TUINBOUW-
KLANKEN
Langzaam maar zeker
Lange ingewikkelde weg naar EEG agrarische
inkomensverbetering
Redelijke kansen
voor bramen, aardbeien
en frambozen
DK oppervlakte aardbeien liep in de periode van 1958
tot 1968 terug van 5450 ha tot 2660 ha, dus tot de
helft. Daarna is het areaal vrijwel gelijk gebleven; in
1971 was er zelfs een lichte stijging tot bijna 2800 ha,
terwijl voor 1972 de oppervlakte zelfs steeg tot 3100 ha.
8
Ook op THOLEN EN ST.-PHILIPSLAND is de
groei van de diverse gewassen vanaf 't begin van deze
maand wat beter op gang gekomen. Toch zouden wij,
als we het voor het zeggen hadden, de temperaturen
voor de meer specifieke zomergewassen, zoals witlof,
bonen en verschillende bloemzaadsoorten, graag nog
wat hoger zien. Ook de zaaiuien vertonen na de goede
opkomst toch last van koude voeten te hebben. Al
gemeen gebruik is dat men in deze teelt na een ge
slaagde onkruidbestrijding géén grondbewerking
meer toepast. Toch komt het ons voor, dat vooral de
bonen op de lichte grond wel dankbaar zouden zijn
als we eens tussen de rijen gingen schoffelen, om zo
doende de grondtemperatuur wat te verhogen. Een
losse bovenlaag zal toch overdag als de zon schijnt
méér warmte kunnen vastleggen, dan grond die ge
heel gesloten is.
■Het weer leeggekomen winterbloemkoolland is
door de verschillende kleine buitjes regen goed
klaargemaakt kunnen worden voor een tweede ge
was. Hierdoor zal het tweede gewas direkt beter
Voor de WALCHERSE brocolitelers is dit jaar een
mild zonnetje doorgekomen. Deze speculatieve win-
terteelt (maar welke groenteteelt is in wezen niet
speculatief?) die de laatste jaren nogal teleurstellin
gen bracht, is de winter zéér goed doorgekomen.
Door het koele weer dat we tot nu toe hebben komt
de oogst geleidelijk, en dat is naast krapte, een zeer
belangrijke factor voor een goede prijsvorming. De
prijzen voor goede bloemkool bewegen zich dan ook
constant rond de 1,50 per stuk. Degenen cjie een
goed perceel hebben, zien hun mloeite dan ook geluk
kig goed beloond. Deze teelt kon echt wel een extra
stimulans gebruiken en die is er dit seizoen. Als ne
veneffect zouden we nog willen wijzen op de ver
hoogde opbrengsten voor de veiling en de aan- en af
voerkanalen plus de handel.
In verschillende bronnen lazen we dat men ook de
agrarische inkomens wat meer zekerheid wil geven
via ingewikkelde EBG-maatregelen. Ook Dingen van
de week in ons vorig nummer was er volledig aan
gewijd. Daar het o.i. wel een lange en moeilijke weg
zal zijn aleer er concretisering plaats vindt, zal er
nog wel veel over geschreven worden in de diverse
periodieken. (Zie verder pag. 13)
kunnen aanslaan. Naar gelang van de zwaarte van
de grond kunnen dan nog verschillende gewassen
geteeld worden, hetzij knolselderij, spruiten, witlof
of bonen. Als men echter het bloemkoolblad heeft
ondergeploegd, zal men bij een teelt van 'bonen toch
moeten letten op schade van de bonenvlieglarve.
Hiertegen zijn de laatste jaren wel goede bestrij
dingsmiddelen in toe te passen, miaar het is maar
net of men ze ook toepast.
(De teelt van radijs in de warenhuizen is nu ook
weer voorbij en de telers van dit produkt kunnen
terugzien op een allezins bevredigend resultaat. 'In
deze maand zullen de eerste snijbonen ook alweer
uit de kassen worden geoogst, zodat met het verzor
gen van de andere kasteelten tussenbei toch nog wat
veilinggeld binnenkomt. Het is misschien theoretisch
wel waar dat met zo weinig mogelijk teelten moet
worden gewerkt om de laagste kostprijs te verkrij
gen, maar een éénmans bedrijf zal toch met enkele
kleine teelten er tussendoor véél meer werksprei-
ding hebben. Ook bij tegenvallende prijzen bij de
grote drie zal hij dan minder kwetsbaar zijn, want
rente en aflossing moet vooral komen uit zijn gere
gelde afzetopbrengst.
Dit soort tuinders hebben dikwijls nog weinig
eigen kapitaal in hun investering, zodat ze meestal
geen grote prijsschommelingen kunnen verdragen om
de zaak financieel rond te krijgen. Iedere onderne
mer weet voor zichzelf wel dat men in het vrije
bedrijf risico's op zich moet durven nemen, maar hij
zal nóóit verder mogen en kunnen springen dan zijn
polstok lang is! Ook in deze is het dikwijls beter:
„langzaam, maar zeker", dan te behoren bij de hard
lopers, die dikwijls doodlopers worden. Het vrije
bedrijf vereist nu eenmiaal dat men zelf verantwoor
delijk is in zijn bedrijfsopbouw, echter met gebruik
making van de mogelijkheden die ook hem geboden
worden!
Dit seizoen zijn de prijzen van de glasaardbeien
tot nu toe teleurstellend laag.
FRAMBOZEN
T^E kleinfruitteelt was de laatste jaren beter lo-
nend dan de teelt van appels en peren. Toch
loopt de oppervlakte klein-fruit regelmatig terug. Dat
komt ongetwijfeld doordat de pluk steeds meer een
knelpunt vormt. Het is erg moeilijk voldoende pluk
kers of pluksters te krijgen en bovendien moet men
die meestal „zwart" betalen. Er wordt momenteel met
de A.S.F. onderhandelt over ƒ500,„vrijstelling" van
sociale lasten en het is vooral ook voor de telers van
klein-fruit te hopen dat dit er door komt. Zoals het
nu is, vormen de sociale lasten van de pluksters een
groot probleem.
AARDBEIEN ONDER GLAS
D oppervlakte aardbeien onder glas is de laatste
jaren niet meer toegenomen. Het plat glas (ca. 55
ha) «meegerekend bedraagt het areaal 240 h 250 ha. Wel
is er een verschuiving van koud naar verwarmd. Wat
het staande glas betreft is de koude teelt nu zelfs duide
lijk in de minderheid; er wordt ca. 121 ha verwarmd
tegenover ca. 75 ha koud.
De totale produktiewaarde schommelde de laatste
jaren rond de 20 miljoen gulden. Omgerekend naar de
oppervlakte betekent dat ca. 8,per vierkante meter.
De uitvoer laat de laatste jaren een dalende tendens
zien, zoals uit onderstaande tabel af te leiden valt:
1968
1969
1970
1971
produktie
x 1000 kg
5250
5820
5670
4550
uitvoer
x 1000 kg
1680
1400
1280
950
omzet
x milj. gld.
19,9
19,9
20,2
18,9
De indruk is, dat er weinig ruimte is voor uitbreiding.
Op de buitenlandse markt schijnt voor wat Duitsland be
treft de concurrentie toe te nemen vanuit België, waar
de teelt zowel onder glas als onder plastic nogal fors is
uitgebreid.
Dit jaar was de start van de glasaardbeien teleurstel
lend. De prijs van de verwarmde Glasa was van begin
af laag, terwijl op veel bedrijven dit ras ook in produk
tie tegenviel. De hoop is dat de latere rassen beter zullen
zijn. Verder is er nog een kans met de late tomaten, die
vorig jaar voor een meevaller zorgden, na een matig
aardbeienseizoen.
AARDBEIEN OP DE VOLLE GROND
Het ging de laatste jaren goed met de vollegrondsaard-
beien. De prijs was regelmatig hoger, zodat de stijgende
kosten goed waren opgevangen. Dat blijkt uit onder
staande cijfers:
oppervl. produktie uitvoer (vers) omzet
x 1000 kg x 1000 kg x milj. gld.
1966 3480 ha 24.120 4.150 27,76
1968 2660 ha 19.520 2.780 26,79
1969 2660 ha 24.400 4.000 35,05
1970 2691 ha 21.550 3.560 34,02
1971 2776 ha 24.000 3.900 40,00
1972 3100 ha
De bruto geldelijke opbrengst steeg van 8000,per
ha in 1966 tot 14.400,per ha in 1971. Dat ziet er niet
onverdienstelijk uit.
Voor de verse consumptie bracht een goed produkt de
de laatste jaren aanmerkelijk meer op dan bovenstaand
gemiddelde. Misschien dat de prijs dit seizoen iets meer
onder druk komt door de uitbreiding van de oppervlakte?
Ook in het buitenland schijnt het areaal n.l. nogal ver
groot te zijn.
De oppervlakte frambozen is zeer sterk ingekrompen
en de daling gaat nog regelmatig door. In 1959 was het
areaal 1350 ha en in 1971 nog slechts 367 ha.
Hierbij moet men bedenken dat Noord-Brabant altijd
een overheersende rol heeft gespeeld en dat daar bijna
uitsluitend voor de fabriek wordt geteeld. Te Kapelle en
omgeving ligt de zaak anders, omdat de veiling daar een
uitzonderlijk goede positie inneemt met de prijs voor
consumptieframbozen. Een goed produkt wordt daar
hoog gewaardeerd. Wel is het vaak moeilijk, o.a, door
„kruimelig" worden van de Malling Promise om een goed
produkt te krijgen. Met goede grond, goed gezond plant-
materiaal en prima verzorging konden door de „kleine
man" bevredigende uitkomsten worden behaald, zeker
als men veel met eigen mensen kon plukken.
ZWARTE-, RODE- EN KRUISBESSEN
De zwarte bes zakt helemaal weg. De oppervlakte be
draagt nog slechts ca. 100 ha in ons land, terwijl er in
1961 nog 1600 ha was. De wisselvallige oogst en vaak
tegenvallende prijs maken de teelt weinig aantrekkelijk.
Het is de vraag of mechanisch oogsten hierin veel ver
andering zal kunnen brengen.
Ook het areaal rode bessen krimpt geleidelijk in. In
1961 was er 1685 ha rode bessen, in 1971 was er nog
slechts 382 ha over. De fabrieksteelt bracht onbevredi
gende prijzen op en ook de teelt voor verse consumptie
was vaak niet lonend. Voor de pluk moet elk jaar meer
worden betaald en daardoor schiet er veelal te weinig
over voor de ondernemer.
Ook over de kruisbessen kunnen we kort zijn. Cijfers
over de oppervlakte zijn niet bekend, doch wel weet
iedereen dat de teelt van zeer weinig betekenis meer is.
Indertijd kwam die kruisbes zeer veel voor als onderteelt
in boomgaarden. Maar met de mechanisatie is het „beier
hof" verdwenen en daarmee ook de kruisbessen. Onrijp
voor de fabriek is het aanbod erg klein; rijp voor verse
consumptie is de markt ook klein.
BRAMEN
■fENSLOTTE nog de bramen. Tegen de tendens in
houden deze goed stand in Zeeland. De prijzen
waren de laatste jaren uitstekend. Er was veel vraag, ook
voor export. De gunstige gang van zaken vindt men terug
in onderstaande gegevens:
1968
1969
1970
produktie
x1000 kg
840
750
1000
uitvoer
(vers)
430
320
510
omzet
x milj. gld.
1,16
1,47
2,12
In feite is het een klein produkt. Voor het hele land
bedraagt de produktiewaarde slechts iy2 k 2 miljoen
gulden. Hiervan neemt de veiling Kapelle een aanzienlijk
deel voor zijn rekening. Bramen zijn slechts op een paar
veilingen (Kapelle en Zaltbommel) tegen goede prijzen
te verkopen, zodat de teelt niet veel uit zal breiden. De
pluk geeft trouwens ook al vlug de nodige moeilijkheden.
Misschien dat de doornloze rassen hierbij iets verlichting
kunnen geven.
Samenvattend kan geconcludeerd worden, dat vooral
de teelt van rode bessen, zwarte bessen en kruisbessen
sterk is ingekrompen. De teelt van aardbeien, bramen en
frambozen kan in Zeeland vooral voor het kleine gezins
bedrijf perspectieven bieden, als de grond geschikt is en
men de pluk redelijk aan kan.
