KNLC
Waar kan
het nog
lijden
Opheffing NITHO
MILJOENENNOTA, S.E.R.-WIJSHEID
EN LANDBOUW
Er is in de week-van-de-derde-dinsdag het een en
ander voorgevallen, waar we een agrarisch oog op
moeten laten vallen. In de eerste plaats de Miljoenen
nota, op zich wel in betekenis gedaald door het nade
rende politieke einde van de opstellers. Maar verder
was daar een advies van S.E.R.-deskundigen dat dwars
tegen het regeringsbeleid in lijkt te gaan. En een vak
beweging die een nieuw strijdmiddel met succes be
proefde en aan innerlijke kracht lijkt te hebben ge
wonnen.
(De Miljoenennota is een duidelijk stuk. De feitelijk
demissionaire regering heeft inderdaad een plan,
maar zal het zelf niet uitvoeren. Ze wil de inflatie te
rugdringen en verdere overhitting van onze volkshuis
houding voorkomen.
Het haasje-over van lonen, prijzen en overige inko
mens moet een einde nemen. Van de inflatie heeft de
overheid zelf de meeste last. Als die voortholt (Ne
derland is koploper), d.w.z. in 1973 lonen 13 hoger
en prijzen 7 raakt de rechtvaardigheid in de ver
deling van de nationale koek nog verder zoek. Wie
doorberekenen kan, zal des te ijveriger doen. Er kun
nen 20.000 werklozen meer komen en op ons nationale
huishoudboekje (betalingsbalans) houden we maar
weinig meer over.
Dus de percentages van verhoging van lonen en
consumptieprijzen moeten omlaag naar 9 en 5, d.w.z.
eigenlijk geen reële inkomensverbeteringen. De be
groting 1973 moet ook zijn bijdrage leveren; de uitga-
venvergroting moet binnen de beschikbare ruimte
blijven. Er zijn dringende zaken die meer geld vra
gen, op andere punten moet dus bezuinigd worden. Er
wordt een overzicht gegeven van de bezuinigingen
door middel van een vergelijking met ongewijzigde
voortzetting van het beleid-1972. Daaruit blijkt, waar
Landbouw en Visserij veren moest laten: 4 min. bij
landbouwkundig onderzoek, 11 min onder hoofd
„verhaal keuringsgelden veterinaire inspectie" en
16,5 min op het O.- en S.-fonds. En dan uitgerekend
de rentesubsidies (maar voor een deel van de land
bouw) in de Troonrede als positief punt van het land
bouwbeleid ten tonele voeren; je moet maar durven!
BELASTINGPLANNEN
De regering heeft inmiddels plannen ingediend voor
een aantal wijzigingen in de begrotingen voor 1973. pe
bekendste en meest interessante voor land- en tuin
bouw is uiteraard de fiscale oudedagsreserve, overi
gens meer een kwestie van spel (principiële winst)
dan van knikkers (zelfstandigenaftrek loopt af). Mede
van betekenis voor de agarische bevolkingsgroep is
de tegemoetkoming aan de midden-inkomens door
verlaging van enkele percentages in het schijventa-
riefstelsel dat op stapel staat. En de handhaving van
de z.g. inflatiecorrectie (bijstelling van tarief in ver
band met de opgetreden inflatoire prijs- en inkomens
stijging), zij het voor 80 Deze en nog enkele andere
verlagingen van belastingen gevoegd bij de uitgaven-
stijging-boven-de-ruimte maken het nodig voor 2
mrd nog dekking te zoeken.
Die dekking wil men vinden vooral door verhoging
van de vermogensbelasting, de vennootschapsbelasting,
de bijzondere verbruiksbelasting personenauto's en
een kleine verhoging over de hele linie van de loon-
en inkomstenbelasting. Het grootste deel moet echter
de verhoging van de B.T.W. leveren: het normale ta-
NADELIGE GEVOLGEN
VERHOGING NORMAAL
B.T.W.-TARIEF VOOR DE LANDBOUW
In het kader van het dekkingsplan Rijksbegroting
1973 stelt de regering voor om het normale B.T.W.-
tarief van 14 tot 16% te verhogen en het verlaagde
B.T.W.-tarief op 4 te handhaven. Verhoging van het
normale 14%-tarief betekent echter dat de B.T.W.,
die door de agrarische bedrijven betaald wordt bij
aankoop van produktiemiddelen ook hoger wordt. Dit
dient gecompenseerd te worden door een verhoging
van het lage 4 %-tarief voor produkten die de boerde
rij verlaten. Want als deze laatste verhoging niet
plaatsvindt wordt het evenwicht tussen te betalen en
te ontvangen B.T.W. bij de landbouwbedrijven ver
broken. Daarmee zou de toepassing van de zoge
naamde landbouwregeling vervallen, die het voldoen
aan de B.T.W.-verplichtingen zonder administratie mo
gelijk maakt. Voor de landbouw een onaanvaardbaar
voorstel waartegen het Landbouwschap dan ook pro
test aantekent.
rief van 14 naar 16 en het verlaagde tarïëf (op eerste
levensbehoeften) is voor land- en tuinbouw belang
rijk. Zou het niet gebeuren en zou wel het normale
tarief 16 worden dan zou de z.g. voordruk te hoog
worden in het kader van de landbouwregeling. Land
en tuinbouw zouden dan tientallen miljoenen moeten
offeren. Waanbij nog komt dat eigenlijk ten behoeve
van de landbouw het verlaagde tarief meer dan even
redig zou moeten worden verhoogd. Om n.l. evenals
in Ëhiitsland ruimte in de opbrengstprijzen te krijgen
voor het opvangen van de relatieve richtprijsverla
gingen, die ons wachten als de gulden officieel opge
waardeerd wordt.
Juist ook voor ons interessante onderdelen van de
belastingplannen worden echter door vakcentrales en
bepaalde politieke partijen het hardst aangevallen: het
mee verhogen van het lage B.T.W.-tarief, de tegemoet
koming aan de midden-inkomens, de inflatiecorrectie
en de oudedagsreserve (zij het niet meer zo energiek).
Wat er van al deze'belastingplannen (structurele ver
lagingen en dekkingsplan) door de Tweede Kamer
kan worden geloodst vóór de verkiezingen is de grote
vraag; misschien is de oudedagsreserve nog een van
de kanshebbers.
OPTIMISTISCHE ECONOMIE-PROFESSOREN
In het kader van de Sociaal-Economische Raad, die
zich in z.g. halfjaarlijkse rapporten pleegt uit te spre
ken over de sociaal-economische situatie, bestaat er
een commissie van vijf economische deskundigen, al
len economie-professoren, die voorbereidend werk
doen. Zo heeft deze commissie ook nu zijn licht doen
schijnen over de Miljoenennota, maar andere conclu
sies getrokken. Op -enkele punten vonden deze des
kundigen n.l. de regering eigenlijk te pessimistisch.
In de eerste plaats wat de inflatie en de nodige loon-
en prijsibeheersing betreft. Inflatiebestrijding is -een
internationale zaak, de gemeenschappelijke E.E.G.-
geldpolitiek is hier van belang Nederland behoeft
niet in z'n eentje zijn lonen zo af te remmen. De Mil
joenennota en het regeringsbeleid stoelen op al ver
ouderde gegevens, er is al een duidelijk herstel van
winsten. Wat de prijzen betreft zou overigens een
straffe binding wel nuttig zijn. Verder behoeft de re
gering zich niet zo arm te houden als ze doet wanneer
ze de ruimte voor vergroting van uitgaven berekent;
het zal best meevallen met de stijging van het natio
nale inkomen en met de progressieve-belastingop-
brengsten!
Nu is het natuurlijk nuttig, als er aanleiding is om
aan de basisgegevens van het beleid te twijfelen, dat
deskundigen daar op wijzen. Anders wordt het als di
rect al aanbevelingen voor een ander beleid worden
gedaan. En dat doen de professoren: Handhaaf 't lage
B.T.W.-tarief. Doe meer aan de werkloosheid die wel
iets groter zal worden bij realistischer, d.w:z. soepeler
loo-nbeleid. Laat de overh-eid in haar uitga :en verder
echter wel een goede bijdrage leveren tot de beste
dingsbeperking. Maak je niet zo druk over de inflatie.
De vakcentrales hebben laten weten het op belang
rijke punten met de S.E.R.-wijzen eens te zijn. De gro
te industriële werkgevers toornen vooral over de voor
gestelde straffe prijsmaatregelen (geen grotere winst
per produkt of per handeling). Niet zozeeer over de
aanbevelingen wat het lage B.T.W.-tarief en de over
heidsuitgaven en -inkomsten betreft.
ONBEHAAGLIJK TUSSEN GROTE SOCIALE
PARTNERS
Er is, dachten wij, reden om bij 'het optimisme van
de economie-professoren, pessimistischer te worden
over de positie van land- en tuinbouw, midden-groe
pen en zelfstandigen in de huidige chaotische politieke
en sociaal-economische toestand. We noemden zojuist
de voor hen interessante punten in de belastingplan
nen van het nog korte tijd zittende kabinet. Het lijkt
onmogelijk om vóór de Tweede Kamerverkiezingen
Volkomen onverwacht overviel ons het persbericht
van het Ministerie van Landbouw en Visserij, waarin
werd medegedeeld dat het Instituut voor Toegepast
Huishoudkundig Onderzoek wordt opgeheven. Hoe
wel dit bericht aan de Nederlandse pers werd ver
strekt achtte men het blijkbaar niet noodzakelijk de
Raad van Advies van het NITHO hiervan zelfs maar
in kennis te stellen! Dit verbaast ons des te meer
daar slechts tot opheffing kan worden overgegaan
volgens de statuten van het instituut twanneer
deze Raad is gehoord.
Van departementswege, aldus het persbericht
weer zonder inspraak? worden mogelijkheden on
derzocht bepaalde taken in ander verband voort te
zetten. Wij hopen van ganser harte dat dit de taken
zullen zijn waarop onze E.S.V. vaak een beroep doet
voor eigen kadertraining en steun. Goede voorlich
ting immers stoelt steeds op onderzoek; goed onder
zoek wordt door vragen uit de praktijk gestimuleerd.
Met name denken wij aan de afdelingen wonen, orga
nisatie en effciëncy, economisch-sociologisch onder
zoek en aan de documentatie die wordt gebracht in
de NITHO-Ringband.
Het is wel triest te bedenken hoe weinig waarde
ring huishoudelijke voorlichting, huishoudkundig on
derzoek en dus alle technische kennis ten behoeve
van alle Nederlandse gezinnen bij de Overheid wordt
gevonden. Het zou toch als bekend verondersteld
mogen worden dat een goed onderlegde en geschool-
Woensdag 20 september had te Woerden de prijs
uitreiking plaats van het Kaaskeurconcours 1972.
's-Morgens vond op de grote markt een kaasmarkt
plaats waarbij de historie weer even uit het ver
geetboek werd gehaald. Met brikken en andere oude
boerenkarren werd de boerenkaas naar de markt ge
reden. Het was opmerkelijk dat nog een groot aantal
wagens met aanspanning op de markt arriveerde.
Slechts een klein aantal werd met een tractor naar
de markt gebracht. Ook Prinses Beatrix was voor
deze historische kaasmarkt naar Woerden gekomen
en toonde grote belangstelling voor de enorme stapel
kazen die in de Waag gewogen werden!
op deze punten een (gunstige) uitspraak te krijgen.
Wat gebeurt er dan daarna?
Nog steeds wordt 'er overleg gepleegd over een so
ciaal contract, d.w.z. vrijwillige afspraken op centraal
niveau tussen werknemers, werkgevers en overheid
over beheersing van lonen, prijzen en andere inko
mens ter bestrijding van de hard hollende inflatie. Er
wordt al gesuggereerd om maar op te houden met zo'n
sociaal contract, de loonvorming in de bedrijfstakken
zijn beloop te laten en hoogstens de prijsvorming te
binden. En wat wil de nieuwe regering straks?
Of moeten we misschien zeggen, wat zal die straks
in arren moede nog kunnen doen? Voor eventuele af
spraken 'en voor een nieuw regeringsbeleid zijn na
tuurlijk aanbevelingen in het kad'er van de S.E.R.
(Het Bedrijfsleven met Kroonleden) niet onbelang
rijk. Wat nu de economische deskundigen daar al zeg
gen geeft ons het onbehaaglijke gevoel dat straks op
lossingen worden gekozen, vooral uitgaande van de
vraag waar kan het politiek en sociaal voorlopig nog
het beste lijden. Merkwaardig, dat de professoren ons
voor de inflatiebestrijding naar de E.E.G. verwijzen en
wat de B.T.W. betreft nooit van E.E.G.-harmonisatie
blijken te hebben gehoord.
STRUIKENKAMP
de huisvrouw door haar kunde meewerkt aan een goed
gevoerde huishouding, die economisch gezien een
weg tot bezuiniging kan zijn.
Wij zien natuurlijk wel in dat doelmatig ingerichte
stallen, of kippehokken belangrijk zijn, maar zijn goe
de, niet dure en rationeel ingedeelde woningen voor
agrarische gezinnen dat niet? Onderzoek op dit ter
rein wordt vooral bij het NITHO verricht en heel wat
goede, nieuwe woningontwerpen kwamen juist door
deze afdeling tot stand, ontwerpen die aangepast wa
ren aan agrarische omstandigheden. Wij zouden het
betreuren als hier zo een eind zou komen aan zin
vol werk. Hetzelfde geldt uiteraard voor goed gebruik
van eigen kracht, in een periode waarin veel boe
rinnen ook in het bedrijf een opdracht hebben.
In de taakomschrijving van de e.s.v-sters zoals zij
ook door de Landelijke Raad voor Bedrijfsontwikke
ling wordt onderschreven komen de onderdelen
bevorderen van rationele woningbouw en efficiënt
gebruik van arbeid duidelijk voor.
Wij nemen dan ook aan dat het Ministerie ons dus
zal steunen bij het zoeken naar een oplossing ten ein
de de kwaliteit van onze voorlichting te handhaven.
In deze tijd waarin aan de boerin op de gezinsbedrij
ven steeds hogere eisen worden gesteld lijkt het ons
noodzakelijk zeer veel aandacht te blijven besteden
aan hel; doelmatig gebruik van tijd, geld en arbeid,
zoals dit in ons werk geschiedt.
G. A. DE LANGE.
K
