Frans Dees neemt na zeven jaar
afscheid als hoofdbestuurslid
Lange bestuurlijke carrière voor
vertrekkend HB-lid Jan Hartgers
Jacht voorbij? Welnee doorgaan!!
Soepele vorming ZMO-afdeling Noord-Beveland
"De filosoof van de ZLM"
VRIJDAG 10 DECEMBER 1993
I 6
De ZLM-kring Noord-Beveland ver
andert in een ZMO-afdeling Noord-
Beveland. De samenvoeging van de
huidige vijf afdelingen tot één grote
afdeling verloopt soepel. "Het ge
bied van de toekomstige afdeling is
hetzelfde als van de huidige kring,
en dat maakt het allemaal wat mak
kelijker", vertelt kringvoorzitter
Frans Dees uit Wissenkerke. Hij zal
in ZMO-verband niet terugkeren als
hoofdbestuurslid.
De afgelopen jaren werden op
Noord-Beveland toch al veel afde-
lingsactiviteiten gezamenlijk georga
niseerd. Soms was dit bittere
noodzaak, om voor een bijeenkomst
een voldoende aantal mensen bij el
kaar te krijgen. "Je kunt geen spre
ker laten komen voor een handjevol
boeren. Ook bij de presentatie van
het SEV-journaal is het veel efficiën
ter om het gezamenlijk te doen",
zeg Dees. "Het aantal leden daalt
ontegenzeggelijk waardoor er enigs
zins sprake is van bloedarmoede, en
dat méakt de pijn van de fusie nu
niet zo groot. Veel minder groot dan
tien jaar geleden het geval zou zijn
geweest".
Door de fusie van de vijf afdelingen
verdwijnt er een aantal bestuursle
den van het toneel, onder wie Frans
Dees (55). Hij heeft er dan zeven
jaar opzitten als kringvoorzitter en
dus ook als hoofdbestuurslid. In
ZMO-verband keert hij niet terug als
HB-lid. De kring Midden-Zeeland
krijgt vanwege het grote ledenaan
tal (ca. 2.500) twee vertegenwoor-
digers in het ZMO-hoofdbestuur.
Wie dat worden is nu nog niet be
kend. De twee andere Zeeuwse
kringen (Noord Zeeland en Zeeuws-
Vlaanderen) zijn straks ieder met
één bestuurder vertegenwoordigd in
het hoofdbestuur.
Werkgeverszaken
Dees blijft wellicht nog wel actief in
een aantal andere besturen. Nu is hij
voorzitter van de ZLM-commissie
Werkgevers- en Sociale Zaken, en
uit dien hoofde vervult hij tevens
een aantal landelijke bestuursfunc
ties in onder meer KNLC en Land
bouwschap. Hij heeft een aantal
jaren geleden "de hele erfenis"
overgenomen van zijn voorganger
Rien Kosten uit Tholen. "Mijn voor
naamste kwaliteit is dat ik één man
personeel in dienst heb", zegt Dees.
"Je hebt dan vanzelf enige kennis
van personeelszaken, en zo ben ik
erin gerold. Doordat ik iemand in
dienst heb ben ik in die commissies
gekomen. Die medewerker kan ik nu
niet missen in verband met alle ver
gaderingen, en vooral de voorberei
ding daarvan".
Dees beschouwt het vergaderwerk
Frans Dees, vertrekkend HB-Ud: fusie Noordbeve/andse afdelingen
loopt soepel
over personeelszaken en andere so
ciale aangelegenheden als zware
kost. "Je moet er hoe langer hoe
meer specialistische kennis voor in
huis hebben, andes tel je in dit ver
gadercircuit niet mee. De grotere
werkgevers en ook de vakbonden
hebben allemaal gespecialiseerde
mensen in dienst. Als de landbouw
organisaties de personeelsaange
legenheden goed willen blijven
behartigen moeten ze ook die kant
op. Sommige grote regionale organi
saties hebben al gespecialiseerde
beroepskrachten hiervoor in dienst,
wellicht dat dat in ZMO-verband
ook mogelijk is".
Gezelligheid blijft
Volgens Dees kennen de Noordbe-
velandse boeren elkaar allemaal
goed, zodat het gezelligheidsaspect
op afdelingsvergaderingen ook
straks volop aan bod komt. En de
afstand kan ook geen bezwaar zijn
om vergaderingen te bezoeken.
Wellicht dat er in sommige gevallen
op plaatselijk niveau nog wel wat
blijft ook, aldus Dees. Hij denkt dan
met name aan Colijnsplaat. "De le
denvergaderingen van deze afdeling
zijn altijd zeer geanimeerd en gezel
lig, met vaak ook een spreker die
goed aanslaat en niet te vergeten de
palingbroodjes. Het zou me niet ver
bazen als men deze traditie wil
voortzetten".
Er verschijnt overigens binnenkort
een gedenkboekje over de historie
van de kring Noord-Beveland, van
de hand van Simon van Langeraad.
Hierin is onder meer te lezen dat
ook in het verleden een ZLM-
afdeling Noord-Beveland heeft
bestaan, opgericht in 1844. Daar
naast ontstonden op plaatselijk ni
veau diverse
landbouwverenigingen, waarin de
gewone boeren waren georgani
seerd. Begin deze eeuw sloten die
zich aan bij de afdeling, die toen ver
anderde in de kring Noord-Beveland.
Jan Hartgers: boeren is een manier van teven en a/s je het goed doet
een manier om van te leven.
Melkveehouder Jan Hartgers uit
Doeveren heeft 29 november af
scheid genomen als lid van het
hoofdbestuur van de ZLM. Hij is als
kringvoorzitter van de Langstraat
precies tien jaar HB-lid geweest. Bij
zijn afscheid -hij blijft overigens nog
wel andere ZLM- en straks ZMO-
bestuursfuncties uitoefenen- werd
hij gekarakteriseerd als "de filosoof
van de ZLM", vanwege zijn histo
risch besef en levensbeschouwelijke
inslag.
Hartgers begrijpt dat deze bena
ming, die hij overigens enigszins
overdreven vindt, te maken heeft
met de manier waarop hij in het
hoofdbestuur heeft gefunctioneerd.
Niet zelden gaf hij de discussie -
zorgvuldig formulerend- een nieuwe
wending door de materie in een
historisch licht te plaatsen. Zijn in
breng was altijd genuanceerd, met
aandacht voor alle partijen. Hartgers
weet dat zijn benadering voortvloeit
uit zijn vooropleiding. Hij zou eerst
helemaal geen boer worden. "Mijn
moeder had me voorbestemd om
dominee te worden, vandaar dat ik
naar het Gymnasium ben gegaan.
Maar na vier jaar kroop het bloed
toch waar het niet gaan kon, en
besliste ik dat ik toch het ouderlijk
bedrijf wilde opvolgen. Ik was toen,
op 16-jarige leeftijd, de enige die
daarvoor in aanmerking kwam. Ter
men als 'familiebezit' en 'het land
der vaderen' spreken me zeer aan,
en dat heeft bij die beslissing mede
een rol gespeeld".
Hartgers geeft aan dat die vier jaar
Gymnasium zijn hele leven een gro
te rol is blijven spelen. "Je kunt de
taal beter beheersen en begrijpen, je
weet iets van de historie en je hebt
in beperkte mate kennis genomen
van de wortels van de cultuur. Hier
door ben je beter in staat om het
'waarom' van bepaalde zaken te be
grijpen. Behalve begrip leidt een wat
brede visie ook tot een zekere mild
heid en genuanceerdheid, als is dat
laatste niet altijd een voordeel. Met
oogkleppen op kun je veel sneller
reageren en tot besluiten komen..."
Kleine bedrijven
De bestuurlijke carrière van Hartgers
kenmerkt zich onder meer door veel
oog voor de zwakkere. Zo was het
voor hem altijd van groot belang
hoe de kleine bedrijven eruit spron
gen. Hij heeft in het hoofbestuur
nogal geknokt voor een gedifferen
tieerde aanpak van de superheffing,
maar zonder succes. "Ik ben blij dat
men bij de mestwetgeving nu af
stapt van die generieke aanpak en
de kleinere bedrijven wèl de aan
dacht geven die ze verdienen".
Hartgers is al jong in het bestuurs-
werk terechtgekomen. Op 24-jarige
leeftijd komt hij in het kringbestuur
van de Noord Brabantse Maat
schappij van Landbouw. Dat is in
1958, hetzelfde jaar waarin Hart
gers samen met enkele andere de
NBML-afdeling Genderen Heesbeen
Doeveren opricht, een afdeling die
overigens al snel opgaat in groter
verband. Kort daarna, in de jaren
1959/1960, was hij betrokken bij de
oprichting van de afdeling Heusden
van plattelandsvrouwen. "De vrou
wen hadden in die jaren nog een
steuntje in de rug nodig om een ei
gen afdeling op te richten. Sommi
gen waren al wel elders lid. Ik
herinnerde het me nog goed dat ik
bij Colijn achter op de Solex de bij
eenkomsten afging, want een auto
hadden we toen nog niet".
Hartgers was namens kring Brabant
kandidaat voor het ZMO-bestuur.
Tijdens de bestuursverkiezing is
echter een akkerbouwer tot voorzit
ter gekozen, waardoor er vanuit
Noord-Brabant geen veehouder in
het ZMO-bestuur zit. Hartgers be
treurt dat, en denkt dat een even
wichtige belangenafweging
hierdoor in het gedrang komt.
Waterschap
Hartgers is behalve bij de ZLM nog
op meerdere bestuurlijke fronten ac
tief. Onlangs heeft hij afscheid van
de Kerkeraad, waar hij, op een on
derbreking van drie maanden na, 38
jaar onafgebroken zitting heeft ge
had. Andere functies zijn lid van de
gemeenteraad -dat werd hij al op
zijn 23e- en 12 V2 jaar Voorzitter
schap van het Protestants Centrum
Maatschappelijke Dienstverlening.
Een echte passie vormt voor Hart
gers het besturen van waterschap
pen. Momenteel is hij waarnemend
dijkgraaf van De Maas- en Diezepol-
ders, en sinds vorig jaar ook nog
voorzitter van het kwantiteitswater
schap De Dongestroom. "Met het
waterschap ben je bezig met de ba
sisvoorwaarden van het bestaan",
motiveert hij zijn gedrevenheid,
"want een eerste vereiste is toch
dat de mensen hun voeten droog
kunnen houden. Verder spreekt de
trits belang-betaling-zeggenschap
me bijzonder aan, er is een direct
verband tussen taken en kosten. Die
pure vorm van democratie maakt
een heldere afweging voor de be
langhebbenden mogelijk".
In verband met de verbrede taken,
die de waterschappen nu hebben
ontstaat er een discussie over hoe
ver een waterschap kan gaan in bij
voorbeeld milieuvriendelijke oever
aankleding of een aangepast
peilbeheer. Hartgers: "Het water
schap houdt zich bezig met speci
fieke taken betreffende het water, en
die taken zijn nergens in betere han
den dan bij het waterschap. Ze ho
ren niet bij een algemene
organisatie zoals de gemeente. An-
derszijds moet een waterschap niet
teveel vreemde taken erbij krijgen,
het moet geen milieuschap
worden".
Manier van leven
Hartgers heeft het boeren nooit an
ders gezien als een manier van le
ven, en als je het goed doet een
manier om vèn te leven. Of dat laat
ste lukt hangt ook af van de om
standigheden, geeft hij toe, maar de
aanpak van de ondernemer is vol
gens hem van doorslaggevend be
lang, "want elke tijd creëert zijn
eigen kansen en mogelijkheden. Het
kan wel nodig zijn om als het minder
gaat je leefstijl daarop aan te pas
sen, de tering naar de nering te zet
ten. Zeker voor de jongere generatie
is dat moeilijk, temeer als 95 pro
cent van de bevolking die beperkin
gen niet kent".
Het is de laatste keer dat u deze bij
drage over de jacht in dit blad aan
treft, maar mocht het nodig zijn dan
klim ik wel weer in de pen. De stof
wolken rondom de nota "Jacht en
Wildbeheer" zijn wat opgetrokken.
Op dit moment is er niets veranderd
en mag u blijven jagen op de beken
de diersoorten. Als er wat veranderd
wordt, in de wandelgangen zo een
en ander aanhorend, zou dat goud
plevier en krakeend zijn, aangevuld
met bunzing en hermelijn Ook de
1 ha. zuivere waterwild jacht zou
gaan vervallen. Een definitief besluit
moet nog genomen worden.
Ik mag u, en heb dat jaren geleden
ook gedaan, weer wijzen op het vol
gende! Tijdens de behandeling van
de nota is het mij opgevallen dat alle
grote partijen, de een wat meer dan
de ander, zich lovend uitgelaten
hebben over de WBK's en hier grote
waarde aan (gaan) toekennen. Er is
zelfs gesproken "enige wettelijke
status" te verlenen. Zover is het
nog niet. Weer geef ik u advies:
wordt lid van de/een WBE als u ten
minste wilt blijven jagen. Er kunnen
zelfs meer bevoegdheden aan
WBE's gegeven worden in de toe
komst. Ik ken er die prima werk
doen, goed lopen en veel, niet alleen
voor de jagers doen. Uit veel velden
hoor ik dat er goed fazanten zijn,
hazen valt niet tegen. De konij
nestand is mager tot heel mager.
Reden: dat akelige syndroom én de
myxomatose. Wij vonden konijnen
dood, voorin de pijp, bloed aan neus
en bek. Ik hoop dat de konijnen vol
gend jaar weer terug zijn, want de
jacht op konijnen is toch de muziek
van de jacht nietwaar? Noteer in uw
jachtboek deze myx en syndroom
ellende-jaren. Mocht u aangespro
ken worden dat er zo weinig konij
nen zijn dan hebt u een antwoord.
Denk aan de patrijs. De eerste scha
de heb ik gezien aan de wintertar
we. Tijdens de plensbuien van een
paar weken geleden zaten er een
den op de wintertarwe waar dèar-
voor aardappels gestaan hadden. U
kent dat wel, zo'n laag deel. Tafeltje
dek je! Wintertarwe uit de grond
met wortel en al, dus overzaaien. Nu
weer eenden maar met de kou van
de laatste tijd is uittrekken er niet
meer bij. Beste mensen, blijf samen
werken, hou elkaar op de hoogte en
zorg voor zo min mogelijk schade,
"onze" boeren hebben het moeilijk
genoeg. En tot de niet jagende land
bouwer zeg ik, zit de jager gerust
achter de veren, bel hem op als er
schade dreigt of is. Samen staan we
sterk voor de goede zaak die jagen
heet. Alleen op deze wijze kan er
wild in ons land blijven en behouden
worden. T. Huis in 't Veld
