Een goede drainage
betaalt zichzelf
ing. J.M. v.d. Weele
De Campveerse Toren
De eerste helft van oktober 1982 was extreem nat. Op veel plaatsen regende het 150 mm. Wie na de mooie
zomer en de droge septembermaand nog mocht twijfelen aan het nut van investeringen in drainage, zal daar
nu wellicht snel van terugkomen.
In enkele voorgaande artikelen van deze serie is uitvoerig ingegaan op de technische kant van de ontwate
ring, zoals kontrole en onderhoud van drainage. Tevens is aandacht besteed aan effekten en invloeden van
water op de bodem- en de plantengroei.
In dit artikel zal vooral de ekonomische kant van de ontwatering aan de orde komen. Het gaat daarbij om
punten als investeringen, exploitatiekosten (jaarlijkse kosten), rendement, financiering, regelingen, aanleg
door verpachter en aanleg door pachter.
Drainage apart vermelden in de
boekhouding
In de praktijk wordt, als men het
over het produktiemiddel grond
heeft, gemakshalve nogal eens ver
ondersteld dat de drainage daar deel
van uitmaakt. Het wordt niet apart
genoemd, omdat het zo vanzelfspre
kend lijkt dat de grond van drainage
is voorzien. In kleigebieden is grond
zonder een drainagesysteem ook
nauwelijks denkbaar.
Er is echter alle reden om in de be
drijfsadministratie en zeker in de
boekhouding de drainage apart te
vermelden.
Op produktiemiddelen die door ge
bruik slijten moet, bedrijfsekono-
misch gezien, worden afgeschreven.
Drainage is zo'n produktiemiddel en
grond niet.
Vanzelfsprekend kan ook volgens de
fiskale wetgeving op investeringen in
drainage afschrijving plaatsvinden.
De levensduur van drainage stelt
men op 30 jaar.
Wat kost draineren?
Alvorens men gaat draineren is het
nodig te weten hoe ver de drain-
reeksen uit elkaar moeten liggen
(drainafstand), hoe diep gedraineerd
kan worden en wat de lengte van de
drainreeksen zal zijn. In een voor
gaand artikel is daarop uitvoerig in
gegaan. Een en ander dient per be
drijf en beter nog per perceel vooraf
grondig te worden bekeken.
Als drainagemateriaal wordt tegen
woordig veel de kunststof ribbelbuis
gebruikt. De prijs daarvan varieert
voor de gangbare diameters van
ƒ2,25 tot ƒ3,00 per meter lengte,
gelegd en inklusief b.t.w. Voor gro
tere diameters gelden hogere bedra
gen.
Als voorbeeld nemen we een perceel
waar de drains op 12 meter afstand
moeten liggen voor een goede ont
watering.
Bij deze afstand is per ha ongeveer
800 meter drainbuis nodig
(10.000:12). De investering bedraagt
dan bij een prijs van 2,50 per me
ter: 800 x 2,50 2.000 per ha.
Is de drainafstand anders dan gelden
andere bedragen, waarvan onder
staand enkele voorbeelden. De prijs
is gemakshalve gelijk gehouden.
De kosten per jaar kunnen dus
uiteenlopen van 120 - 240 per ha,
afhankelijk van de drainafstand.
Rendement
Op een akkerbouwbedrijf met een
bouwplan van 25% aardappelen,
25% bieten, 40% granen en 10% di
versen bedraagt de bruto-geldop-
brengst van een ha gemiddeld
ƒ5.000.
Uit onderzoek is komen vast te staan
dat bij een niet geheel goed werken
de drainage een opbrengstderving
van 5% vrij snel bereikt is.
Door een slechte of minder goede
ontwatering kan de opbrengstde
pressie veel hoger worden dan de
genoemde 5%, zelfs 10% en 20% of
meer zijn herhaaldelijk vastgesteld.
Uitgedrukt in geld betekent dit:
5% opbrengstderving
250 per ha
10% opbrengstderving
500 per ha
20% opbrengstderving
1.000 per ha
Deze globale berekening toont vol
doende duidelijk aan dat het verlies
aan opbrengst, veroorzaakt door een
minder goede ontwatering, vrij
spoedig de kosten van een goede
drainage overschrijdt. De jaarkosten
van een drainage op 10 meter afstand
bedragen 240 per ha (zie tabel 2),
terwijl 5% opbrengstverlies al 250
betekent. Zelfs bij deze nauwe drain
afstand is er snel een batig saldo te
bereiken als de perceelsontwatering
in orde is. Het voordeel is een optel
som van vroeger kunnen zaaien of
poten en zowel in voor- als in najaar
het onder gunstiger omstandigheden
kunnen bewerken van de grond. Op
lichte gronden komt daar de gerin
gere verslemping nog bij.
Financiering en regelingen
In het voorgaande is gebleken dat
aanleg van nieuwe drainage vrij gro
te bedragen vergt. Het varieert van
1.200 per ha bij grote drainafstan-
den tot 2.400 per ha bij nauwe af
standen. Moet een perceel van 5 ha
opnieuw gedraineerd dan betekent
dit afhankelijk van de afstand tussen
de reeksen een investering die ligt
tussen 6.000 en 12.000.
Tabel 1. Investering per ha bij verschillende drainafstanden.
Drainafstand
10 m
12 m
14 m
16 m
20 m
drainlengte per ha
960 m
800 m
700 m
600 m
480 m
Jaarlijkse kosten
Voor de berekening van de jaarlijkse
kosten wordt de vervangingswaarde
als maatstaf genomen. Het totaalbe
drag aan rente, afschrijving en on
derhoud wordt als niet toegerekende
of vaste kosten aangeduid.
Uitgangspunten:
rente 11% van 50% is 5.5%
afschrijving 3.5%
onderhoud 1%
Dit geeft totaal 10% van de vervan
gingswaarde als jaarkosten.
In tabel 2 zijn voor verschillende
vervangingswaarden de jaarlijkse
kosten per ha vermeld.
investering per ha
ƒ2.400
ƒ2.000
1.750
1.500
1.200
Geen geringe bedragen dus. Maar
als tengevolge van een minder goede
ontwatering de opbrengstderving 5%
bedraagt, betekent dit al een hoger
bedrag dan de jaarkosten van een
nauwe drainage. Met andere woor
den, draineren is snel rendabel en de
financiering kan en mag dan geen
struikelblok vormen. Als er voor
grotere drainage-objekten onvol
doende eigen kapitaal beschikbaar
is, dan zal een banklening tegen
normale voorwaarden beslist ver
antwoord zijn. Bovendien kan men,
afhankelijk van de omstandigheden
van het bedrijf en het moment, ge
Tabel 2. Jaarlijkse kosten in van de vervangingswaarde, in guldens per ha.
bruik maken van enkele regelingen
die de investeringen vergemakkelij
ken.
Welke regelingen bij investeringen in
drainage?
Allereerst een korte opsomming van
de mogelijkheden die er zijn:
Als de landbouwregeling van
toepassing is, geldt de W.I.R.-
premie voor het bedrag inklusief
b.t.w.
Ter illustratie een rekenvoor
beeld:
Investering in drainage (mate
riaal aanleg) bedraagt inklu
sief b.t.w. 30.000,—
W.I.R. - basispremie 12%
ƒ3.600,-
kleinschaligheidstoeslag
6% ƒ1.800,-
Totale W.I.R.-premie 5.400,—
Als het totaal van de investe
ringen per jaar beneden
ƒ40.706,- blijft.
De basispremie van 12% is geen
vast gegeven. Verplichtingen die
voor een datum - waarop een
wijziging ingaat - zijn aangegaan,
zijn bepalend voor de hoogte van
de basispremie.
2. Rentesubsidie en drainage
Bij belangrijke wijzigingen in de
bedrijfsopzet, waarvoor aanzien
lijke investeringen moeten wor-
Konsulentschappen voor de Akker
bouw en de Rundveehouderij in
Zuidwest Nederland
Serie "Bodem" nr. 17
Drainage is een diepte-investering, maar mits goed gelegd, altijd verantwoord.
Vervangingsvaarde
Irainage in gld./ha
rente
afschrijving
onderhoud
totaal per ha
5-5*
3.5*
1*
10*
2.4O0
132
84
24
240
2.000
110
70
20
200
1.750
96,25
61,25
17,50
175
1.500
82,50
52,50
15
150
1.200
66
42
12
120
Wet Investerings Rekening
(W.I.R.)
Voor het doen van investeringen
in bedrijfsmiddelen worden pre
mies verstrekt aan ondernemers.
Ook investeringen in drainage
kunnen hiertoe gerekend worden.
Rentesubsidie
Voor investeringen op basis van
een ontwikkelingsplan, waarvoor
bij een Bank geld geleend wordt,
kan een tegemoetkoming in de
rentekosten worden verleend.
Van een dergelijk ontwikkelings
plan kan drainage een onderdeel
vormen.
Bijdrageregeling verbetering de
tailontwatering etc., ook P.C.W.-
regeling 1981 genoemd
Dit was een tijdelijke regeling
waarbij voor investeringen in de
verbetering van de detailontwa
tering enz. een bijdrage werd
verleend. Voor deze regeling be
stond veel belangstelling, zodat
hij snel volgeboekt was.
Kavelverbeteringswerken (uitslui
tend in ruilverkavelingen).
In de kosten van kavelverbete
ringswerken, waartoe behalve
drainage ook perceelsvergroting,
egalisatie enz. worden gerekend,
kan een bijdrage worden ver
leend. Deze mogelijkheid bestaat
alleen in ruilverkavelingen die in
uitvoering zijn.
Na deze opsomming zal nu iets die
per op enkele mogelijkheden worden
ingegaan.
1. W.I.R. en drainage
De totale premie bestaat uit 2
onderdelen: de basispremie en de
kleinschaligheidstoeslag. Voor
overige bedrijfsmiddelen, waar
toe «ook drainage behoort, be
draagt de basispremie thans 12%,
terwijl de kleinschaligheidstoe
slag tot een investering van
40.706,— 6% bedraagt. Deze
toeslag neemt met Va% per
40.706,— af, zodat boven een
bedrag van 976.944,— geen
toeslag meer gegeven wordt.
Hierbij worden alle investerin
gen, waarop de W.I.R. van toe
passing is, per jaar opgesteld.
den gedaan, kan van de rente-
subsidieregeling gebruik worden
gemaakt. Daarvoor moet een
ontwikkelingsplan worden opge
steld. In een dergelijk plan kun
nen ook investeringen in draina
ge en overige perceelsverbeterin
gen worden opgenomen. Vaak
vormen deze investeringen een
onderdeel van het ontwikke
lingsplan, omdat drainage alleen
meestal onvoldoende is voor het
verkrijgen van rentesubsidie.
De rentesubsidie is een tege
moetkoming in de rentekosten
van bij een erkende bankinstel
ling geleend geld. Verder geldt
dat het subsidiabele deel van de
lening meer dan 20.000,— moet
bedragen. Daarin mag geen
b.t.w.-aandeel zitten voor de
W.I.R. De rentesubsidie bedraagt
5% over de eerste 85.000,— van
het subsidiale bedrag van de le
ning en 2% over de volgende
115.000,— de lening. In totaal
komt dus maximaal 200.000,—
als subsidiale bedrag in aanmer
king voor een tegemoetkoming in
de rentekosten. Met een voor
beeld zal de regeling duidelijker
worden.
Investeringen volgens ontwikke
lingsplan, waarvan drainage een
onderdeel vormt, exklusief b.t.w.
120.000,-
Vaste W.I.R.-aftrek 20%
26.000,-
Voor rentesubsidie komt in aan
merking 94.000,—
Het eerste jaar bedraagt de ren
tesubsidie:
5% van 85.000,- ƒ4.250,-
2% van 9.000,- 180-
Totaal subsidie le jaar 4.430,—
De subsidietermijn is afhankelijk
van de duur van de lening(en) en
bedraagt voor perceelsverbete
ringen, waartoe drainage gere
kend wordt, 15 jaar. -
3. Kavelverbetering en drainage in
ruilverkavelingen
Aanleg van nieuwe drainage in
ruilverkavelingen hoort tegen
woordig thuis onder kavelverbe-
AKTIE 1982
ZUID WEST BODEM BEST
tering. Ook het dichten van sloten
en egaliseren behoren hiertoe. De
bijdrage bedraagt in reeds langer
in uitvoering zijnde ruilverkave
lingen 50% van de bruto-investe-
ring. In jongere ruilverkavelingen
is de bijdrage maximaal 40% tot
een maximum van 600,— per
hektare voor alle kavelverbete
ringswerken tesamen.
In ruilverkavelingen kunnen ook
pachters van deze regeling ge-
- bruikmaken. Daarvoor is mede
werking van de eigenaar nodig.
Na aftrek van de ruilverkave
lingssubsidie kan een onderne
mer in een ruilverkavelingsge-
bied (in uitvoering) voor het res
terende deel W.I.R.-premie ont
vangen. Daarnaast kan in be
paalde gevallen ook de rentesub
sidieregeling nog van toepassing
zijn. Daarvoor wordt verwezen
naar die regelingen.
Wie investeert in drainage: eige
naar of pachter?
Bij langdurige pachtovereen
komsten is het niet ongewoon, dat
de pachter de kosten van aanleg
van drainage voor zijn rekening
neemt. Alleen in oudere ruilver
kavelingen was het en bij eerste
uitgifte van gronden in nieuwe
polders is het gebruikelijk de
gronden gedraineerd te verpach
ten.
Wanneer een pachter besluit tot
aanleg van drainage in door hem
gepachte gronden, doet hij er
goed aan vooraf schriftelijk toe
stemming te vragen aan zijn ei
genaar. Hij - de pachter - laat dit
verzoek vergezeld gaan van een
opgave van de te maken kosten,
inklusief eigen arbeid. Het is ver
standig pas met de uitvoering te
beginnen na ontvangst van de
schriftelijke toestemming.
Mocht er, om welke reden dan
ook, een (onverwacht) einde aan
de pachtverhouding komen, dan
heeft de pachter recht op een ze
kere vergoeding van door hem
gedane investeringen. Men
noemt ze daarom ook pachter
sinvesteringen.
Als regel geldt dat de pachter
aanspraak kan maken op deze
vergoeding als de investeringen
niet ouder zijn dan 20 jaar. De
hoogte van de vergoeding is af
hankelijk van het nut dat de
pachter heeft gehad van de in
vestering.
Bij een investering van
ƒ20.000,— die 10 jaar geleden
door de pachter is gedaan, zal hij
aanspraak kunnen maken op de
helft, is 10.000,—Daartoe
moet hij, drie maanden vóór het
einde van de pachtovereenkomst,
een schriftelijke vordering indie
nen bij de verpachter.
De bedrijfstakdeskundige
akkerbouw,
Advertentie
m-
500 jaar vast gebruik
om luyden van qualiteit
en andere passanten te
logeeren en tractoren
op custelijke spijzen
van zee, vee en veld".
Romantisch Rastaurant-Aubarga
Ja
Kaai 2 - 4351 AA Veere
Telefoon 01181-291
1S
