Voorkom fouten
bij het bouwen
van ligboxenstallen
Lange ingewikkelde weg naar EEG agrarische
inkomensverbetering
13
C. A. R. Zevenbergen
C. VAN BRAGT
Een gezegde is dat, om goed te
bouwen, men twee keer zou moe
ten kunnen bouwen. Dit om ge
maakte fouten van de eerste keer
te voorkomen. In het volgende wil
len we de vele fouten, die tijdens
de bouw gemaakt kunnen worden,
eens onder Uw aandacht brengen.
Om te voorkomen dat geen mest onder de plank
door kan dringen tot in de voergoot, is het wenselijk
om bij roostervloeren een beton oaikje aan te brengen
ter hoogte van minimaal 5 cm en bij gelijke vloeren
een van minimaal 15 cm.
Bij een korrekte uitvoering zal het morsen van
voer op de loopeetruimte tot een minimum beperki
blijven. Wordt gebruik gemaakt van een zelf sluitend
voerrek of van een vastzetrek dan is het wenselijk de
beschreven betonranden aan te brengen.
DRINKWATERVOORZIENING
Dl REKT na het melken van de koeien is de behoef-
te aan drinkwater groot. Het is daarom noodza
kelijk dat de dieren direkt na het melken voldoende
kunnen drinken. De gewenste inhoud per bak is mi
nimaal 30 1. Gewenste aansluiting voor de vlotter
Om bevuiling van de vakken te voorkomen is plaat
sing op de goede hoogte heel belangrijk. De minima
le bakhoogte moec 70 cm zijn. Als aanvoer leiding van
de ene vlotterbak naar een andere drinkbak voldoet
Wz" polyethyleenleiding goed. Om bevriezing zoveel
mogelijk tegen te gaan is het wenselijk de stijgleiding
tegen vorst te beschermen.
PLAATSING LIGBOXEN
WORDT de bouw van de ligboxenstal uitgevoerd
met houten zijwanden waartegen ligboxen wor
den geplaatst, is het maken van fouten niet altijd uit
gesloten. Wanneer de stijlen op boxmaat worden ge
plaatst en we bevestigen de Engelse box rechtstreeks
tegen de stijlen dan is er geen enkel probleem. Indien
echter een verplaatsbare Engelse box wordt gebruikt
of de Engelse box met twee vertikale poten kunnen
wel fouten worden gemaakt.
De afstand tussen de voorste poot van de box en de
houten wand mag niet te ruim zijn. Is deze meer dan
5 cm dan is het gevaar aanwezig, dat de koe in de
box met de kop tussen wand en boxpoot kan gera
ken. Komt de koe met de kop klem te zitten dan is
een ongeluk niet te vermijden. Om ongelukken te
voorkomen is het aanbrengen van een extra dwang
buis of plank noodzakelijk.
VOERREK
BIJ plaatsing van het voerrek is een juiste maatvoe
ring noodzakelijk. De afstand tussen de staan
ders van het hek moet 20 cm zijn. Een te nauwe af
stand tussen de staanders kan beschadiging aan de
nek of hals veroorzaken. Een te ruime afstand ver
oorzaakt morsen van voer op de loopeetruimte. De
hoogtemaat van de box is ook belangrijk. De juiste
maat is 1.25 m gemeten vanaf de loopeetruimte tot
aan de bovenrand van de staander. Bij te laag ge
plaatste staanders is morsen van voer niet te voor
komen. Een afwijking van 5 cm naar boven is niet
erg, maar wel een afwijking van 5 cm naar beneden.
Het is ook belangrijk om de plank aan het voerrek
voldoende hoogte te geven. De gewenste hoogte is 4-9
cm gemeten vanaf de loopeetruimte tot aan de boven
rand van de plank. Bij een kleinere afstand dan 40
cm wordt gemakkelijk voer gemorst op de loopeet
ruimte. Het op de juiste wijze aanbrengen van de
plank is belangrijk. Hebben we dichte vloeren dan is
het noodzakelijk de plank aan te brengen aan de zij
de van de loopeetruimte. Zijn roostervloeren aanwe-
zig dan kan de plank beter aan de voergangszijde
worden aangebracht.
Juiste maten bij het voerhek voorkomt morsen van
voer.
LUCHTAANVOER
(|\IT zeer belangrijke punt wordt door velen bii de
bouw verwaarloosd. Een te geringe luchtaanvoer
komt herhaaldelijk voor. Al is de ligboxenstal wat
ruimer van inhoud per koe dan de Hollandse stal, wil
dit nog niet zeggen dat in dit staltype geen regelma
tige luchtverversing behoeft plaats te vinden. Ook
hier is luchtverversing hoogst urgent. Dit nog temeer
omdat de ligboxenstal niet geïsoleerd is. De lucht-
aanvoeropening in de gehele zijwand moet voor koei
en minimaal 10 cm zijn. De aanvoeropening mag
maximaal 30 cm bereiken. Het is wenselijk dat de
luchtaanvoer regelbaar is. Dit is te bereiken door het
aanbrengen van kleppen. Om de regelbaarheid ge
makkelijk te laten verlopen is een centrale bediening
van het kleppensysteem geen luxe. De kleppen moe
ten liefst in vochtbestendig plaatmateriaal uitgevoerd
zijn. Het verdient de voorkeur om bij het einde van
de kleppen tochtwangen aan te brengen. Dit laatste
wordt nogal gemakkelijk vergeten.
DEUREN
IN vele ligboxenstallen zijn de draaideuren alleen te
openen vanaf de binnenzijde van het gebouw. Om
tijdverlies te voorkomen is het noodzakelijk de deu
ren aan de buitenzijde ook te voorzien van klink-
stellen.
MELKLOKAAL
DE aandacht die aan de vloer van het melklokaal
wordt besteed, laat dikwijls te wensen over. Het
is niet alleen goed te maken met het aanbrengen van
een tegel. Het afschot van de vloer naar de water-
afvoerpunten is zeer belangrijk. De vloer moet ook
van voldoende goede kwaliteit zijn. We moeten er
n.l. rekening mee houden dat bij plaatsing van een
bank voor de melkontvangst de vloer plaatselijk
zwaar 'belast wordt. De vloer moet deze belasting
kunnen dragen. Een bewapening van de vloer is
noodzakelijk. De zwaarte van de bewapening is af
hankelijk van de grondgesteldheid en zal plaatselijk
bekeken moeten worden. Bedenk dat verzakkingen
van de vloer hoge kosten met zich mee kunnen bren
gen.
Ventilatieramen kunnen in een melklokaal niet
worden gemist. Het beste voldoen kiepramen. De
warmteontwikkeling in het melklokaal mag bij ge
bruik van een koeltank niet onderschat worden.
MELKSTAL
UERHAALDELIJK komt het in de praktijk nog
voor, dat bij de gesloten dubbele tweestand de
stand van de koeien te ruim van opzet is. Het is
noodzakelijk: dat hier goed op gelet wordt. Bij een te
ruime maatvoering kunnen de uiers van de koeien
voor de melker bereikbaar worden. De juiste maat is
80 cm maximaal tussen wand en de scheidingsbuizen
(scheidingsbuizen niet meegerekend).
HET VERKRIJGEN
VAN EEN GOEDE BETONVLOER
0OOR op de zandbodem een plastik folie aan te
brengen voorkomt men dat water aan de specie
wordt onttrokken. Bij het bestellen van betonspecie
vragen naar een vrije stijve betonmortel. Cementge-
halte 325 kg per m3. Het beste kan de beton worden
verdicht met trilnaald of trilbalk. Na gebruik van
een trilnaald is het nodig de vloer af te rijen met een
balk. Nadat de beton is opgestijfd, moet de vloer wor
den dichtgeschuurd met een houten spaan. Als na het
opstijven nog water aan de oppervlakte komt, is het
nodig de beton in te strooien met een droogmengsel
van cement en zand in de verhouding 1 deel cement
op 3 delen zand. Hierna de oppervlakte dichtschuren
met een houten spaan (nooit alleen cement gebrui
ken). Voor het verkrijgen van een sterke beton vloer
is het noodzakelijk de vloer gedurende enkele weken
nog nat te houden.
APPELEN BLEVEN TE GOEDKOOP
Het wil niet vlotten met de appelprijzen op het eind
van het seizoen. Het aanbod was vorige week in ons
gebied niet bijzonder groot maar de vraag was ook
lui en hierdoor konden de prijzen van de Golden
Delicious zich maar met moeite handhaven op rond
50 cent per kg voor de grootste maten en de beste
kwaliteiten.
Dat is veel te weinig voor de tijd van het jaar,
vooral omdat het gaat over de grootste maten waar
van hoogstens 60 van het kwantum bewaarfruit
deel uitmaakt en voor de beste kwaliteiten en die
heeft ook niet iedereen. De animo om te ruimen is
nog steeds niet groot en dat is begrijpelijk. Het is
echter de vraag of men er verstandig aan doet,
want er zitten er nog heel wat in ons land en in het
buitenland en- de appelen van de nieuwe oogst van
het zuidelijk halfrond komen in grote hoeveelheden
binnen en zijn niet duur. Wat dat betreft ergeren we
ons aan deze vrije importmogelijkheden in een pe
riode waarin we zelf met zoveel problemen rond de
afzet zitten. Dat is echter een EEG-kwestie en natio
naal valt daar niets aan te doen. De kleine maat van
de Golden Delicious werd wat duurder op rond 30
cent per kg. Wanneer daar de koelkosten af zijn
houdt men echter ook niet meer over dan de inter
ventieprijs van het' afgelopen najaar. Nee, het beeld
rond de appelafzet is niet opwekkend. Het valt eigen
lijk bar tegen, al hebben we ook in deze rubriek
herhaaldelijk gewezen op de noodzaak om niet te
lang het bewaarprodukt vast te houden. Ook in fe
bruari en maart waren echter de prijzen laag en
het is begrijpelijk dat de animo om te ruimen bene
den de kostprijs niet 'groot is.
Buiten om de Golden Delicious zijn er eigenlijk
geen hoeveelheden appelen van betekenis meer te
koop in ons gebied. Hier en daar staat soms nog
wel eens een partijtje Winston of Goudreinette, maar
dat gaat toch niet om grote hoeveelheden. Ook Con-
(Vervolg van pagina 8).
Als we de lectuur zo doornemen komt het er op
neer dat men via investeringsmogelijkheden de kans
wil scheppen op een vastere basis voor het inkomen.
Gelukkig is de mentaliteit bij onze bedrijfshoofden
wel zó, dat men hier t.z.t. gebruik van zal maken.
O.i., maar dat is nog slechts een vluchtige indruk,
zal de moeilijkheid juist zitten bij de kleinen die
geen grotere investeringen durven of zullen doen.
Zou dit zo zijn dan zal de langzame sanering van nu
gewoon doorgaan. Al met al een belangrijke ont
wikkeling waar we o.i. bij voorbaat positief tegen
over moeten staan. Rooipremie en interventierege
ling ontmoetten ook veel kritiek, maar menigeen heetf
er van geprofiteerd.
We hebben hier voor ons op 't bureau een aardig
staatje. Van elke 50 die wordt uitgegeven op onze
ministeries gaat 90 cent naar landbouw; 80 cent naar
ontwikkelingshulp; ƒ8,40 naar onderwijs; ƒ18,25 naar
sociale verzekering; 65 ct naar kuituur en rekreatie;
1,50 naar justitie, verkeer/waterstaat, enz., enz.
Men ziet, landbouw telt wel mee. In dit lijstje valt
wel op hoe absurd door de sociale verzekering onze
lasten worden (20 x mleer dan bijv. voor de totale
landbouw). En nog is 't eind niet in zicht! We had
den deze week een Australische immigrant op bezoek,
't Is daar echt heel anders; makkelijker door ruimte
en vrijheid, veel moeilijker voor zelfbehoud. We
krijgen ook nog al wat correspondentie uit Amerika
en ook daar is Nederland in vergelijking een para
dijs bij! We hopen dat we het zo houden mogen, want
een grote harde maatschappij moge dan stoer lijken,
als men met de vingers tussen de deur zit, zoals
ziek worden, oud (en dat worden we allemaal) of
werkloos, dan zijn onze sociale voorzieningen een
weldaad. Als men zo hoort hoe véél harder de maat
schappij elders kan zijn, dan bevreemdt het wel eens
dat men hier zo snel ontevreden is.
Wij halen dit alles aan omidat we ook van voorge
noemde rentesubsidie's weer een stukje meer sociale
zekerheid verwachten. Wel geloven we dat van de
EEG-staten Nederland niet de grootste behoefte
daaraan heeft, maar dit zal de tijd wel leren. We
wensen u in alle opzichten een goede Pinksteren toe.
ference is er niet mieer in hoeveelheden van beteke
nis te koop al maken degenen die tot het laatst heb
ben bewaard een goede beurt.- Daarop gokken is
echter een moeilijke zaak.
De aanvoeren van kasaardbeien bleven ruim. Aan-
doosje met 200 gram inhoud.
vankelijk lagen vorige week de prijzen wat beter
maar vooral tegen de Hemelvaartsdag waren ze erg
laag. Vrijdag, met Moederdag in het vooruitzicht, was
er weer sprake van enig herstel. Toen deden de
goede kwaliteiten kasaardbeien rond 80 cent per
