Omhullingsmateriaal
voor drainagebuizen
K
DRT
"E WENKEN
1
Funktie van het
omhullingsmateriaal
Indeling
omhullingsmaterialen
Turfmolm
Kokosvezel
Polypropyleen
Polystyreenkorrels in
plastik hoes
De dunne materialen
Draineren zonder
omhulling
Sterk ijzerhoudende
gronden
Werkganger
kombineren
Bescherm rundvee
tegen vliegen
KONSULENTSCHAPPEN VOOR
DE AKKERBOUW EN DE RUND
VEEHOUDERIJ IN ZUIDWEST
NEDERLAND
Serie "Bodem"nr. 9
Spec. Bodemaangeiegenheden
in de Landbouw,
ing. A.M. van der Veeken
AKTIE 1982
Met de overgang van de aarden drainagebuizen naar het gebruik van
plastik buizen heeft nog een tweede verandering plaatsgevonden. De
ouderwetse gebakken buis werd vroeger bij het leggen vrijwel uitslui
tend enkel aan de bovenkant afgedekt. De plastik drainagebuizen wor
den daarentegen vrij algemeen voorontwikkeld toegepast. Omhullen is
beter dan afdekken, als men bedenkt dat de instroming van het af te
voeren water in hoofdzaak aan de onderkant van de buis plaatsvindt.
De plastik ribbelbuis heeft duidelijk de overhand gekregen ten opzichte
van de gladde p.v.c.-buis met zaagsneden. De ribbelbuis met gaatjes is
absoluut steviger, sterker dan de gladde buis en laat zich op rollen
gemakkelijk verwerken.
verteringsproces doorgemaakt. Aan
lange vezelige turf wordt voor drai
nage wel de voorkeur gegeven. Het is
in dit verband jammer dat, om ver
dere aantasting van het milieu te
voorkomen weinig vervening meer
plaatsvindt. Turfmolm is of wordt
voor de toekomst een schaars pro-
dukt. Schaarse produkten zijn meest
al duur.
Omhullingsmateriaal wordt om de
volgende redenen toegepast:
Als filter. De filtrerende werking
van het omhullingsmateriaal is
belangrijk, anders zou menige
drainage korte tijd na het leggen
vollopen met zand, slib, en orga
nisch materiaal. Absoluut filtre
ren is niet goed en zou het filter
vrij snel kunnen doen verstoppen.
Doorlaat van de kleinere bodem
deeltjes is dus nodig. Men spreekt
in dit verband wel van de selek-
tief filtrerende werking van het
omhullingsmateriaal.
Als vergroting van de buitendia
meter van de buis, de zogenaam
de natte omtrek. Het water kan
hierdoor gemakkelijker de buis
binnenstromen.
Als bescherming tegen het stuk
gaan van de buizen bij het in de
sleuf vallen van harde, droge
kluiten tijdens het leggen.
Volumineus "dik" omhullingsmate
riaal voldoet aan deze funkties in het
algeméén beter dan de "dunne" ma
terialen als glasvlies of nylon.
De omhullingsmaterialen kunnen op
verschillende manieren worden in
gedeeld. Aan de hand van de inde
ling zullen diverse eigenschappen
worden toegelicht.
I Indeling naar de "dikte" van de
materialen.
a) Volumineuze materialen, gemid
deld 7 mm dik. Het gewicht van
de. omhulling bedraagt 600 tot
l .000 gram per m2.
b) De zogenaamde "dunne" mate
rialen als onder andere doek van
nylon en glasvlies.
In het algemeen verdienen de dikke
re volumineuze materialen de voor
keur. In matig fijne tot grove zand
gronden en lichte zavels, wanneer
deze niet te fijnzandig zijn, kunnen
dunne materialen echter ook wel
goed funktioneren.
II Indeling naar de herkomst, aard
van het materiaal
a) Plantaardig, organisch materiaal
Hiertoe behoren:
Turfmolm, kokosvezel. Ook de
mengsels van deze materialen.
b) Kunststof-materialen
Hiertoe behoren:
Polypropyleen kunststofvezel,
in vorm dikte en struktuur
veel overeenkomend met ko
kosvezel. De kleur van het
materiaal kan sterk wisselen,
maar is verder van geen bete
kenis.
Polystyreenkorrels met plastik
hoes. Het materiaal is beter
bekend als tempex of piep
schuim.
De "dunne" materialen, als
nylondoek en glasvlies.
Turfmolm wordt van oudsher ge
bruikt, zowel voor de afdekking van
de drainreeksen als voor de totale
omhulling van de buizen. Het is in
het algemeen een goed omhullings
materiaal dat niet gemakkelijk weg
rot. Het heeft immers al een voor-
De vezels van de vrucht van de ko
kospalm worden hiervoor gebruikt.
In wezen vers plantaardig materiaal
en dus relatief gezien vrij gemakke
lijk aantastbaar. Dit blijkt onder an
dere uit een onderzoek van het
I.C.W. te Wageningen, in onder
staande tabel weergegeven.
Mate van vertering van kokosvezels
in praktijkpercelen na verschillende
jaren van aanleg.
aantal jaren
sedert aanleg l 2 3 4
Aantal opgra-
vingen 12 23 36 23
Aantal gekonstateerde
gevallen 6 5 13" 9
van vertering
Idem, in van
het totaal 50 22 36 39
Snelle vertering van kokosvezels
vindt vooral plaats in een neutraal
tot basisch milieu, bij voldoende
Tegenwoordig wordt voor drainage praktisch alleen gebruik gemaakt van de
plastik ribbelbuis, al of niet omhuld.
toetreding van lucht, zuurstof en hu-
meuze grond rond de drain. Vooral
dit laatste zal men bij de aanleg van
de drainage zoveel mogelijk moeten
zien te voorkomen. Verschillende
drainagemachines zijn tegenwoordig
uitgerust met een schraper, een zo
genaamd anker. Dit anker brengt
"zand" uit de profielwand op de pas
gelegde buis. Er komt dan geen
bovengrond meer in direkt kontakt
met de kokosvezel. Wanneer de on
dergrond voldoende stevig is, is het
verteren van de vezel na een aantal
jaren overigens niet zo erg. De grond
rondom de buis heeft zich dan vol
doende gezet. Bij erg zandige onder
gronden is hét gebruik van kokosve
zel bedenkelijk. Kokosvezel is
tegenwoordig verreweg het meest
gebruikte omhullingsmateriaal en
nog aanmerkelijk goedkoper dan
kunststof.
Het is een kunststofvezel die niet
verteert. Volgens verwachtingen van
het Wageningse onderzoek zal de
kunststofvezel voor de toekomst
steeds meer de kokosvezel gaan ver
vangen. Men zoekt nog steeds naar
de juiste struktuur, dikte van de ve
zel, voor alle voorkomende grond
soorten. De prijs voor de kunststof
vezel ligt momenteel nog beduidend
hoger dan van kokos, 50 cent per
strekkende meter.
Volgens de laatste gegevens van het
onderzoek is het materiaal goed te
verwerken, mdar is dè intree-weer
stand die het water ondervindt bij de
plastik hoes in zijn huidige vorm nog
te groot.
Dit moet zo mogelijk worden verbe
terd. Overigens is polystyreenom-
hulling ook nog erg duur. Verder
onderzoek zullen we moeten af
wachten.
ZUID WEST BODEM BEST
Glasvlies en in mindere mate het
doek van nylon, ook wel nylonkous
genoemd, zijn in wezen de voorlo
pers van de volumineuze materialen
geweest. Zij zijn goedkoper dan de
dikkere omhullingen en komen in
aanmerking voor de onder I b ge
noemde gronden. Echter niet op
sterk ijzerhoudende gronden, daar ze
dan gemakkelijk verstopt raken.
Deze dunne materialen werken in
het algemeen zeer goed tegen in-
spoeling van zand.
Wanneer op drainageniveau gerijpte
klei voorkomt of zware zwavel, met
meer dan 25% afslibbare delen, is
omhullingsmateriaal niet noodzake
lijk. In onveraard, vrijwel onverteerd
veen met een min of meer grove
struktuur kan eveneens omhullings
materiaal achterwege worden gela
ten.
Sterk ijzerhoudende gronden, veelal
voorkomend in beekdalen, langs
grote rivieren, of bij grote hoogte
verschillen in het terrein, hebben
vaak last van kwelwater. Dit kwel
water is dan bovendien meestal sterk
ijzerhoudend. Deze gronden zijn
dikwijls erg problematisch op het
punt van waterafvoer en drainage.
Jaarlijks doorspuiten, bij voorkeur in
de late herfst, is meestal nodig. Door
"aangroei" van ijzer raken de filters
en de gaatjes in de buis nogal eens
verstopt. Wanneer de ondergrond
redelijk stevig is, is onze ervaring dat
men ook in deze gevallen beter met
kale buizen kan werken zonder om
hulling.
C.A.R. Zevenbergen,
■■H Mi
1
AKKERBOUW
VANZELFSPREKEND kontro-
leert U minstens 2x per week uw
gewassen op insekten, schimmels
en onkruidontwikkeling. Staat de
groei U niet aan achterhaal dan de
oorzaak, want die is met meer of
minder moeite wel te vinden. Laat
U niet verrassen door een of ande
re plaag, zie het gevaar tijdig, dan
kunt U ook op het juiste moment
ingrijpen.
VOORAL TRIPS, maar ook
grote aantallen bladluizen kunnen
in blauwmaanzaad veel schade
doen. De aangetaste blaadjes van
de jonge planten zijn wat mis
vormd en krullen om. Met 1.5 l
parathion 25%, verspoten zodra de
aantasting zichtbaar is, kan de
schade voorkomen worden.
KLEEFKRUID IS o.a. in win
tertarwe een taaie rakker. Het
lijkt er op dat er ieder jaar meer
komt. Kleefkruid is met MCPP,
verspoten bij groeizaam weer,
goed te bestrijden. De temperatuur
op de dag van spuiten en de eerste
dagen daarna zijn bepalend voor
het resultaat.
TO EP A SSINGSTIJDSTIP-
PEN van onkruidbestrijdingsmid
delen in bieten geven in praktijk
veel verwarring. Belangrijk is te
weten, dat de eerste 2 blaadjes die
U bij bieten ziet, de kiemlobben
zijn. De volgende 2 blaadjes zijn
pas de echte blaadjes. Ziet U vier
blaadjes dan hebt U dus te maken
met het tweebladstadium.
STROOIT U DE STIKSTOF op
de wintertarwe in drie keer, dan is
het nu de tijd voor de 2e gift. De
hoogte van de gift hangt af van de
stand, kleur en ontwikkeling. Ge
middeld wordt 40 kg zuiver N
gegeven. Overdrijf niet, bijstrooien
is altijd mogelijk.
VEEHOUDERIJ
BIJ DE VOORJAARSBEWEI
DING is het belangrijk, dat de
koeien zo snel mogelijk terugko
men op het eerst vrijgekomen per
ceel. Het gras groeit nl. snel in het
voorjaar. Wel dient dan, zodra een
perceel vrijkomt, bemest te worden
met stikstof. Onder normale om
standigheden kan er na 18 - 20
dagen weer een weidesnede staan.
Zelfs al is het nog niet helemaal
een weidesnede, dan kan hierin
toch beter worden ingeschaard dan
in te lang gras.
DRINKBAKKEN, ZOWEL in
de stal als in de weide, worden
vaak verontreinigd met etensres
ten of mest. Vaak komt er kracht
voer in. De bakken kunnen van
voerresten schoongehouden wor
den door er 15 rietvoorns in te
plaatsen. Probeer het maar eens,
het kost niets. Groei moet U van
deze vissen niet verwachten.
ALS DE KOEIEN OP verder af
gelegen percelen grazen en aan de
stal moeten komen drinken, is het
beter ook op deze percelen drink
water voorhanden te hebben.
Vooral bij droog weer heeft een
koe veel water nodig. Met weinig
kosten kan een putje gemaakt
worden. Wel is het nodig regel
matig te kontroleren of water
voorhanden blijft.
De boer heeft bij zijn veldwerk-
zaamheden veelvuldig gelegen
heid om verschillende werkgan-
gen met elkaar te kombineren.
Goede uitgekiende kombinaties
zijn een prima manier om energie
te sparen, wanneer uw trekker
daarvoor voldoende vermogens
reserve heeft. Bovendien vermin
dert u op deze wijze bodemver
dichting door minder rijden en
voorkomt u extra struktuurbe-
derf.
Vergeet u ook niet het voordeel
van de tijdsbesparing, soms tot
50%.
Vraagt u zich bovendien bij
iedere werkgang eens af, wat het
doel is en of het voor opbrengst
verhoging noodzakelijk is. Voor
brandstofbesparing dient de
trekker niet meer over het land te
rijden dan voor het te bereiken
eiconomisch doel hoogst noodza
kelijk is.
Irritatie door vliegen leidt bij
rundvee tot een geringe melkpro-
duktie, achterblijven in gewicht
en kans op zomerwrang, een ge
vreesde tepelontsteking.
Voor de bestrijding van de bij
rundvee voorkomende vliegen is
onder de naam Flectron een
nieuw middel op de markt ge
bracht. Flectron is een plastik
oormerk waarin het insekticide
cypermethrin is ingebed. De
werkzame stof komt langzaam
vrij en verspreidt zich over de
vacht van de koe. Het middel is
weinig giftig voor warmbloedi-
gen. Het werkt snel en langdurig,
namelijk ca. 4 maanden en heeft
een goede regenbestendigheid.
Bij gebruik van één oormerk kan,
in gebieden waar de kleine koe
vlieg een plaag is, een duidelijke
gewichtstoename van het mest-
vee op het einde van de weidepe-
riode vastgesteld worden. Ook bij
melkvee heeft één oormerk al een
gunstige invloed op de melkpro-
duktie, alsook kan een verge
makkelijking van het melken tij
dens de zomer waargenomen
worden omdat er zijn.
Door een effektieve bestrijding
van de steek- en "wrang"-vliegen,
door twee oormerken per dier te
gebruiken, zal een duidelijke
vermindering van de kans op zo
merwrang verkregen worden.
Ook in gebieden met herfstvlie-
genproblemen zijn 2 oormerken
per dier nodig. Herfstvliegen
kunnen ooginfekties overbren
gen.
7
