Luisbestrijding
in granen
Meeldauw
in granen
AKKERBOUWNIEUWS
J. HERTGERS Ing.
H£t is nog maar enkele jaren geleden dat luisaan-
tasting in granen niet als schadelijk werd be
schouwd. De praktijkervaringen en proefresultaten van
de laatste twee jaar hebben evenwel aangetoond, dat bij
ernstige luisaantastingen opbrengstdervingen kunnen
voorkomen van bijna 2000 kg. In granen komen andere
luizensoorten voor dan b.v. in bieten en aardappelen.
Meestal zijn het een viertal luizensoorten die in granen
worden waargenomen. De belangrijkste is wel de soort
Macrosiphum avenae die op de bladeren, stengeldelen
en aren voorkomt. Vorig jaar werd de meeste luisaan-
tasting waargenomen in zomertarwe en vervolgens in
afnemende mate in zomergerst en wintertarwe. Ook werd
de indruk verkregen, dat in laatgezaaide wintertarwe en
in gul groeiende gewassen meer luizen voorkwamen.
AANTASTINGSPERIODE EN SPUITTIJDSTIP(PEN)
QE periode van luisaantasting is afhankelijk van de
weersomstandigheden en gewasontwikkeling en is
daarom niet ieder jaar gelijk. Vorig jaar werden de eer
ste luizen in granen gezien begin juni terwijl de zwaar
ste aantasting voorkwam in de laatste week van juni.
Bij onderzoek is gebleken dat de meeste schade door de
luizen wordt veroorzaakt in de periode van tegen in de
aar komen tot aan het z.g.n. melkrijpstadium van de
korrel. Uit de volgende proefneming in zomertarwe met
het ras Orca blijkt hoe belangrijk het juiste moment van
bestrijding is.
onbehandeld opbrengst 2887 kg per ha
29 juni gespoten opbrengst 4577 kg per ha
12 juli gespoten opbrengst 2590 ke ner ha
29 juni
12 juli (3 x gespoten opbrengst 4965 kg per ha
22 juli
Uit deze proef blijkt dat drie bespuitingen niet ren
dabel zijn ten aanzien van een keer spuiten op het goede
moment. Ook komt in deze proef duidelijk naar voren
dat een bespuiting in het melkrijpstadium (12 juli) weinig
zin meer heeft.
Zodra in het gewas enige luisaantasting gevonden
wordt, zal men waakzaam imoeten zijn. Bij gunstige
weersomstandigheden kunnen de aanwezige luizen zich
zeer snel vermeerderen. Is het zo dat men in het gewas
overal wat luizen kan vinden dan is het beter niet te
wachten met de bespuiting tot het gewas er gekleurdi
van ziet.
Een bespuiting op het goede moment is voldoende
maar in de praktijk zal het niet meevallen te spuiten
op het juiste moment. Weersomstandigheden en andere
oorzaken spelen hierbij een belangrijke rol. Het beste
zal wel zijn dat met de bespuiting begonnen wordt zodra
enige luisaantasting wordt waargenomen en de weers
omstandigheden gunstig zijn (warm zwoel weer), voor
een snelle vermeerdering van de luizen. Afhankelijk van
de omstandigheden kan dan 2 3 weken later beslist
worden of een tweede bespuiting noodzakelijk is.
MIDDELEN EN KOSTEN
QELUKKIG is er nu een officiële toelating van twee
typen middelen in granen voor luisbestrijding n.l.:
1. dimethoaat 20 1 liter per ha
2. dimethoaat 40 y2 liter per ha
3. Formothion-Sandos 1 liter per ha
V
Wanneer gebruik wordt gemaakt van dimethoaat 40
zal de prijs bij de voorgeschreven dosering van een x/2
liter per ha nog geen tien gulden bedragen. Verder is
belangrijk dat mengen mogelijk is met b.v. MCPA. Ook
Het is te hopen dat voor de meeldauwbestrij-
ding in granen het middel Calixin spoedig vol
ledig toegelaten wordt!
andere middelen die eventueel worden toegelaten voor
bestrijding van afrijpingsziekten o.a. maneb 80, Benlate
e.d. kunnen gemengd verspoten worden.
TARWE GALMUGBESTRIJDING
I
Voor bestrijding van de tarwegalmug kan gebruik ge
maakt worden van parathion 1 liter per ha. Deze bespui
ting moet worden uitgevoerd zodra de maden uit de
oranje gekleurde eitjes komen die op of onder de blade
ren zijn afgezet meestal in de nerven van de bladeren.
Dikwijls vindt men 30 tot 50 eitjes a.h.w. in een keten
afgezet bij elkaar. Let verder op de waarschuwingsdienst
die hierover berichten geeft mogelijk ook voor luisaan
tasting.
Indien parathion gespoten wordt tegen de galmugaan-
tasting en er zijn tevens reeds luizen in het gewas aan
wezig, dan is het niet noodzakelijk een extra bespuiting
tegen luis uit te voeren. Meestal komt de luisaantasting
later dan de galmug zodat toch een extra luisbestrijding
moet worden uitgevoerd. Hiervoor mag geen gebruik
gemaakt worden van parathion!
J. HETGERS Ing.
£R is enige verontrusting ontstaan bij de tarwetelers
doordat men plotseling in vele percelen verschijn
selen zag, die deden denken aan meeldauwaantasting.
Veel grijswitte vlekjes op de bladeren bleken echter niet
veroorzaakt te zijn door de meeldauwschimmel, maar
een gevolg van hagelbeschadiging. Het verschil tussen
hagelbeschadiging en meeldauwaantasting is duidelijk
zichtbaar doordat op door hagelbeschadigde planten
delen geen grijswit-schimmelpluis zichtbaar is zoals bij
meeldauwaantasting. Bovendien begint meeldauwaan
tasting meestal aan de onderste bladeren terwijl hagel
beschadiging overwegend bovenaan de bladeren waar
neembaar is. Hoewel nog vroeg in het seizoen, komt er
momenteel reeds veel meeldauwaantasting voor in de
tarwe. Caribo is wel het meest aangetaste ras, doch de
andere rassen doen ook mee.
Het is geen eenvoudige zaak om meeldauwaantasting
in tarwe goed te bestrijden. Over de schadelijke invloed
van deze schimmel wordt nog weieens verschillend ge
dacht, maar vorig jaar is in proeven duidelijk geworden
dat door meeldauwaantasting do opbrengst met 1020
kan dalen.
Zo ziet onder de loep bezien de meeldauw
aantasting eruit!
HOE TE BESTRIJDEN
QIT is nu juist het probleem. Voorlopig beschikken
we officieel nog niet over een middel dat in tarwe
gebruikt kan worden. In proeven is gebleken dat met
liter Calixin per ha de meeldauwontwikkeling in tarwe
kan worden geremdi, hoewel op het oog minder goed dan
bij gerst. Bij opbrengstbepalingen bleek dat bij ernstige
meeldauwaantasting met één bespuiting 500700 kg
hogere opbrengst werd verkregen. Naast Calixin, zijn
er ook proefnemingen gedaan met het middel Imugan
1 liter per ha. De resultaten waren niet beter maar toch
wel bevredigend.
Ook zijn er in ons land in navolging van buitenlandse
ervaringen, 'bespuitingen uitgevoerd met Spuitzwavel
tegen 5 kg per ha. Met enkele bespuitingen werd in per
celen met veel meeldauwaantasting een aanzienlijk hoge
re opbrengst in kg verkregen. Toevoeging van 2 kg
Maneb 80 per ha kon het effekt nog verbeteren. Opval
lend bij deze bespuitingen was, dat gespoten tijdens luis
aantasting de ontwikkeling van de luizenpopulatie duide
lijk waarneembaar werd vertraagd.
WAT NU TE DOEN?
jyjOMENTEEL wordt er overleg gepleegd of het mo
gelijk is naast de proefsgewijze ontheffing van
Calixin voor tarwe een volledige toelating te verkrijgen.
Laten we hopen dat deze toelating spoedig komt.
In de praktijk en proeven zijn ervaringen verkregen
met het mengen van Calixin met groeistoffen of CCC.
Er hebben zich tot nu toe weinig moeilijkheden voorge
daan met deze menging. Sommigen willen evenwel
groeistoffen, CCC en Calixin gemengd verspuiten. Hier
mee zijn nog vrijwel geen ervaringen daar in gerst geen
CCC wordt toegepast. Voor een goede werking van de
middelen is het beter er geen hutspot van te maken.
Mocht Calixin in tarwe officieel worden toegelaten, dan
kan men ervaren dat na een Calixinbespuiting in het
tarweras Manella wat verkleuring van de bladplanten
kan ontstaan. Schade t.a.v. de opbrengst is echter nog
niet waargenomen.
VOOR DE BESTRIJDING
SCHIMMELZIEKTEN IN TARWE NOG
GEEN MIDDELEN TOEGELATEN
De laatste jaren is er veel gesproken en ge
schreven over mogelijkheden om de opbrengst
en de kwaliteit van de Nederlandse tarwe te
vergroten. Hoge tarwe-opbrengsten worden mo
gelijk geacht wanneer:
1. het gewas gedurende de groei steeds vol
doende stikstof tot zijn beschikking heeft.
Een hoge, gedeelde stikstofgift werkt veelal
gunstig.
2. te zware gewassen bovendien worden afge
remd door een bespuiting met het halmver-
kortingsmiddel CCC.
De Rijkslandbouwconsulent
voor Planteziekten
Ir. M. HEUVER
Wageningen
3. één of meerdere malen gespoten wordt met
een schimmeldodend middel. Zowel veel
stikstof als ook een behandeling met CCC
werken 't optreden van afrijpings- en andere
schimmelziekten in de hand. Zware gewas
sen werken bovendien vaak stimulerend op
het optreden van graanbladluizen.
In de praktijk blijkt er voor deze methode veel
belangstelling te bestaan. Dat is begrijpelijk
omdat de granen op een modern akkerbouwbe
drijf nog steeds een zeer belangrijk deel van het
bouwplan innemen. De gunstige resultaten, die
in de proeven werden bereikt en waarvan veel
landbouwers reeds kennis hebben genomen,
heeft de belangstelling sterk gestimuleerd. Voor
al nu er dit voorjaar plaatselijk massaal met
CCC is gespoten zal straks de neiging om ook
met fungiciden te spuiten groot zijn.
Helaas zijn er echter voor de bestrijding van
afrijpingsziekten in tarwe nog geen chemische
bestrijdingsmiddelen toegelaten.
In de proeven werd veel gewerkt met MANEB.
In de afgelopen winter werd dit produkt van
bepaalde zijde nogal sterk naar voren gehaald.
Inmiddels heeft de Commissie voor Fytofar-
macie de beslissing genomen dat Maneb voorlo
pig niet in tarwe mag worden gespoten, omdat
het residu van Maneb vooral in het stro te hoog
lijkt.
Het leek ons noodzakelijk hierop te wijzen
omdat anders veel akkerbouwers, wellicht onge
wild, zich schuldig maken aan het spuiten van
een niet toegelaten middel. Aangenomen kan
worden dat de Overheid er streng op zal toezien
dat tarwe dit jaar niet met schimmeldodende
middelen wordt bespoten.
