Het appelsortiment in beweging
Het is verheugend dat er momenteel vrij veel kansrijke nieuwe appel
rassen zijn. Vooral ook omdat ze bijna alle opvallen door een prima
smaak van de vruchten en een hoog produktievermogen van de boom.
De moeilijkheid is en blijft om er de allerbeste uit te kiezen. Want door
de beperkte ervaring is er neiging de resultaten van het laatste jaar
onevenredig zwaar te laten meetellen. Het ene jaar zijn de weersom
standigheden gunstig voor het nieuwe ras A en ongunstig voor B, een
volgend jaar is het wellicht andersom. En dat maakt een juiste keuze
erg lastig.
Zomerrassen
Bij de zomerappels zien we de Dis
covery, ondanks matige vruchtbaar
heid en soms problemen met de sor
tering (te kleine appels, scheurtjes in
de vruchten) iets meer naar voren
komen. De produktieve, mooie ge
kleurde Summerredlijktook terrein te
winnen, terwijl tevens de aantrekke
lijke Alkmene tot de kanshebbers
blijft behoren. Het is echter raad
zaam zich te realiseren dat de markt
voor zomerappels niet groot is en dus
vlug verzadigd. Van de drie ge
noemde rassen lijkt de Summerred
financieel de beste.
Karmijn en Elstar
Bij de herfst- en vroege winterappels
hebben we twee echt Nederlandse
aanwinsten: de Karmijn en de Elstar.
De Karmijn is al wat langer in de
roulatie en heeft een jojo-achtige
loopbaan achter de rug. Het ene jaar
hemelhoog geprezen om de goede
produktie en smaak, het andere jaar
verguisd wegens ruwschilligheid,
nachtvorstgevoeligheid vatbaarheid
voor kanker en de laatste jaren we
gens glazigheid.
Momenteel zit de Karmijn weer in
een dal. Minder goede ervaringen
met bepaalde partijen hebben waar
schijnlijk de handel schuw gemaakt
en dat komt dan weer in de prijs tot
uiting. Zoals het er thans uitziet moet
de Karmijn in de race naar een top
positie weer terrein verliezen aan
andere nieuwe rassen.
De andere Nederlandse aanwinst, de
Elstar, ligt beter in de markt. Het is
een ras dat vooral wat zomersnoei
betreft extra aandacht, vraagt, maar
die extra zorg wordt dan beloond
met fraai gekleurde, goed smakende
vruchten. De prijs die handel en
konsument er voor willen betalen is
dan ook tevredenstemmend.
De vraag is nog wel of er in de toe
komst voldoende aanbod van Elstar
zal zijn om met name de West-Duitse
markt te veroveren. In principe heeft
men daarvoor grote partijen nodig
gedurende een niet te korte periode.
Het beste zou zijn als de Elstar ook
op de Duitse fruitbedrijven op flinke
schaal werd geplant. Dan zou de ap
pel sneller bekend en bemind zijn.
Het moet o.i. geen kleinschalige Ne
derlandse aangelegenheid blijven.
Vragen rond de Jonagold
Tenslotte de Jonagold en Gloster
twee nieuwe rassen die wat later
aangeboden kunnen worden, hoewel
ze niet de houdbaarheid van de
Golden Delicious evenaren.
Over de Jonagold is al zo veel ge
sproken en geschreven dat er weinig
nieuws meer over te verzinnen valt.
Toch blijft het ras boeien. Ieder kent
de grote voordelen van het ras: een
vroege en zeer hoge produktie, goede
smaak van de vruchten, internatio
naal bekend en populair, ook bij de
konsument, goede groei en toch ge
makkelijke boomvorm.
Maar voor het zoveelste jaar achter
elkaar ontbreekt het aan het ideale
herfstweer met het zonnetje overdag
met een middagtemperatuur van b.v.
20 graden en met koude heldere
nachten en een temperatuur van 3-5
graden, want dan krijgen de appels
de gewenste kleur.
Het is al vaker gezegd: de kleur van
de appels is geen sterk punt in Zee
land. Ons gematigde zeeklimaat is in
veel opzichten gunstig, maar niet als
het over kleurbevordering gaat.
Misschien dat de Jonagold dus elders
iets beter op zijn plaats is. Maar ook
in andere gebieden kent men de
kleurproblemen.
Merkwaardig is ook dat de Jonagold
op bepaalde punten anders reageert
wat kleur betreft dan andere rassen.
Aan een kankertak kleuren de appels
meestal extra mooi, de Cox's kan b.v.
bijna een ster appel lijken. Ook van
De Gloster behoort in het West-Duitse fruitcentrum Das Alte Land tot de
hoofdrassen.
konsument (hoe moet kleine Jantje
zo'n kanjer behappen).
Ondanks al die problemen van te
grote vruchten en te weinig kleur
blijft de konsument de Jonagold tot
nu toe trouw. Dat geldt vooral ook
voor Duitsland, het belangrijkste af
zetgebied, waar het ras zonder meer
De Elstar is een puur Nederlandse aanwinst, die opvalt door fraai uiterlijk en
goede smaak.
slecht groeiende bomen met een
schrale bladstand oogst men vaak
extra mooi gekleurd fruit. Niet zo bij
Jonagold. De appels aan een kan
kertak blijven grasgroen, evenals aan
een boom die er mager bijstaat. Dat
wijst er op dat de verhouding blad -
vruchten erg belangrijk is, zoals des
kundigen al enkele jaren geleden
signaleerden. Door flink dunnen zou
die verhouding in gunstige zin kun
nen worden beinvloed, maar dan
worden de appels te groot. Dat is nu
bij jonge bomen ook al het geval.
Appels die zelfs groter zijn dan 100
mm zijn onhanteerbaar voor de
handel (2'A appel in een kilo) en de
De Jonagold heeft een komeetachtige opkomst achter de rug. De kleur blijft
echter een probleem. Zullen rode mutanten hiervoor de oplossing brengen.
21 oktober 1983
populair is. Verder is het wachten op
de uitgifte van de rode mutanten van
de Jonagold, die in aankomst zijn en
waarschijnlijk een belangrijke ver
betering zullen blijken te zijn.
Gloster gewild in Duitsland
Een ander nieuw ras, dat in West-
Duitsland gewild is, maar in Neder
land moeizaam voet aan wal kreeg is
de Gloster. Een ras' dat eveneens
vroeg en hoog produktief is, wel vlot
op kleur komt, grootvruchtig is maar
ook bij jonge bomen niet zo abnor
maal groot als de Jonagold, maar dat
ook een paar andere minder sterke^
punten heeft. Het is een kruising van
Red Delicious en Glockenapfel,
doch wat uiterlijk (vorm en kleur)
betreft lijkt het nieuwe ras zeer sterk
op de Red Delicious. Overigens 's
werelds meest geteelde appel, die
b.v. in Argentinië en Chili duidelijk
hoger wordt gewaardeerd dan de
Granny Smith, in de Ver. Staten
toonaangevend is en ook in W.-Eu
ropa toch wel gewild is. Dat ondanks
de ons inziens matige smaak. De
Gloster kan men met een beetje
goede wil zien als een verbeterde
Red Delicious; de produktie is hoger
en de smaak volgens onze smaakpa
pillen iets beter door het Glocken
apfel bloed dat er in zit. Maar ieder
weet: over smaak valt niet te twisten.
Een bezwaar is dat veel vruchten een
beschimmeld klokhuis hebben.
Daarom is het ras in ons land lang op
de achtergrond gebleven. In de
praktijk hoort men van de konsu
ment hierover geen klachten en in
West-Duitsfand neemt het ras op de
markt een steeds sterkere positie in.
Misschien ook omdat de nieuweling
in Das Alte Land, dus in de Heimat
gewonnen is.
Hoe 't ook zij, de Gloster lijkt ook in
ons land meer belangstelling te krij
gen. Daarbij wordt waarschijnlijk
vooral ge-anticipeerd op vraag
van onze oosterburen
Daarentegen handhaaft de Cox's
Orange zich uitstekend. Sterker nog,
het wint terrein. De unieke smaak
wordt zo gewaardeerd dat de Cox's
de laatste jaren hogere prijzen op
brengt dan ooit tevoren. Klonense-
lektie, virusvrij materiaal en bespui
tingen tegen stip hebben een gunsti
ge invloed op kwaliteit en produktie,
zodat de grotere belangstelling voor
nieuwe aanplant begrijpelijk is.
De Golden Delicious had veel jaren
sterke tegenwind. Het lijkt nu weer
enig terrein terug te winnen, ener
zijds hebben de Gladschillige klonen
voor een aanzienlijke kwaliteitsver
betering gezorgd, zodat de achter
stand op Frankrijk een heel stuk is
verkleind en anderzijds blijft het een
goede handelsappel. De betrouwba
re produktie is ook belangrijk en
verder is het ras onvervangbaar als
het over lange bewaring gaat, b.v. tot
mei-juli. Het areaal Golden is de
laatste jaren flink verkleind. Er zijn
tevens nog vrij veel bomen die bin
nen niet te lange tijd aan rooien toe
zijn. Geleidelijk wordt het waar
schijnlijk tijd om weer aan aanplant
van Golden te denken. Hoewel we
niet terug moeten naar 40% van het
areaal.
Goed mengsel van oud en nieuw
Als we alles overzien zullen de nieuwe
rassen voorlopig meer als welkome
aanvullingen van het sortiment moe
ten worden beschouwd, dan als een
radikale omwenteling.
De Cox's houdt een vooraanstaande
De Golden Delicious lijkt het dieptepunt te hebben gepasseerd. Dit najaar brengt
het ras weer goede prijzen op.
Oud, maar nog vitaal
Hoe is 't nu met de "oude" bekende
rassen? Een ras als Winston lijkt door
de nieuwe rassen er uit gerangeerd te
worden. De Goudreinette kan zich in
rode uitvoering nog handhaven door
zijn specifieke eigenschappen, maar
lijkt toch nauwelij'ks aanbevelens-.
waardig voor nieuwe aanplant.
plaats op de ranglijst, ondanks de op
komst van Elstar en Karmijn, Golden
en Goudreinette kunnen moeilijk ge
heel worden vervangen door Jona
gold en Gloster. Ook de Benoni en
Grieve blijven voorlopig een plaats
waard in het sortiment.
Aanvulling door nieuwe rassen bete
kent verrijking. En dus winst voor de
fruitteelt. Laten we daar blij mee zijn.
De Cox's Orange blijft een topper en neemt nog toe in populariteit.
15
