Termijnhandel in aardappelen, ja of neen?
Dagelijks Bestuur Z. L. M. vergaderde
I1S
ZATERDAG 16 APRIL 1960
(I.)
WAT is er aan de hand niet de termijnmarkt in consumptie- on pootaardappelen? Het is
helemaal niet verwonderlijk, dat de zojuist gestelde vraag rijst l>ij aardappeltelers en ande
ren in landbouwkringen, die de gang van zaken op de aardappelmarkt met hun belangstelling
volgen. Zij merken immers uit allerlei pèrspubli caties, dat er iets met de termijnhandel in aard-
appelen aan de hand moet zijn. Zij lezen over een commissie ter bestudering van het nut van
termijnhandel in aardappelen. Zij lezen over organisaties van de groothandel in consumptie-
en pootaardappelen, die zich met grote meer derheid uitspreken tegen de voortzetting van de
termijnmarkt. En onlangs versoheen in de dagbladen een bericht over de oprichting van een
stichting ter bevordering van termijnhandel in landbouwproducten. Hoe staan de landbouw
organisaties tegenover deze ontwikkeling? De bedoeling van dit en een volgend artikel is op
vragen van deze aard nader in te gaan.
Het bedrijven van termijnhandel is voor het me
rendeel van hen, die aardappelen voor de markt
telen, niet een alledaagse bezigheid. Als in de vol
gende uiteenzetting tegelijk enige voorlichting
over het waarom en hoe van een termijnhandel
kan worden gegeven, dan is dat meegenomen.
De teler van aardappelen, die in de afge
lopen twee jaar gebruik heeft kunnen
maken van de dagelijks openbaar gemaakte
termijnprijsnoteringen (dus alleen een pas
sief gebruik van de termijnmarkt maakte),
kan zich namelijk een te simpele voorstel
ling van zaken hebben gemaakt. En die zou
een juiste oordeelvorming in de weg kun
nen staan.
DE FEITEN.
OM met de feiten te beginnen: Op 10 april 1958
had in de Koopmansbeurs te Amsterdam de
officiële opening van de termijnmarkt in aard
appelen plaats. Daarmee was de eerste termijn
markt voor consumptie-aardappelen in Europa tot
stand gekomen. Ten aanzien van pootaardappelen
was het de eerste in de wereld. In Nederland zijn
er meer termijnmarkten; de aardappel termijn
markt was de eerste in een in het binnenland
voortgebracht produkt. Toen de termijnmarkt i
aardappelen een jaar oud was, had zij al een om
zet, die groter was dan van de reeds in Nederland
gevestigde termijnmarkten. In het eerste jaar van
zijn bestaan kende de aardappeltermijnmarkt reeds
een omzet van 60 min. In het afgelopen seizoen
het tweede levensjaar is deze omzet ongeveer
tot het drievoudige gestegen. Men mag dus zonder
te overdrijven zeggen, dat de termijnmarkt een
zeer voorspoedige groei te zien heeft gegeven. Hij
zal dus ook wel beantwoord hebben aan de ver
wachtingen die de oprichters ervan hadden.
WIE WAREN DE OPRICHTERS?
WIE waren die oprichters? Het waren de organi
saties van de aardappelgroothandel en de
landbouw, die samen de Nederlandse Vereniging
voor de Termijnhandel in Aardappelen in het le
ven riepen. Deze vereniging kreeg tot doel het be
vorderen van een gereglementeerde termijnhandel
in aardappelen en het behartigen van de belan
gen van haar aangeslotenen bij een gereglemen
teerde termijnhandel in aardappelen. Zij ging een
overeenkomst aan met een bank, die als registra
tie- en garantie-instituut wilde optreden (de N.V.
Nederlandse Liquidatiekas), er werd met zorg een
regelement samengesteld en andere noodzakelijke
voorzieningen werden getroffen. Overigens zijn er
vele andere wegen om aan een termijnmarkt te
beginnen. Iedereen die genoeg kapitaal heeft om
de noodzakelijke registratie- en garantiefunctie te
vervullen kan desgewenst een termijnmarkt opzet
ten en heeft niet per se een vereniging tot het be
hartigen van de belangen van de deelnemers nodig.
Ook de drie Centrale Landbouworganisaties ver
leenden hun medewerking aan de oprichting van
een instituut, dat hun in zijn werking uiteraard
maar weinig bekend kon zijn. De aardappelhandels
organisaties (Venexa, V. B. N. A. en N. F. P.) wa
ren na jarenlang aan het project te hebben ge
werkt reeds ver gevorderd met de voorberei
dingen voor de instelling van een aardappelter
mijnmarkt, toen zij de landbouworganisaties be
naderden met het verzoek om aan de oprichting
van de vereniging en van de termijnmarkt mee te
werken. Als motivering werd gewezen op het
mogelijke nut voor telers, die dekking van prijs-
risico zoeken; naar eventuele andere motieven
viel slechts te gissen De landbouworganisaties
trachtten zich een beeld te vormen van het prak
tische effekt van de termijnmarkt, zagen geen
bezwaren en gaven hun medewerking, daarmee
voor hun individuele leden de mogelijkheid openen
de als aangeslotene van de vereniging d.w.z. op
billijker condities dan „outsiders" aan de ter
mijnhandel deel te nemen.
WONDERLIJK STANDPUNT
AARDAPPELHANDELAREN.
EZIEN de wordingsgeschiedenis van de ter-
q) mijnmarkt in aardappelen en in aanmer
king nemende, dat het hoe van de termijnhandel
voor de leden van de handelsorganisaties toch
eigenlijk als bekend zou mogen worden be
schouwd, doet het thans blijkende afwijzende
standpunt van de meerderheid van aardappel
handelaren althans voorzover dat door beslui
ten van bestuursvergaderingen tot uiting komt
wonderlijk aan.
Hoe voorspoediger de groei van de omzetten
op de termijnmarkt, des te geringer de sympathie
voor dit instituut in aardappelhandelskringen
Opvattingen kunnen zich natuurlijk wijzigen. Ook
kunnen opgedane ervaringen fouten aan het licht
brengen. Er kan zodoende wel twijfel groeien met
betrekking tot het nut van een termijnmarkt voor
het belanghebbende bedrijfsleven. Maar kan dat
in twee jaar tijd? En is er sprake van fouten,
die niet voor verbetering vatbaar zijn? Het lijkt
wel goed om tot een juist mogelijk begrip van de
situatie nu eerst wat nader in te gaan op de func
tie en de werkwijze van een openbare, geregle
menteerde termijnmarkt.
Termijnhandel is het kopen of verkopen voor
levering in de toekomst, waarbij echter de bedoe
ling voorzit om niet in werkelijkheid te ontvan
gen of te leveren, maar door een tegengestelde
transactie tot afwikkeling te komenhet prijs
verschil tussen beide transacties moet dan dienst
doen om een bepaald prijsrisico in de effectieve
handel op te heffen.
Iemand, die aardappelen koopt (handelaar) of
heeft (teler) loopt een prijsrisico. Als in de herfst
bijv. aardappelen worden gekocht voor 19 per
100 kg, die in maart voor ƒ18 (moeten) worden
verkocht, komt dit risico duidelijk tot uiting. Het
beginsel van het gebruik maken van de termijn
markt voor het dekken van dit risico, houdt in.
dat op die termijnmarkt een positie wordt inge
nomen, die tegengesteld is aan de positie in de
effectieve markt. Bij de hier genoemde inkoop
had bijv. onmiddellijk op de termijnmarkt een
verkoopcontract kunnen worden gesloten a 21
voor april. Als in maart op de werkelijke markt
wordt verkocht voor 18 en de termijnnotering
april is op dat moment bijv. gedaald tot 20,
moet het termijnverkoopcontract ongedaan ge
maakt („teruggedraaid") worden. Het verlies op
de effectieve /.aak wordt nu goedgemaakt door
de winst op de termijnzaak.
In werkelijkheid zal het rekensommetje uiter
aard zelden zo mooi kloppen. De mogelijkheid
van uiteindelijk verlies of uiteindelijke wins)- is
aanwezig. Maar een grote mate van prijsrisico-
dekking kan op deze wijze worden bereikt. Als
echter één belangrijke voorwaarde wordt ver
vuld, nl. deze, dat het prijsverloop op de effeo-,
tieve markt en op de termijnmarkt evenwijdig:
is, zoals uit het gekozen voorbeeld moge blijken.
Ten aanzien van deze voorwaarde nu heeft de
termijnmarkt echter soms gebreken vertoond.
Daarover in een volgend artikel meer.
(Wordt vervolgd.) Str,
Land-
Goes.
KORT VERSLAG van de vergadering van het Dagelijks Bestuur der Zeeuwse
bouw Maatschappij, gehouden op maandag 11 april 1960 te
DE Voorzitter, Ir. M. A. Geuze, opent de vergadering en heet alle aanwezigen van harte wel
kom.
Een speciaal woord van welkom richt spreker tot de heer Iz. dè Bruijne. die voor*de eerste
maal deze vergadering bijwoont in zijn funktie van voorzitter van de Kring West Zeeuws-
Vlaanderen.
De heer Geuze zegt verheugd te zijn, dat de heer De Bruijne van zijn ziekte hersteld is en
nu zijn taak in het Dagelijks Bestuur kan begin nen. Spreker spreekt de verwachting uit, dat de
samenwerking op dezelfde aangename wijze zal plaats hebben, zoals dat steeds met de vader
van de heer De Bruijne het geval is geweest.
De heer De Bruüne dankt voor deze woorden en voor de belangstelling, die hij tijdens zijn
ziekte heeft ondervonden. Hij zegt al zijn medewerking toe en hoopt in liet belang van de
Z. Li M. werkzaam te mogen zijn.
OOGSTTAXATIE 1960 SC HOUWEN
DUIVELAND.
EEN verzoek van het Bestuur van de Kring
Schouwen-Duiveland om alsnog te trachten
voor die bedrijven, welke met een aanzienlijke op
pervlakte in de door de herverkaveling pas be
werkte grond vallen en extra oogstrisico zullen
lopen, een regeling te verkrijgen, wordt door het
Dagelijks Bestuur ondersteund.
Nagegaan zal worden op welke wijze hieraan
eventueel tegemoet gekomen kan worden en hoe
een en ander aanhangig zal worden gemaakt.
BESMETTINGSGEVAAR VUILNISBELTEN.
HET Bestuur behandelt een schrijven van de Ge
zondheidsdienst voor Dieren, waarin erop
wordt gewezen dat door onderzoek is komen vast
te staan dat op vuilnisbelten bij herhaling kada
vers van pluimvee worden aangetroffen, die door-
zaaid blijken te zijn met vogeltuterculose. Deze
leveren een bron van besmetting op.
Besloten wordt aan de Gewestelijke Raad van
het Landbouwschap te verzoeken zich tot de Ge
meentebesturen te wenden met de vraag in de toe
komst toe te willen zien dat vuilnisbelten behoor
lijk worden afgedekt. Aan de Dienst Volksgezond
heid kan om adhaesie worden verzocht.
HEFFING ONDERZOEK UIEN.
DOOR de Stichting Nederlandse Uien Federatie
wordt aan het Bestuur der Z. L. M. verzocht
een verzoek aan het Landbouwschap te onder
steunen om een bestemmingsheffing in te stellen,
welke moet dienen ter financiering van het onder
zoekingswerk, dat deze instelling ten behoeve van
de uienteelt verricht.
Deze kwestie wordt uitvoerig besproken. Het
Bestuur komt tot de conclusie dat het de vraag
is of de groep telers, waarvan hier sprake is, vol
ledig rijp is voor een dergelijke heffing.
Zoals de situatie thans in Zeeland ligt, meent
het Bestuur om principiële redenen het verzoek
van de S. N. Ui. F., zoals voorgesteld, te moeten
afwijzen. Het Koninklijk Nederlands Landbouw-
Comité zal van dit standpunt op de hoogte wor
den gebracht.
LANDBOUWSCHAP.
AANGEZIEN er bij sommigen in de kring Wal
cheren een aantal vragen rond het Landbouw
schap leven, wordt besloten dat in de herfst een
extra vergadering te Middelburg zal worden be
legd, teneinde aldaar deze vragen met de belang
stellende leden te bespreken.
TERMIJNHANDEL AARDAPPELEN.
BIJ sommige verenigingen van aardappelhande
laren blijken bezwaren te bestaan tegen het
-
De heer I. de Bruijne. Kringvoor
zitter van de Kring West Zeeuws-
Vlaanderen van de Z. L. M., nam
voor de eerste maal sinds zijn be-
noeming aan de besprekingen in
het Dagelijks Bestuur deel.
Geheel hersteld verzekerde de
heer De Bruijne zijn beste krachten
in het belang van de Z. L. M. in te
zullen zetten.
voortzetten van de termijnhandel in aardappelen.
Het Bestuur is echter van mening, dat deze
handel vele nuttige kanten heeft.
NACONTROLE POOTAARDAPPELEN.
HET Bestuur bespreekt nogmaals de verschillen
de kanten van de nacontröle.
Medegedeeld wordt dat de N. A. K. zich aan bet:
oriënteren is omtrent een systeem, waarbij de ze
kerheid behouden blijft en de handel niet belem
merd wordt.
RAPPORT COMMISSIE-HOFSTEE.
HET Bestuur bespreekt uitvoerig de conclusies
van het Rapport van de Commissie-Hofstee en
toetst deze aan de Zeeuwse omstandigheden.
Deze wijken op sommige punten aanzienlijk ai
van deze conclusies.
De bespreking zal een volgende keer worden
voortgezet.
