De aardappel, het ei van
Columbus om te vermageren
Nederlandse aardappel Bintje
ontmoet op West-Duitse
markt steeds meer
konkurrentie
D eze uitspraak is, hoe kan het
anders, afkomstig van ir. van Ar-
kel, direkteur van het Nederlands
Voorlichtings Instituut voor
aardappelen. Hij opende een rij
van sprekers, die alle iets over de
aardappel te zeggen hadden, tij
dens de feestelijke maaltijd ter
gelegenheid van de prijsuitrei
king van de nationale aardappel-
sauswedstrijd in Romantisch
Restaurant "De Prins te Paard" te
Maarssen. Mevrouw Els Dijkstra
van het Voorlichtings Bureau
voor de Voeding is het volledig
met de heer van Arkel eens, zij
zegt: "Een gezonde voeding le
vert alle voedingsstoffen, die het
lichaam nodig heeft. Aardappels
kunnen daarbij niet worden ge
mist. Het huidige voedingspa
troon van de Nederlander moet
worden omgebogen. We moeten
meer brood, aardappelen, peul
vruchten, graanprodukten,
groenten en fruit eten en minder
volvette zuivelprodukten, vet
vlees, margarine en suiker. Ac
teur en kookhobbyïst met een
grote "K" Henk Molenberg en
kulinair journaliste Wina Bom
prezen de aardappel om zijn
veelzijdigheid als het om variatie
gaat. De Nederlandse konsument
Kwaliteit en kontrole behoeven alle aandacht
"Ackergold"
Beeldmerk
Daling gebruik
Kwaliteit
Uitgekeken....
Naar een betere
keuze uit onze
vroege
aardappelen
Verwerking
aardappelen neemt
jaarlijks toe
kan wat dat betreft nog veel leren
van de Engelsen en de Duitsers,
die regelmatig op 9 en 8 verschil
lende manieren aardappelen
klaarmaken, terwijl de Neder
lander maar 4 bereidingswijzen
kent, die regelmatig terugkeren.
Het is nog maar kortgeleden dat
de Nederlander heeft ontdekt dat
aardappels qua voedingswaarde
nodig zijn, terwijl onze ekonomie
ze qua exportwaarde niet kan
ontberen.
Niet dikmakend
Aardappels zijn een gezond niet
dikmakend voedingsmiddel, dat
veel goedkoper is dan zijn kon-
kurrenten rijst, spaghetti, maca
roni en brood. Ook een export
waarde van 1,7 miljard gulden
mag er zijn. Aardappelen zijn een
hoeksteen van onze agrarische
export, die jaarlijks meer devie
zen in het laatje brengt dan ons
aardgas. Ook in de derde wereld
wint de aardappel steeds meer
terrein. Dit is een goede zaak voor
het gezond maken van de ont-
wikkelingsekonomiën en bestrij
ding van de honger door voed
selgebrek.
Hoofdprijs
Tijdens het hoofdgerecht reikte
ir. M. van de Top. de voorzitter
van het Nederlands Voorlichtings
Instituut voor aardappelen en
aardappelprodukten de hoofd
prijs van 1000 gulden uit voor de
winnende saus aan Mevrouw
Katinka Huiskamp uit Oegst-
geest (op de foto links Kok Thie-
len, rechts Kok Andriessen). Het
idee van de aardappelsauswed-
strijd was afkomstig van Me
vrouw Els Dijkstra van het Voor
lichtings Bureau voor de Voe
ding, die ons van harte aanbe
veelt eens iets anders over de
aardappelen te doen dan die dik
ke vetmakende jus.
Het lijkt erop dat de gedegen en
riante positie van onze konsump-
tieaardappel op de West-Duitse
markt in toenemende mate onder
druk komt te staan. Dat is ons o.m.
gebleken uit gesprekken met enige
ter zake deskundigen bij West-Duitse
instellingen en ook met medewerkers
van het Nederlands Instituut voor
Afzetbevordering van Akkerbouw-
produkten. Uit een klein aantal
vraaggesprekken op markten in Ber
lijn, Hannover en Bonn vingen wij
daarnaast geluiden op van huisvrou
wen en handelaren waaruit een zeke
re "Bintje-moeheid" spreekt.
Het gaat hierbij om een voor de Ne
derlandse teler en handelaar zeer
belangrijke zaak. Dat spreekt wan
neer men weet dat van oogstjaar
1980 ruim 700.000 ton aardappelen
door Nederland naar West-Duits-
land zijn verkocht. Liefst 90% hier
van betreft het ras Bintje.
De "aanvallen" komen uit diverse
richtingen en het is soms moeilijk er
een juist inzicht in te krijgen. Zeker is
in ieder geval dat bijvoorbeeld lan
den als België en Frankrijk zich toe
nemende inspanningen getroosten
om een plaats te veroveren op de
enorme konsumptieaardappelmarkt
die West-Duitsland nu eenmaal is.
Van meer betekenis nog is de aktie
"Ackergold" die sinds enige jaren
met kracht door het eigen West-
Duitse CMA wordt gevoerd. Dat het
deze organisatie, die de verkoop van
Duitse agrarische produkten wil be
vorderen, ernst is met het promoten
middels "Ackergold" van de eigen
Duitse aardappel, blijkt wel uit het
feit dat het budget, van vorig jaar 1,1
miljoen DM, voor 1982 is verhoogd
naar 3 miljoen DM. Gaat het bij
"Ackergold" (een merk dat een be
paalde kwaliteit bij Duitse aardap
pelen wil garanderen nog om open
lijke konkurrentieverhoudingen, ook
op andere minder fraaie wijzen
wordt de toch nog altijd zeer krach
tige positie van onze Bintje onder
graven.
Zo kan de huisvrouw in West-Duits
land op de markt "Bintje aus Hol
land" kopen die wel uit Holland ko
men maar in bulk zijn opgekocht door
Westduitsers. Na door onze ooster
buren ook te zijn gesorteerd in grote
en kleine maten voor respektievelijk
industrie en konsumptieaardappelen
komt de kleine maat dan op de markt.
Op de kwaliteit van laatstgenoemd
produkt heeft onze Plantenziekten-
kundige Dienst in het geheel geen
kontrole. Op de verpakking staat wel
"Bintje aus Holland". Ditzelfde geldt
voor Bintjes die in Frankrijk, België
of West-Duitsland zelf worden ge
teeld en op de markt gebracht in de
bekende Bintje-zakken. Tegen deze
praktijken valt niet veel te doen. Wel
hebben ze geleid tot het door ons land
ingevoerde beeldmerk, liet zgn. "Mo
lentje". Van iedere zak versierd met
dit molentje mag worden aangeno
men dat de inhoud ervan echt uit
Holland komt. Daarmee is een be
paalde garantie verkregen. Water
dicht is ze echter niet.
Aan de naam van ons Bintje doet ook
niet goed dat uit een onderzoek vorig
jaar is gebleken dat 30% van de naar
West-Duitsland geleverde aardap
pelen (waaronder voor een zeer be
langrijk deel ons Bintje) niet als
soortecht werden aangevoerd en
verkocht. Het spreekt voor zich dat
dit bij de West Duitse huisvrouw
veelvuldig leidt tot teleurstelling.
Daarnaast speelt nog een andere
ontwikkeling een belangrijke rol: de
daling van het gebruik van kon
sumptieaardappelen per hoofd van
de bevolking in West-Duitsland.
Bintje aus Holland klopt niet altijd..
Deze daalde bijvoorbeeld van 86,0
kg in 1979/1980 tot 82,6 kg in
1980/1981 (inklusief de aardappelen
voor chips enz.). Dr. G. Graf van de
centrale markt- en prijsberichten
voor produkten van de landbouw te
Bonn is van mening dat deze ont
wikkeling nog lang niet ten einde is.
"De opkomst van allerlei specialitei
ten als groenten, salades, rijst
enz.enz. zal ten koste gaan van de
aardappel. Hij verwacht dat de 27%
van de konsumptieaardappelteelt,
die nu naar de frites- en chipsindus
trie gaat, in de komende jaren zal
oplopen tot 50% of meer.
Hier ziet hij goede mogelijkheden
voor Bintje die naar zijn oordeel nog
meer specifiek voor dat doel zou
moeten worden verbouwd. Bintjes'
kansen als konsumptieaardappel
slaat hij niet hoog aan gezien de ma
tige smaak- en kookeigenschappen.
De heer Graf meent bovendien dat de
kwaliteit van Bintje als konsump
tieaardappel de laatste jaren minder
is geworden en zegt te hebben ge-
konstateerd dat de Duitse producent
en handelaar dit hebben opgemerkt
en hierop hebben ingespeeld met een
zij het minder goed ogende maar
kwalitatief dan toch beter smakende
aardappel. "Wat wij gekonstateerd
hebben", zo zegt deze West Duitse
statistikus "is dat vooral kleine Bint
jes naar de eetsektor gaan, wel goed
verpakt is en er goed uitziet maar
uiteindelijk op tafel tegenvalt. Men
moet in Holland goed op de markt
letten" zegt hij "en met betere kwali
teit komen nu de konkurrentiestrijd
steeds heviger wordt. En kwaliteit
hebben jullie genoeg in huis....".
Tenslotte voorziet hij nog een pro
bleem: de tijd waarbinnen de Neder
landse handel zijn aardappel kan af
zetten wordt korter wanneer over af
zienbare tijd uit de zuidelijke landen
(Spanje) vroege aardappelen op de
West Duitse markt worden gebracht.
Problemen die Nederland best het
hoofd zal kunnen bieden mits men
een kwalitatief hoogwaardig produkt
kan blijven aanvoeren. "Vooral ook
met jullie uitstekend gestruktureerd
produktie- en afzetapparaat" moet
dat kunnen, aldus de heer Günther
Graf.
Ook de heer C. Gold, redakteur van
"Kartoffel Wirtschaft" in Hannover
(een tijdschrift dat zich uitsluitend
richt op alle aardappelhandelaren in
West-Duitsland) prijst de struktuur
van onze produktie en afzet. Wat dat
betreft is hij tamelijk skeptisch t.o.v.
de aktie "Ackergold" Volgens hem
zijn de Duitse telers en handelaren
nog onvoldoende gedisciplineerd om
dat tot een groot sukses te maken.
Bovendien wachten de Duitse boe
ren zijns inziens ieder jaar weer te
lang met het op de markt brengen
van hun produkt.
"Hoewel", zo zegt hij, "het aandeel
van de Nederlandse aardappel in de
totale West-Duitse import nog steeds
toeneemt, heb ik wel de indruk dat
men op Bintje uitgekeken raakt. De
innerlijke kwaliteit voldoet niet meer
aan de wens van veel Duitse vrou
wen". Naar zijn mening moeten de
Hollanders met een kwalitatief bete
re Bintje komen of met een andere
konsumptieaardappel die meer past
bij de huidige, tamelijk diverse,
smaakeisen en aanwendingsmoge
lijkheden van de aardappel. Met de
door ons land toegepaste promotie
technieken moet dat volgens hem ze
ker slagen.
J. Wierenga
Hoewel de keuze uit onze vroege
aardappelrassen niet zo groot is,
kan het toch wel van belang zijn
om hierover meer voorlichting te
geven. Naast de overbekende
rassen Eersteling en Doré, is ook
het ras de Lekkerlander in op
gang.
Het voordeel van de Eersteling is
de vroegheid. De kwaliteit is
goed, maar deze aardappel is zeer
vatbaar voor phytophthora in
loof en knol en geeft bij latere
rooidatum in vergelijking met
andere rassen geen hoge kg-op-
brengst.
De Doré is een week later rooi-
baar dan de Eersteling en is min
der gevoelig voor aardappelziek
te. Vooral de knollen blijven lan
ger gezond. Wel moet regelmatig
worden gespoten.
De Lekkerlander is nog een be
trekkelijk nieuw ras, maar heeft
een zeer snelle opkomst beleefd
Dit ras met zijn hoge opbrengst,
zijn mooie knolvorm en zijn lek
kere smaak, wordt door de kon
sument gunstig beoordeeld.
Bovendien is de Lekkerlander in
het geheel niet vatbaar voor
aardappelziekte en behoeft daar
tegen niet te worden gesproeid.
Gezien de bijzonder goede ei
genschappen, beslaat er geen
twijfel of dit ras zal een belang
rijke plaats innemen bij de vroege
aardappelteelt.
Het Produktschap voor Aardappelen
maakt bekend dat in december 1981
door de industrieën 73.000 ton aard
appelen is verwerkt tot pommes fri
tes, puree, chips en andere konsump-
tieprodukten.
De verwerking in het gehele jaar 1981
wordt vastgesteld op 822.000 ton. In
1980 was de verwerkte hoeveelheid
757.000 ton tegen 648.000 ton in 1979
en 602.000 ton in 1978.
De export en import van aardappel-
konsumptieprodukten omgerekend
tot verse aardappelen komen over
een met resp. totaal in 1981 591.500
ton en 45.500 ton.
13
