konden ontstaan, moesten door reohters
nit de gemeente worden beslist en niet door
beroep op hoogere vierscharen. De personen en
werklieden, die in den polder kwamen wonen,
zonden kwjjtsohelding erlangen van alle straffen
bjj vonnis over hen uitgesproken. Zij zonden
vrjj zijn van alle schalden die voor de bedgking
gemaakt waren, behalve van die aan het land.
Ook sonden zij gedurende den tjjd van 18 jaren,
das tot 1635, vrjj zjjn van de belastingen, die
toen over de eetwaren en dranken bestonden,
verder van alle lasten op hnnne personen en
goederen, van tollen, uitvoerrechten van graan
enz De herbergiers echter zouden alleen vrjj zjjn
van belasting op bier en wijn gedurende den tjjd
van bedjjking.
Aan de bedgkers en bewoners werd toegestaan,
om tweemaal in het jaar een jaarmarkt te houden,
iets, wat in dien tjjd een bjjzonder voorrecht was.
Ten slotte werden alle belemmerende wetten, die
het vervoer van dekmaterialen zouden bemoeilijken,
buiten werking gesteld. In één woord, de be-
dij king werd zooveel mogelijk begunstigd.
In het jaar 1617 nog was de bedgking voltooid.
De kosten beliepen f 72,695, een groote som voor
die dagen.
Het reoht, dat door het ootrooi van de Cano
niker van Antwerpen werd verleend, heette
Heerlijk Recht De ingedjjkte Polder werd
Autrisohe Polder genoemd en de gemeente, die
daardoor ontstaan was, heette de Heerlijkheid van
Westdorpe Doch latgen tjjd, zelfs nog tot in
onze dageD, kenden onze Vlaameohe naburen de
gemeente nauweljjke anders dan ondei
van „Polderken". Vroeger noemde men het ook
wel Klein Gert, zooals de kom der gemoute
geheeten woed.
