Wennen
aan
de
wisselstroom
dynamo
Bestel uw CAO
O EDURENDE de laatste jaren is één van de be-
langrijkste verbeteringen in de elektrische in
stallatie van automobielen, de inmiddels vrij algemene
toepassing van een wisselstroomdynamo als vervan
ger van de tot dan gebruikte gelijkstroomdynamo. Het
is verheugend te constateren, dat ook de fabrikanten
van landbouwtrekkers de voordelen van dit dynamo
type beseffen en er eveneens toe overgaan, de trek
kers van dit apparaat te voorzien. Hoewel elektrotech
niek voor velen een wat duister en weinig populair
onderwerp vormt, wordt in het navolgende getracht
enkele voor iedere gebruiker nuttige wetenswaardig
heden uiteen te zetten. Wisselstroomdynamo's en de
daarbij behorende regelapparatuur zijn in het alge
meen kwetsbaarder dan de ouderwetse gelijkstroom
dynamo en regelaar. Onoordeelkundige behandeling
leidt snel tot min of meer ernstige beschadiging, ter
wijl de reparatiekosten evenredig hoog zullen zijn. Wij
ontlenen een en ander aan Shell en de Landbouw"
van mei '72.
voornaamste eigenschappen van de wisselstroom
dynamo liggen aanzienlijk gunstiger dan die van
zijn voorganger. Het geleverde elektrische vermogen
is groot in verhouding tot de omvang en het gewicht,
en in plaats van een collector en koolborstels heeft de
wisselstroomdynamo ononderbroken ringen met be
trekkelijk lichte sleepcontracten, waardoor borstelslij-
tage minimaal is en hogere toerentallen toelaatbaar
zijn. Een ander voordeel is dat reeds bij stationair
draaiende motor laadstroom geleverd wordt.
Bij de gelijkstroomdynamo vindt de eigenlijke
stroomopwekking plaats in de windingen van het an
ker en verzorgen de in het dynamohuis aangebrachte
veldwikkelingen het magnetisch veld. Wanneer veel
laadstroom wordt geleverd, zal deze laadstroom in
het anker warmte ontwikkelen. De beperkte moge
lijkheid tot afkoelen van het anker stelt dan ook een
grens aan de te leveren laadstroomsterkte. Daarnaast
is de afname van de laadstroom via koolborstels van
wege hun weerstand en de aan de collector optre
dende vonkvorming in elektrisch opzicht niet ideaal.
De in de ankerwikkelingen opgewekte wisselstroom
wordt met behulp van de collector in een (pulseren
de) gelijkstroom omgezet, omdat wisselstroom nu
eenmaal niet in staat is een accu op te laden. Voor de
gelijkrichting zijn er nu betere oplossingen voorhan
den dan de aan slijtage onderhevige collector. Het
dynamohuis moet van ijzer zijn om een voldoende
krachtig magnetisch veld te kunnen verzorgen; he
laas is ijzer zwaar en een slechte warmtegeleider.
DEZ1ET men de wisselstroomdynamo, dan valt op
dat de veldwikkelingen en de wikkelingen waar
in de stroom wordt opgewekt, van plaats zijn ver
wisseld. Op afb. 2 is duidelijk te zien dat de wikke
lingen dwars op de as zijn geplaatst, in tegenstelling
tot die op het anker van de gelijkstroorrrdynamo, afb.
3.
Bovendien is het verschil in draaddikte goed waar
te nemen; alleen de in verhouding tot de laadstroom
geringe veldstroom behoeft aan de met dun draad
gewikkelde spoel op het anker te worden toegevoerd,
terwijl ompolen van de laadstroom, die in aan de bin
nenzijde van het dynamohuis aangebrachte spoelen
wordt opgewekt, plaats vindt door middel van meest
al ook in het huis gemonteerde gelijkrichters, ofwel
diodes. Deze diodes laten de stroom steeds slechts in
één richting door; door een aantal diodes op een be
paalde manier te verbinden wordt een zeer goede ge
lijkrichting verkregen, terwijl zo'n combinatie tevens
de automatische schakelaar, bekend van de bij de ge
lijkstroomdynamo behorende regelaar, overbodig
maakt.
VE2EIL meer nog dan voor de gelijkstroomdynamo
geldt voor de wisselstroomdynamo, dat repara
ties en afstellingen door een deskundige vakman
moeten worden uitgevoerd. Storingen kunnen echter
grotendeels worden voorkomen door de volgende re
gels in acht te nemien:
1. Verkeerd aansluiten van de accu kan de diodes
vernielen! Alvorens de accu los te nemen dient u
er goed op te letten hoe de aansluitdraden zijn
bevestigd, opdat u deze bij opnieuw aansluiten
van de accu niet verwisselt.
2. Wanneer u de accu wilt verwijderen, of om wel
ke andere reden dan ook een of beide accuklem
men wilt losmaken, doe dit dan nooit terwijl de
motor draait. Zet de motor af en maak altijd
eerst de massaklem los. Dit geldt ook als u dra
den van de dynamo of spanningsregelaar wilt
losnemen.
3. Wanneer u bemerkt dat draden zijn gebroken of
losgeraakt, herstelt u dit dan alleen als u er ze
ker van bent daarbij geen draden met elkaar te
verwisselen.
4. Laat de mjotor nooit draaien zonder dat een accu
is aangesloten.
5. Zorg ervoor dat de V-snaar goed gespannen
blijft: controleer deze regelmatig op beschadigin
gen en slijtage.
6. Verwijder overmatig vuil en aanslag van het dy
namohuis; goede koeling blijft dan gewaarborgd.
7. Om elk risico te vermijden dient u, ook bij ge
bruik van een gewone acculader, de massaklem
van de accupool los te nemen.
8. Gebruik een acculader nooit als starthulp.
9. Wanneer u een snellader gebruikt dient u in elk
geval beide accuklemmen los te nemen.
10. Wanneer aan de trekker (auto) gelast moet wor
den, dient eerst de bedrading van dynamo en
regelaar te worden losgemaakt.
Als deze aanwijzingen in acht worden genomen,
zal de wisselstroomdynamo ongetwijfeld gedurende
vele jaren en met een minimum aan onderhoud, zijn
zware taak naar behoren blijven vervullen.
KAMPEREN OP DE BOERDERIJ
7. Burgemeester en wethouders kunnen bevoegd
worden verklaard vergunning te verlenen voor
het plaatsen van tenten of caravans anders dan
op erven bij boerderijen en buitenplaatsen zon
der dat hiertoe een planologische maatregel is
getroffen. Deze vergunning kan bijvoorbeeld no
dig zijn voor het plaatsen van een beperkt aantal
caravans of tenten in boomgaarden, teneinde het
rooien hiervan te voorkomen. Met het plaatsen
van tenten of caravans in boomgaarden moet
overigens grote voorzichtigheid worden betracht.
Wij zullen het op prijs stellen indien een dergelijke
vergunning alleen met instemming van ons col
lege zal worden afgegeven.
8. Het genieten van recreatief buitenverblijf, als
hiervoren bedoeld, dient alleen in de periode 1
april tot 1 oktober mogelijk te zijn. Naar onze
mening behoeft niet op bezwaren te stuiten in
dien caravans (al dan niet mobiel) en tenten het
gehele seizoen blijven staan. Verwijdering vóór
1 oktober zal echter in alle gevallen dienen plaats
te vinden.
9. Het toezicht op cfe naleving van de op het indi
vidueel kamperen betrekking hebbende gemeente
lijke voorschriften is een belangrijk aspect. Wij
vragen hiervoor uw bijzondere aandacht. Het is,
zoals vermeld, in het verleden meerdere malen
voorgekomen, dat het verspreid plaatsen van ten
ten of caravans de totstandkoming van klande-
stiene kampeerbedrijven tot gevolg had.
10. Teneinde een inzicht te krijgen in de omvang van
het individueel kamperen zullen wij het op prijs
stellen indien de gemeentebesturen ons zullen
informeren over de afgegeven vergunningen tot
individueel kamperen. Wij zullen gaarne de vol
gende gegevens vernemen:
naam van de vergunninghouder, situering van de
boerderij (het landhuis), aantal caravans en/of
tenten, waarvoor vergunning is afgegeven.
11. Het verdient aanbeveling, dat vergunningen voor
individueel kamperen per seizoen worden ver
leend. Hierdoor kan de ontwikkeling het beste in
de hand worden gehouden.
IN 1976 WEER TWEE MILJOEN BOEREN MINDER
Volgens berekeningen van de Europese Commissie
zullen de komende vier jaar ongeveer twee miljoen
arbeidskrachten uit de landbouw vertrekken.
Er zijn nu nog 10 miljoen mensen in de landbouw
werkzaam, in 1950 waren dat er ruim 20 miljoen.
De landbouwbevolking liep van 1950 tot 1965 het
meest terug in Luxemburg. In de landen van de Ge
meenschap was de daling als volgt:
Luxemburg 42 Frankrijk 38
België 41,5% Nederland 33,5%
Duitsland 40 Italië 29,5
De leeftijd van de huidige landbouwers ligt vrij
hoog. Het aantal werknemers van 40 jaar en ouder is
in Nederland bijvoorbeeld 57 en in België zelfs
76%.
Het vertrek uit de landbouw gaat gepaard met een
verandering van de bedrijfsstructuur; het aantal be
drijven met meer dan 20 ha stijgt, al zijn er nog veel
bedrijven tussen de 10 en 20 ha.
Van de ongeveer twee miljoen mensen die de ko
mende jaren weer uit de landbouw zullen vertrekken,
is een groot deel ouder dan 55 jaar. De hervormingen
in de landbouw leiden er echter ook toe, dat veel jon
gere boeren naar ander werk omzien.
Voor deze jonge boeren zullen van 1972 tot 1976
ongeveer 600.000 arbeidsplaatsen in de industrie of
in het dienstenverkeer moeten worden gevonden.
Ongeveer 300.000 zullen moeten komen in over
wegend agrarische streken ,waar de industrie- en
dienstensektor is achtergebleven. Om deze ontwikke
ling goed op te vangen is volgens de Europese Com
missie tussenkomst van de overheid noodzakelijk.
Afgezien van de structuurverbeteringspremie, die
sommige van de jongere landbouwarbeiders zullen
ontvangen (de categoriën boven de 55 jaar krijgen
een pensioen) moeten zij worden gesteund bij hun
nieuwe opleiding en wederaanpassing. Volgens de
eerste ramingen zal het gemeenschappelijk beleid tot
steun aan deze wederaanpassing, dat nationale maat
regelen vervangt, betrekking hebben op 20 tot 30
van de landbouwers, die een nieuw beroep moeten
kiezen.
v. d. W.
Binnenkort zullen de C.A.O. voor de landbouw en
voor de tuinbouw kontraktjaar 1972-1973 in druk ver
krijgbaar zijn. Leden werkgevers die het op prijs stellen
een exemplaar van één van deze CA.O.'s te ontvangen
dienen daartoe, door het invullen van nevenstaande
strook, dit op te geven aan:
Secretariaat afd. Werkgevers- en Sociale Zaken der ZLM
Postbus 46
Goes
Deze opgave gaarne zo spoedig (mogelijk, maar in elk
geval voor 1 juni a.s. (in enveloppe) inzenden! Na het
verschijnen van de resp. C.A.O.'s volgt zo spoedig moge
lijk toezending daarvan. Indien geen aanvrage wordt in
gediend, wordt verondersteld, dat het betrokken lid
werkgever geen belangstelling voor toezending van de
nieuwe C.A.O. heeft!
A.
Ondergetekende, lid ZLM,
Naam:
Adres:
Plaats:
Verzoekt toezending van:
Aan Secretariaat ZLM
afd. Werkgevers- en Sociale Zaken,
Postbus 46,
Goes.
C.A.O. 1972-1973 Landbouw Nederland
CA.O. 1972-1973 Tuinbouw Zeeland
C.A.O. 1972-1973 Tuinbouw Noord-Brabant
