Reisimpressies uit
Canada en U.S.A.
1179
VRIJDAG 31 DECEMBER 1965
Rijke dracht bij de Golden Delicious, tot midden in de boom.
Met 20 stutpalen per boom.
Een cactusaanplant. De vruchten ervan worden gegeten.
Een stralende zon bescheen een land, als een
dambord in vierkante stukken verdeeld, waarvan
geen twee vlakken aan elkaar gelijk waren in
kleur en op elk vlak hadden kleine kleuters een
heel klein poppenboerderijtje neergezet; mooie
vierkante stukken met zijn groene boompjes, af
gewisseld met in zwad liggende korenvelden, vele
koeien op malsgroene weiden en dat alles afge
wisseld met kale heuvels en hier en daar een
sneeuwtop. Heel dit machtig mooie land door
sneden met, ook uit de lucht eindeloos lijkende
kaarsrechte wegen, met als enige dissonant in dit
uitgekiende patroon, zo hier en daar een zich ner
gens van aantrekkende kronkelende rivier! Dat
was de staat Washington die we vanuit het laag-
vliegende vliegtuig te zien kregen, "er we er goed
erg in hebben, landen we al in Portland. Enkele
minuten hebben we maar om over te stappen.
Maar 't is geen eenvoudige zaak om in zo'n groot
en uitgestrekt gebouw, waar zoveel luchtvaart
maatschappijen hun eigen hal hebben, het juiste
te vinden. Op het allerlaatste moment brengen ze
ons er, en weinige minuten later zitten we alweer
in de lucht. Een heel grote jet, waar zeker 130
mensen in zitten.
Wat is het toch lastig als je de taal niet spreekt,
want ook in San Francisco is het heel moeilijk
om de employé's duidelijk te maken dat we niet
onmiddellijk naar het hotel gebracht wensten te
worden, maar moesten wachten op de groep Ne
derlanders waar wij verder de trip door de V. S.
mee zullen maken.
Hoewel van goede wille, verliep de conversatie
maar lastig totdat een hele lange en hele zwarte
neger op een paar dames afschoot, en de jongste
meebracht dieNederlands sprak. Zij bracht
haar moeder naar 't vliegtuig om naar Holland
te gaan. Toen was de zaak gauw bekeken en
hielpen ze ons door telefoneren en naar andere
afdelingen brengen tot eindelijk, van weet ik
waar, de bus met Hollanders aankwam!
SAN FRANCISCO, de stad waar ieder wel eens
van gehoord heeft. Een naam, die klinkt als
een sprookje. Een stad, lie voor ons als Zeeuwen,
die eerste avond inderdaad sprookjesachtig aan
deed. Eén zee van de allerfelste en allerkleurigste
reclame, die je volkomen kan overzien omdat de
stad gebouwd is op twee zeer steile en lange heu
vels. Van de top naar beneden en daar rechthoekig
oplopende kaarsrechte straten en van links naar
rechts en van voor naar achter. De stad lijkt te
leven door al die bewegende reclame.
Hoewel in meerdere steden, zoals bijvoorbeeld
Luik en Brussel, waar ook behoorlijk hellende stra
ten voorkomen, spant Frisco op dat gebied toch wel
de kroon. Zó zelfs dat in de steilste straten de tram
door een kabel in de grond naar boven wordt ge
trokken Stoppen kan deze tram op de hellingen
niet, alleen op de platte kruispunten. Dat de zware
bussen en vrachtwagens dat wèl kunnen is mij een
raadsel
In de 18e eeuw is de stad door de Spanjaarden
gebouwd, waarvan nu nog vele overblijfselen zijn.
Een heel mooi park is er bij de stad, waarvan
het bijzondere is, dat het 40 jaar geleden met
enorme kosten voor bevloeiing is aangelegd op een
kale zandheuvel, die uit de Oceaan was opgewaaid
en waarop niets wilde groeien, bloemen, klok en
tropische kas
San Francisco is door een grote aardbeving in
1906 getroffen, waar de brandweren van de gehele
Verenigde Staten aan te pas kwamen.
De „Golden Gate"-brug valt van een afstand ge
zien wel wat tegen, maar van dichtbij blijkt het
toch wel een wonder van techniek te zijn. De zink-
stukken voor de peilers, die 1200 meter uit elkaar
liggen, werden door Werkendammers gelegd
De kabels, waar de brug aan opgehangen is, heb
ben een middellijn van 80 cm.
De Hollanders kun je gewoon niet kwijtraken,
waar je ook komt
In Sant José, waar we ontvangen werden in een
grote machinefabriek, waar ze letterlijk alle ma
chines vervaardigen, plus insecticides en plastic,
moest een Nederlands meisje ons een film van het
bedrijf tonen. Hoog gewaardeerde arbeidskrachten.
2530.000 man personeelmaar zonder koffie of
iets dergelijks sta je na elke ontvangst of bezichti
ging, hier weer op straat.
In Watsonville, waar een groot verpakkingscen
trum van groente en fruit is, zagen wij een veld
sla (meer andijvie, die ;e elke dag in grove stuk
ken vóór je diner voorgezet krijgt) van 80 ha, die
men juist aan 't oogsten was. Een grote groep men
sen, allen met een auto, was juist aan 't andere
eind bezig de sla te steken en direct in kartonnen
dozen te verpakken. Ze wordt twee rijen naast el
kaar geteeld met een greppeltje voor bevloeien
tussen de bedden. Twee zulke teelten per seizoen.
Prima vlakke en vruchtbare grond.
Sla wordt direct met doos en al op lorries in
grote lange ketels gereden (honderden tegelijk),
gekoeld en over transportbanden van xh km tot in
de met ijs gekoelde wagons getransporteerd en zo
over de gehele Verenigde Staten gedistribueerd.
Ook selderij, steeds met de sla opgediend, wordt
op dezelfde manier verpakt en verzonden, evenals
wortelen en bonen en tomaten.
EINDELIJK ook eens een van de beroemde
boomgaarden van Californië bezichtigd.
De verwachtingen waren vanzelfsprekend nogal
hoog gespannen. We zagen echter grote en kleine
bomen, half en hele dode, met stof en spint en
bruin verdroogde bladeren op kleine hellingen,
waar je helemaal geen overzicht van kunt krijgen.
Zijn we daar vanuit Holland zo'n reis voor gaan
maken?
Teleurstelling op dit punt bij allen, die er belang
stelling voor hadden. Vele andere bedrijven gaven
hetzelfde beeld.
Ook de beroemde spur-typen, die dan weer op
zaailing of MM 106 staan, wekken enige wrevel op.
Alleen de enkele goed beregende percelen steken
er mooi boven uit. Maar wat wil je ook in een
warme zomer, waar het 5 maanden lang niet re
gent?
Alles lijdt onder een chronisch water-tekort en
de druivenboompjes zyn net kleine bessenstruikjes.
De beroemde tomaten liggen als aardbeien plat op
de droge grond Kleine tomaten zijn het, zo te zien
Een grote cactus-aanplant is iets dat we nog niet
eerder zagen. Rijen, 2 meters uit elkaar, met forse
grote planten, weinig water nodig, veel vruchten er
aan, die in rijpe toestand (rood-paarse kleur) ge
geten worden, smaken ietwat vijgachtig.
Wat we (gelukkig!) in Walcheren missen is de
enorme reclameborden aan de kant van de straten.
Dat is zó erg, vooral in Californië, dat niemand er
zelfs meer naar kijkt. Daarbij is de ene reclame al
schreeuwender dan de andere en ook de verlichte
reclame in de stad doet bijna hinderlijk aan.
Ook de zeer vele bovengrondse wegen aan de
ingang van de stad, 2 banen boven elkaar, doen
erg vreemd aan. Van een afstand gezien is het zó'n
wirwar van pijlers met wegdekken, dat het je ge
woon tegenstaat, als je het ziet.
Toch valt het erg mee in 't gebruik en noodzake
lijk is het in elk geval in dit land, waar auto's zo
iets als onkruid zijn. Op elk open pleicje, waar dan
ook, „groeit" een auto Stalling ervan is een pro
bleem dat opgelost wordt met garages van acht
verdiepingen.
Ik dacht, dat appels drogen alleen door mijn
moeder gedaan werd, vroeger, toen ik nog klein
was (ik vond ze nog lekker, ook Maar dat bleek
een vergissing te zijn, want in Sebastopol bezochten
we een drogerij. Vele vrouwen aan lange aanvoer-
goten, die vol appels zwemmen. Ze bedienden elk
drie schilmachines, die automatisch schilden en
klokhuizen uithaalden, dan de appels sneden en
de stukjes weer op bruine plekjes of schilletjes
controleerden, waarna de stukjes in een zwavelbad
werden gedompeld en naar de droogkamers werden
vervoerd, waar ze met houten harken omgewerkt
worden. Een mooi blank produkt maar een ze
nuwachtig werk voor de vrouwen.
Voor het eerst een goed fruitbedrijf gezien, groot
15 ha, niet beregend of bevloeid, flinke neerslag in
de winter. Ruime beplanting maar geweldig veel
goede vruchten per boom, doorplukken 24 maal I
Erg stoffige vruchten, die allemaal gepoetst wor
den eer ze verpakt worden op het bedrijf. Plusmi
nus 20 stutpalen per boom, die me wel erg hin
derlijk lijken.
Overdadige maaltijden voorgezet, waar veel van
ovérschiet, ook vlees. Duizenden en nog eens dui
zenden ondervoeden zouden met de overschotten
van hier geholpen zijn! 't Geeft toch een wrange
nasmaak aan een fijne maaltijd.
Op zaterdagmiddag nog een appelmoesfabriek ge
zien. Onder enorm lawaai werken weer vele vrou
wen bij hun drie schilrpparaten, om die maar
steeds weer van nieuwe appels te voorzien. Gron
dige controle na 't schillen, gekookt en fijn ge
maakt, en daarna met zuigapparaten de laatste
bruine dingetjes er uit gezogen. Ingeblikt, ge
koeld en verpakt (wat een ontstellend lange weg
moet een produkt toch afleggen) en opgeslagen om
verzonden te worden. Transportbanden van naar
schatting 500 meter in de fabriek vanaf het lege
busje tot het verpakte produkt! Grote houten
tanks bij de fabriek waar de azijn uit de schillen en
klokhuizen in bewaard worden, evenals het appel
sap uit de kleinere en misvormde appels.
DE trip door Californië is hiermede afgelopen,
want vanavond vliegen we nog naar Portland
in Oregon en per bus verder naar Hood River waar
we weer enige dagen vertoeven. Onderweg nog een
paar foto's gemaakt van een koeienfarm, waarvan
het bijzondere alleen is, dat er nergens een groen
sprietje is te vinden op de hellingen en alle voer
van ver aangevoerd moet worden Een dure ge
schiedenis, maar melk is hier ook een duur produkt
en kost 89 dollarcenten ƒ3) voor een kartonnen
verpakking van lVa liter.
Daar het nog licht was, een indruk gekregen van
de enorme startbanen tot tegen het water van de
baai aan en de niet minder enorme hallen van het
vliegveld, die enkele kilometers beslaan. Elk mo
ment landt of daalt er dan ook een vliegtuig van
ergens uit dit grote land en uit de wereld.
Vanuit de „Jet", gevuld met 150 mensen, zien
we twee grote bosbranden die de afgelopen dagen
reeds 130.000 acre vernield hebben. Hoe kom je ook
in die oneindige beboste rotsen met blussingsmate-
riaal op de plaats van de ramp? Heel kleine hef-
schroefvliegtuigjes zijn overal gestationeerd om de
branden te kunnen opsporen.
(Wordt vervolgd.)
W. ROELSE.
