Landbouw doet veel te weinig
aan vernieuwend onderzoek"
Kursist richt zich op alternatieven!
Inschrijfformulier
Agrarische kursussen in
Oost- en Midden-Brabant
Kongskilde onderdelen
nu ook via Kramp
A TO-direkteur 'niet pessimistischover mogelijkheden
yy
Niet alle afbreekbaar-plastic tassen zijn afbreekbaar. Maar het Insti
tuut voor Agrotechnologie (ATO) heeft nu een bacterie die wel af
breekbaar produceert. Een van de mogelijkheden van milieuvriende
lijke agrificatie die directeur dr. ir. A. Eenink op de KNLC-
bijeenkomst over milieu en bedrijf, vorige week in Utrecht, wist te
melden.
De bacterie van Eenink leeft op oliën
en maakt "een heel mooie plastic"
die binnen twee jar opgaat in kool
zuur en water. In stress-toestand of
genetisch gemanipuleerd doet hij het
nog beter. Het instituut denkt dat
het de beste bacterie voor dit werk
gevonden heeft. Er moet alleen nog
aangepaste technologie ontwikkeld
worden om het proces goedkoper te
maken.
Het is een van de onderzoeksprojec
ten van het ATO in Wageningen
waar sinds een klein jaar zo'n zestig
onderzoekers speuren naar manieren
om de toegevoegde waarde van land-
bouwprodukten op te krikken.
Verouderd
Eenink wijst op het minimale bedrag
dat land- en tuinbouw in research
stoppen. Philips besteedt acht pro
cent van zijn omzet aan research, de
agrarische verwerkende industrie
komt niet verder dan een half pro-
Dr. ir. A.H. Eenink.
cent. Een uitzondering is de planten
veredeling waar 10-15% van de om
zet naar research gaat. Voor het
overige is de technologie waarmee
land- en tuinbouwprodukten ver
werkt worden meestal sterk verou
derd. Produktvernieuwing is een
zeldzaamheid. Dat is een belangrijke
reden waardoor de landbouw kampt
met een lage toegevoegde waarde en
problemen heeft met marktgericht
opereren, aldus Eenink. "En dat is
al tientallen jaren zo. De kommissie
Van der Stee heeft daar voor het
éérst goeie dingen over gezegd. Ik
zou via mijn organisatie aan de bel
trekken", hield Eenink de KNLC-
ers voor.
Gewassen
De Nederlandse akkerbouw teelt te
weinig gewassen, met te weinig rota
tie. Méér gewassen telen lost een deel
van de bodem- en gewasbescher
mingsproblemen op. Maar alleen te
len is niet genoeg, zoals elke akker
bouwer weet. De ATO-direkteur il
lustreerde dat nog eens met het voor
beeld van koolzaadolie. Voor ge
bruik als autobrandstof moet die
konkurreren met diesel van één gul
den per liter. In die gulden zit 40
cent accijns terwijl koolzaadolie per
liter 1,90 tot 2,op moet bren
gen, afgezien nog van de kosten van
Kursussen zomer- en droogbloemen,
ecologische landbouw, ecologisch
groenbeheer, vollegrondsgroente-
teelt en vleesproduktie zijn komende
winter te volgen in Zeeland.
Kursus
Kursusplaatsen
Lassen Beginners
Kapelle en Schoondijke
Lassen Gevorderden
Kapelle en Schoondijke
Onderhoud op en rond het bedrijf
Kapelle
Bedrijfselectriciteit in de landb.
Schoondijke
Basiskursus computerkunde
Kapelle en Goes,
Schoondijke
Managementspakketten akkerbouw en vee
houderij (gecombineerd)
Goes en Schoondijke
MS-DOS
Goes
Spreadsheet, database
Goes
T ekstverwerking
Goes
MS-DOS, spreadsheet en tekstverwerking,
gecombineerd
Schoondijke
EVTO-akkerbouw
Goes
Inzicht in het eigen bedrijf
Sirjansland
Modern Boekhouden
Goes en Schoondijke
Onderhandelen en kontrakten.^
Goes
Bodem en bemesting
Goes
Geïntegreerde akkerbouw
Goes en Schoondijke
Kernkursus akkerbouw
Goes
Spuiten in de Landbouw
Goes, Terneuzen Som-
melsdijk
Gewasbescherming fruitteelt
Kapelle
Gezondheidszorg in rundveehouderij
Middelburg
Basiskursus akkerbouw
Hulst (voor agr.
vrouwen)
Ecologische Landbouw
Schoondijke
Ecologisch groenbeheer
Kapelle
Zomer- en droogbloemen
Goes of Tholen
Vollegrondsgroenteteelt
Goes
Vleesveeproduktie
nog niet bekend
Bijenkursus beginners
Terneuzen
Bijenkursus gevorderden
Terneuzen
Bijenkursus koninginneteelt
Sommelsdijk
kursus is volgeboekt, aanmeldingen komen op wachtlijst.
De kursist geeft hiermee een duide
lijke behoefte aan om zich te willen
verdiepen in alternatieven en moge
lijkheden na te gaan om op een an
dere manier landbouw te bedrijven.
Voor onderwijs, voorlichting en on
derzoek een uitdaging om komende
winter de informatie die u vraagt op
deskundige wijze aan te reiken. Zij
staan voor u klaar.
Nawerving
Om alle beschikbare kursusplaatsen
zo optimaal mogelijk te benutten zal
er een nawerving starten tot 20 juni
a.s. Tot deze datum kunt u, tenzij is
vermeld dat dit niet meer mogelijk
is, een keuze maken uit onderstaand
kursusprogramma, dat is opgesteld
uit de aanmeldingen tot 1 mei. Spe
cifieke toelatingsvoorwaarden, om
deel te nemen aan een kursus, blij
ven van kracht, dit is onder andere
het geval bij de kursus spuiten in de
landbouw en de EVTO. Bij twijfel
even informeren.
-3-e
(inzenden voor 20 juni a.s. naar: POOC-Zeeland, Postbus 6, 4460 AA Goes)
Opgave voor de kursus: teA1,e kursisten kriJgen voor de zomer
persoonlijk bericht over de kursus,
Naam: m/v waarvoor ze hebben aangemeld. Tot
20 juni is er nog de mogelijkheid in
te schrijven voor één van de on-
Postcode: woonplaats: derstaande kursussen. Kursusboek-
jes en folders zijn, zolang de voor-
Geb. datum: Geb. Plaats: raad strekt, te verkrijgen op on
derstaande plaatsen. Hier kunt u
ook terecht voor inlichtingen.
LAS-Kapelle, tel. 01102-41812;
LAS-Sommelsdijk, tel. 01870-2246;
RMAS Goes, tel. 01100-27203;
RMAS Schoondijke (tot 1 juli), tel.
Datum: Handtekening: 01173-1313; LPS-Schoondijke, tel.
doorhalen hetgeen niet van toepassing is
Kursusplaatsen
Voor alle aanmeldingen geldt, dat er
zoveel mogelijk tegemoet wordt ge
komen aan de individuele wensen.
Adres:
Tel.nr.
Vooropleiding: Diploma behaald in 19..
Beroep: Zelfstandig/Loondienst
tel.
01173-1551; POOC-Zeeland,
01100-37314.
De provinciaal kursuskoördinator,
J.J. Moggré
Installatie bij A TÖ om hennep tot papierpulp te verwerken.
winning en transport. Méér gewas
sen telen kan dus alleen als er een
markt voor is. En als die markt er is
moet een aantal akkerbouwers snel
van mentaliteit veranderen, "anders
is het lied uitgezongen", meent
Eenink.
Een ander paard om op te wedden is
het vergroten van de toegevoegde
waarde. Dat moet met milieuvrien
delijke technieken. Het bedrijfsleven
doet weinig aan onderzoek, de over
heid heeft via het ATO wel een heel
aantal mensen aan het werk gezet.
Die werken langs verschillende spo
ren. Eenink schetste de resultaten tot
nu toe. "We zijn bezig produkten te
maken waar we nog niet van konden
dromen".
Tarwe-eiwitten
Een van de produkten waaraan ge
werkt wordt is natuurlijk hennep.
Eenink zei 'niet pessimistisch' te zijn
over de mogelijkheden. "Hennep
groeit goed, produceert veel biomas
sa, mooie vezels. Waarschijnlijk
kunnen we daar heel mooi papier
van maken". Hij denkt binnen drie
of vier jaar een proeffabriek te kun
nen ontwerpen. Voorwaarde is van
zelfsprekend dat 'de markt' het ac
cepteert. Het procédé moet boven
dien milieuvriendelijk zijn.
Ook aan nieuwe produkten uit de
vlasvezel wordt gewerkt. Vlasvezels
zijn zo sterk dat ze misschien als wa
pening gebruikt kunnen worden.
Interessante perspektieven zag de
ATO-direkteur in de bewerking van
eiwitten met enzymen. "Om het zet
meel in de tarwekorrel zitten heel in
teressante eiwitten. Sommige eiwit
ten zijn positief voor de kwaliteit,
andere negatief. Die eiwitten gaan
we veranderen door bijvoorbeeld
proteases (enzymen) er op los te
laten.
Uit tarwe-eiwitten kunnen afbreek
bare coatings gemaakt worden. "We
kunnen al volledig opeetbare coa
tings maken. Daarmee kunnen we
bijvoorbeeld paraffine-coatings uit
de markt drukken". Op zo'n manier
kunnen graaneiwitten tot een hogere
waarde worden gebracht.
Karwij
Ook op oliën kunnen enzymen wor
den losgelaten. Het ATO zoekt naar
mogelijkheden om met het enzym li
pase heel hoogwaardige oliën te ma
ken uit bijvoorbeeld crambe en lum-
nanthus. Die olie zou import uit tro
pische landen kunnen verdringen.
Eenink verwacht binnen enkele ja
ren een grootschalige toepassing van
carvon, onderdeel van de vluchtige
olie uit karwij. Carvon werkt prach
tig als kiemremmer bij aardappels,
zo is gebleken. Het ATO onderzoekt
hoe het goedje uit het zaad gewon
nen kan worden, hoe het werkt en
hoe het toegepast kan worden. Op
nieuw is Eenink 'niet pessimistisch'
over de praktische toepassing. Dat
zou ruimte bieden aan een aantal
karwijtelers. Misschien werkt car
von ook als biocide op schimmels.
In dat geval is een uitbreiding van
het areaal met vele hektares mo
gelijk.
Eenink pleit voor een gezamenlijke
inspanning van overheid en be
drijfsleven om het onderzoek een ex
tra dimensie te geven. "Door markt-
aktief en geïntegreerd een groot aan
tal gewassen te telen die een hoge
toegevoegde waarde kunnen behalen
kunnen de problemen van de Neder
landse akkerbouw voor een groot
deel opgelost worden", meent hij.
Daarvoor is een goede samenwer
king nodig tussen primaire produ
centen en verwerkende industrie.
Gerard Westerhof
Kongskilde Benelux B.V. in Breda
heeft voor de verkoop en distributie
van haar onderdelen gekozen voor
een samenwerkingsvorm met de spe
cialist in onderdelenvoorziening,
Kramp B.V. in Varsseveld.
In sommige gevallen zal dit echter
niét mogelijk zijn. Soms heeft dit be
trekking op de kursusplaats. Kursus
sen die op meerdere plaatsen zijn
aangeboden zijn soms samenge
voegd tot 1 kursus, zodat men in ie
der geval de mogelijkheid heeft om
aan de kursus deel te nemen. Desbe
treffende personen worden hierover
zo spoedig mogelijk benaderd.
Berichtgeving
Het nieuw gevormde AOC (Agrari
sche Opleidings Centrum) te Hel
mond heeft voor de komende winter
weer vele kursussen georganiseerd.
Dit AOC wordt gevormd door de 3
Middelbare Agrarische Scholen
(Helmond, Oss en Boxtel) en de 7
Lagere Agrarische Scholen (Den
Bosch, Bladel, Oirschot, Alphen,
Schijndel, Gemert en Someren).
Het gaat om de volgende kursussen:
ekonomie; automatisering (Gemert
en Someren); voorkomen van be
drijf sziekten; rekreatie op de boer
derij; A.V.A.V.; spuiten in de Land
en Tuinbouw; Agrarische Bedrijfs
kunde; opstapkursus sec. leerlingwe
zen; vervolg Rundveehouderij;
E.V.T.O. Rundveehouderij; E.V.O.
Rundveehouderij; vervolg Varkens
houderij (vermeerdering); vervolg
Varkenshouderij (mesterij); Milieu
en Bedrijf (varkens); oriëntatie ma
nagement programma's; E.V.T.O.
Varkenshouderij; visteelt, pluimvee
houderij (vermeerdering); E.V.O.
Pluimveehouderij; aspergeteelt;
trekkeronderhoud (gevorderden).
Als u belangstelling heeft kunt u zich
melden bij: M.A.S. Helmond
18
04920-23983, M.A.S. Boxtel
04116-83333, M.A.S. Oss
04120-23547.
Ook kunt u zich aanmelden bij de le-
deif van het ZLM Cursus Contact
Net, te weten: D.W.A. Gerritsen,
Pr. Hendriklaan 4, 5085 NJ Esbeek
04246-256; M. van Veldhuizen,
Huisvenseweg 14, 5591 VD Heeze,
04907-1174; W. Wiersma, Catalijne-
pad 1, 5491 GT St. Oedenrode,
04138-72752; P.A. Hoogenboom,
Geldesestr. 12, 5759 PS Helenaveen,
*04933-415; G. van Heivoort, Vaar-
selstr. 2, 5711 RE Someren,
04937-1805; mevr. G. Verhagen,
Witvenseweg 7, 5504 PZ Veldhoven,
040-533262. U wordt dan nader
geinformeerd en u wordt een in
schrijfformulier toegezonden.
De plaats waar de kursus gegeven zal
worden hangt mede af van waar de
kursisten vandaan komen. Probeer
in uw direkte omgeving enkele per
sonen te vinden die ook dezelfde
kursus willen. Dat heeft twee voor
delen. U kunt samen rijden en de
kans dat de kursus dicht in de buurt
gegeven kan worden is groter. Meldt
u snel aan om er tijdig bij te zijn.
Vrijdag 25 mei 1990
